کمیسیونی برای خواص مجلس خبرگان

اعتمادآنلاین - امیرعباس کلهر / یکی از وظایف اصلی مجلس خبرگان رهبری انتخاب جانشین رهبر است. مجلسی که امام خمینی (ره) در اولین انتخابات مجلس خبرگان که در اواخر سال 1361 برگزار شد، یکی از تکالیف مهم دینی و مذهبی را حضور مردم در این انتخابات دانست و اعلام کرد که مشروعیت نظام ما به مجلس خبرگان رهبری بستگی دارد. مقام معظم رهبری نیز 19 دی ماه 1394 در دیدار سالانه خود با گروهی از مردم قم با نام بردن از مجلس خبرگان رهبری به عنوان «مجلسی مهم»، گفت: «مجلس خبرگان بناست آن روزی که رهبر فعلی نباشد یا رهبر نباشد آن‌وقت آن‌ها رهبری را انتخاب کنند که جلوی هجمه دشمن بایستد، شجاعت نشان بدهد، راه امام را ادامه بدهد.»

107109 چه می کند؟

مجلس خبرگان شش کمیسیون دائمی دارد. در هر کمیسیون ، 11نفر اعضاى اصلى و چهار نفر هم اعضاى على البدل عضو هستند. اعضاى هر کمیسیون به مدت دو سال عضو آن مى شوند. یکی از این کمیسیون های شش گانه، «کمیسیون 107- 109» نام دارد. عنوان این کمیسیون اشاره ای است به اصول 107 و 109 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که این دو اصل قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به نام شرایط و صفات رهبر اشاره دارد.

اما در میان همه کمیسیون های مجلس خبرگان رهبری، کمیسیون یک صد و نهم و یک صد و هفتم مجلس خبرگان رهبری، جزو کمیسیون های حساس مجلس خبرگان رهبری است.

این کمیسیون بر اساس ماده 50 «آیین نامه داخلی مجلس خبرگان رهبری» تشکیل شده که تحقیق و بررسى درباره همه موارد مربوط به شرایط و صفات رهبر و تمام کسانى که در مظان رهبرى قرار دارند را بر عهده اش قرار داده است.

آیت الله شیخ مرتضی مقتدایی از جمله اعضای کمیسیون یکصد و نهم مجلس خبرگان رهبری است که از دوره دوم مجلس خبرگان رهبری در این کمیسیون حضور داشته است. کمیسیونی که 11 نفر عضو اصلی دارد و 4 نفر هم در این کمیسیون از اعضای علی البدل هستند.

این کمیسیون از جمله کمیسیون های حساس کمیسیون های مجلس خبرگان رهبری است. در این کمیسیون رای گیری ها به صورت مخفی است و اعضای کمیسیون به مدت 2 سال عضو آن هستند. هر کسی که رای بالاتری آورد عضو اصلی می شود و افراد دیگر نیز علی البدل می شوند.

از جمله افرادی که در دوره های گذشته در کمیسیون یکصد و نهم و یک صد و هفتم مجلس خبرگان رهبری حضور داشته اند می توان از آیت الله آذری قمی، آیت الله سید مهدی روحانی، آیت الله احمدی میانجی و آیت الله موسوی تبریزی نام برد.

اما وضعیت کار در در کمیسیون یک صد و نهم به این شکل است که اعضای این کمیسیون از میان خودشان سه نفر را انتخاب می کنند و کمیته ای تشکیل می دهند. وظیفه این کمیته نیز بررسی افراد و مصادیق رهبری برای جانشین شده است.

دوره کاری این سه نفر دو ساله است اما از آنها تعهد گرفته می شود که مطالب مطرح شده بین خودشان و خدا جایی باشد. این افراد معمولا به دلیل حساس بودن فعالیتشان بعد از دو سال نیز تمدید می شوند.

بار ها در گفت و گو های اعضای مجلس خبرگان مطرح شده است که تمام مطالب و بررسی های اعضا کمیسیون یک صد و نهم سری و محرمانه و اسنادشان هم جوز اسناد طبقه بندی شده ثبت می شود. روند کار در این کمیسیون به حدی امنیتی است که طبق گفته آیت الله مقتدایی « اعضای همان کمیته سه نفره اسناد و مدارکشان را در اختیار اعضای کمیسیون قرار نمی دهند. »

برای نمونه یکی از فعالیت های اعضای این کمیسیون رفت و آمد ها و معاشرت هایی است که آنها در منزل فرد مورد نظر انجام می دهند که با این کار کیفیت زندگی از نظر ساده زیستی، وضع منزل در مهمانی ها و صحبت هایی که می شود مدنظر قرار می گیرد. آیت الله مقتدایی در همین رابطه در گفت و گویی بیان کرده است که این اتفاقات در حالی می افتد که فرد مورد نظر متوجه مقصود این کمیته نمی شود.

در تابستان سال 1377 نیز ابراهیم امینی، عضو مجلس خبرگان رهبری در گفت و گو با فصل نامه «حکومت اسلامی»، وظیفه این کمیسیون را دادن آمادگی به خبرگان دانسته و روال کاری آن را چنین شرح داده بود: «در سال های اول تشکیل مجلس خبرگان، جلسه های این کمیسیون هر 15 روز یک بار بود، بعد تدریجا که مسایل کم تر شد، بر طبق نیاز تشکیل می شد؛ گاهی ماهی یک مرتبه، گاهی 15 روز یک مرتبه و گاهی هم هفته ای یک مرتبه.»

اسناد این جلسات در دبیرخـانة مجلس خبرگان رهبری نگهداری می شود و حتی در اختیار هیأت رییسه هم قرار نمی گیرد و در صورتی که مقام معظم رهبری بخواهند در اخـتیارشان قـرار داده مـی شود.

جلسات هفتگی کمیته سه نفره

آیت الله مقتدایی در گفت و گویی با مجله" حکومت اسلامی" گفته است که این کمیته سه نفره به طور دائم هر هفته جلسه دارنـد, حـتی بـه صورت غیررسمی و غیرملموس هم مسافرتهایی به شـهرستانها و حوزههای شهرستان دارند و بررسی و تـحقیقاتی انـجام مـی دهند.

تا به حال اسمی از سه عضو خاص کمیسیون یک صد و نهم مجلس خبرگان منتشر نشده و روحانیون و اعضای خبرگان رهبری نیز در این باره اظهار نظری نکرده اند. اما بارها در صحبت ها و اظهار نظر های مختلفی مطرح شده است که کمیته ای برای بررسی جانشینی مقام معظم رهبری در حال فعالیت است. یکی از صریح ترین اظهارنظرها در این زمینه مربوط به آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی، رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام است که در گفت و گو با ایلنا بیان کرده بود: «هر وقتی که بنا شد رهبری عوض شود یا نباشد و کس دیگری بیاید، دوباره باید کار عمده‌ای انجام دهند. البته [مجلس خبرگان] دارند آماده می‌شوند و مطالعه می‌کنند و گروهی را گذاشته اند که دارند افراد را بررسی می‌کنند تا آن هایی را که صلاحیت دارند که اگر بعداً حوادثی پیش آمد، بتوانند برای رأی‌گیری مطرح کنند.»

در شهریور ماه سال گذشته سید علی شفیعی، نماینده خوزستان در مجلس خبرگان رهبری در گفت و گویی با «فارس» با اشاره به وجود گروه سه نفره و تاکید بر محرمانه بودن فعالیت اعضای این گروه در صحبت هایش نکته ای را مطرح کرد که مربوط به دوران ریاست آیت الله اکبرهاشمی رفسنجانی در مجلس خبرگان است و از صحبت این نماینده مجس خبرگان رهبری می توان نتیجه گرفت که محمد یزدی نیز عضو این کمیته سه نفره است. شفیعی در صحبت هایش گفت: « به‌قدری کار این کمیته محرمانه است که آقای یزدی می‌فرمودند وقتی آقای رفسنجانی رییس خبرگان بود، حتی نتیجه کار را به ایشان هم نگفتیم. هرچه می‌گفت من رییس خبرگان هستم، نمی‌شود که نگویید، می‌گفتیم این ها محرمانه است؛ حتی نسبت به شما.»

به تازگی نیز آیت الله هاشم زاده هریسی در گفت و گو با خبرآنلاین بیان کرده است که « کمیسیون اصل 109 در مجلس خبرگان، نحوه شرایط رهبر و تعیین و معرفی نامزدهای رهبری را بررسی میکند.» او حتی در صحبت هایش به گزینه های جانشینی مقام معظم رهبری در خارج از کشور نیز اشاره کرده است و گفته است: « کار این کمیسیون این است که در سراسر ایران و حتی خارج از ایران، هر کسی را که از شرایط و استعداد رهبری برخوردار باشد و می‌تواند نظام اسلامی را با قدرت و صحت رهبری کند، شناسایی نماید.»

او از محرمانه بودن موضوعات مطرح شده در کمیسیون اصل صد و نهم و صد هفتم مجلس خبرگان رهبری صحبت کرده و گفته است : « این آمادگی ها به طور محرمانه در خبرگان انجام شده و می شود. مصلحت هم همین است که این امور محرمانه کار شود و محرمانه بماند چون این مساله از محرمانه‌های درجه اول و اسرار نظام است. ملت هم همین را می خواهد. ملت هم همین را می خواهد و راضی نیست که این امور علنی شود و همه بداند.»