آنلاین‌ها در مقابل محدودیت ها

اعتمادآنلاین - اگر یوتیوب در ایران فیلتر است کاربر می تواند از آپارات استفاده کند، اگر امکان خرید فیلم یا سریال مورد علاقه خود را ندارد می تواند آن را در فیلیمو ببیند و اگر اعمال سلیقه و ایجاد حاشیه مانع برگزاری کنسرتی در یکی از شهرهای کشور می شود، مخاطبان به صورت آنلاین می توانند از کنسرت خواننده مورد علاقه خود لذت ببرند و ایجاد سامانه سینمای آنلاین که می خواهد فیلم هایی را که بر روی پرده های سینما است را به صورت آنلاین نمایش دهد، امکانی برای ایرانیان دور از وطن و دیگر افرادی است که نمی توانند به سینما بروند تا فیلم مورد نظر خود را تماشا کنند.

در دهه اخیر اقبال عمومی مردم و به طور خاص نسل جوان به فعالیت‌های آنلاین بیشتر شده است. با پیشرفت‌هایی که در زمینه افزایش ضریب نفوذ دسترسی به اینترنت، افزایش سرعت اتصال و وسایل الکترونیکی مانند دوربین‌های عکسبرداری و فیلمبرداری دیجیتال، تلفن‌های همراه هوشمند، تبلت‌ها و لپ‌تاپ‌ها و... در دنیا حاصل شده، پیش‌زمینه‌های لازم برای ظهور پدیده‌ای جدید در دنیای تکنولوژی شکل گرفت. دو دهه قبل، کسی نمی‌توانست به همین سادگی ها شبکه تلویزیونی داشته باشد حتی در حال حاضر نیز راه‌اندازی شبکه تلویزیونی هزینه‌های بسیاری را در پی دارد. اما چیزی که در این دهه تغییر شگرفی را ایجاد کرد، راه‌اندازی سایت‌های به اشتراک‌ گذاری ویدئو بوده است. این پدیده نیز در ابتدا سمت و سوی خاصی نداشت. اما با گذشت زمان این رسانه نیز جایگاه خاص خود را پیدا کرد و مدل جدیدی از شبکه‌های تلویزیونی شد، با این تفاوت که دیگر تنها اشخاص و ارگان‌های خاص شبکه نداشتند بلکه هر کس می‌توانست شبکه خود را داشته باشد و محتواهای مورد نظر خود را انتشار دهد. باز هم ممکن است تاثیرات عمیق این پدیده واضح نباشد، اما یوتیوب که می‌توان گفت موفق‌ترین سایت به اشتراک‌گذاری ویدئو در دنیا است، تاثیرات عمده‌ای در آموزش، ارتقای نوآوری و همکاری، گسترش آگاهی از مسائل اجتماعی، ارزش‌ها و استانداردها، ژورنالیسم، رخدادهای جهانی، تعامل بین مردم و نهادها و... داشته است.

در ایران به دلیل محدودیت ها و پایین بودن سرعت اینترنت استفاده از شبکه یوتیوب برای کاربران دشوار بوده است. با شکل گرفتن سایت آپارات که می توان آن را نسخه ایرانی سایت یوتیوب دانست، فعالیت‌های خوبی در نبود دسترسی سهل به یوتیوب از طرف آپارات انجام شده است.

صبا ایده با شناسایی نیاز فضای مجازی ایران و با استقبال روز افزون کاربران ایرانی به سایت های اجتماعی فارسی زبان، سایت آپارات را راه اندازی کرد. به گفته موسس این سایت هدف از برپایی این سایت «پاسخگویی به نیاز اشتراک گذاری ویدئو کاربران ایرانی بوده است.» آپارات خیلی زود در فضای مجازی رونق پیدا کرد و بسیاری از کاربران فضای مجازی را به واسطه توانایی های خود جذب کرد. در آپارات شما نه تنها قادر خواهید بود ویدئوهای خود را با دیگران به اشتراک بگذارید بلکه می توانید با به وجود آوردن یک کانال ویدئو، دیگر کاربران را به صورت اختصاصی از ویدئوهای خود مطلع کنید. این سایت ایرانی به سرعت در حال رشد است و روز به‌روز به کاربران آن افزوده می‌شود.

در بهمن ماه 1389 سرویس پخش ویدئو به شبکه اجتماعی کلوب اضافه می شود و بعد از مدتی مدیر مجموعه آپارات به این نتیجه می رسد که پتانسیل این سرویس از زیر سرویس بودن بالاتر است و اینگونه می شود که سرویس آپارات را به عنوان یک سرویس جدا ایجاد می کنند. محمدجواد شکوری‌مقدم در گفت و گو با «اعتمادآنلاین» از چالش های پیش روی آپارات در ابتدای کار صحبت کرده و در خصوص چالش سرعت اینترنت گفته است: «در ابتدای کار پهنای باند چالش بسیار بزرگی برای ما بود و یک سال و نیم تقریباً این مشکل را داشتیم تا اوضاع پهنای باند اندکی بهتر شد.»

در اسفندماه 1390 اپلیکیشن آپارات برای کاربران تلفن همراه و تبلت ارائه می شود و خیلی زود با وجود محدودیت ها در سرعت اینترنت این اپلیکیشن مورد استقبال کاربران ایرانی قرار می گیرد و در دی ماه 1391 بازدیدکنندگان آپارات از مرز یک میلیون نفر نیز می گذرد.

اما مشترکین آپارات و افرادی که در این شبکه کانال رسمی دارند فقط مختص مردم عادی نیست بلکه چهره های سیاسی نیز در آپارات کانال رسمی خود را دارند. برای نمونه حسن روحانی رئیس جمهور در اردیبهشت ماه 1393 رسانه رسمی خود در آپارات را ایجاد کرد و در اسفند ماه 1394 نیز محمد جواد ظریف وزیر امورخارجه کانال رسمی خود در این سایت را ایجاد کرد.

از دیگر افرادی که در سایت آپارات کانال رسمی دارند می توان از محمود واعظی وزیر ارتباطات دولت یازدهم، آیت الله هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، سید حسن قاضی زاده هاشمی وزیر بهداشت، معصومه ابتکار رئیس سازمان محیط زیست، محمد باقر قالیباف شهردار تهران، سید حسن خمینی یادگار امام(ره) نام برد. حتی شخصیت های مذهبی نیز در این سایت کانال رسمی دارند. افرادی چون حسین انصاریان، محسن قرائتی از این جمله هستند.

محمدجواد شکوری‌مقدم در صحبت هایش با «اعتمادآنلاین» در رابطه با نظارت بر محتوای فیلم های آپارات می گوید که « یکی از چالش‌های بسیار جدی در سرویس‌های محتوا‌محور نه فقط در ایران بلکه در دنیا همان محتواست. حتی یوتیوب هم خط قرمزهایی برای خودش دارد. البته باید بگویم برخلاف انتظار اولیه ما که تصور می‌کردیم با محتوای نامناسب مشکل بزرگی داشته باشیم باید بگویم با توجه به فرهنگ ما بسیار‌بسیار کم اتفاق می‌افتد ویدئوهای نامناسب روی آپارات قرار بگیرد.» او البته این موضوع را نیز مطرح می کند که «شاید هفته‌ای دو یا سه درصد ویدئوی نامناسب بر روی آپارات قرار بگیرد‌.»

به گفته موسس سایت آپارات ویدئو های منتشر شده بر روی سایت از دو روش کنترل می شود. اول اینکه دیگر کاربران گزارش محتوا به سایت می دهند که به گفته او این روش مهمترین شیوه کنترل ویدیئو ها است و دومین روش نیز پردازش محتوا است که با سیستم هایی که آپارات در اختیار دارد این اتفاق برای تصاویر منتشر شده در آپارات می افتد.

در تیر ماه 1393 آپارات دومین سایت اینترنتی شناخته شده درایران از طرف سایت Economist شد. با استقبال کاربران از این شبکه مجازی، در طی سالهای اخیر سایت های دیگری نیز در زمینه ویدئو و تماشای آنلاین فیلم و سریال شروع به کار کرده اند. یکی از ویژگی هایی که این سایت ها دارند در نظر گرفتن سرعت اینترنت کاربران اینترنت ایرانی است. این سایت ها نمایش فیلم را بر اساس سرعت اینترنت کاربران تنظیم می کنند تا وقت زیادی از کاربران ایرانی گرفته نشود و آنها با هر نوع سرعت اینترنتی بتوانند فیلم هایی که می خواهند را در فضای آنلاین تماشا کنند.

«فیلیمو» یکی از سایت های تماشای آنلاین فیلم است. سایتی که از زیرمجموعه های آپارات است و در بهمن ماه 1393 کار خود را آغاز کرده است. و آنطور که در معرفی این سایت ذکر شده است؛ « مانند یک فروشگاه محصولات صوتی و تصویری سینمای خانگی شما را با چند کلیک به سادگی به دنیایی از فیلم ها و سریال های قدیمی، جدید، ایرانی و خارجی متصل می کند.»

در «فیلیمو» کاربر به راحتی می تواند فیلم هایی که می خواهد را بر روی تلفن همراه ، رایانه شخصی و تبلت به صورت آنلاین تماشا کند. کلیه فیلمها و سریالهای شبکه خانگی در فیلمو از تکنولوژی هوشمند تطابق با سرعت اینترنت بهره می برند و همه کاربران با سرعت های مختلف می توانند از امکانات سایت استفاده کنند.

استفاده از ظرفیت های فضای آنلاین باعث شده است که سامانه کنسرت آنلاین و سینمای آنلاین نیز در کشور ایجاد شود. سامانه هایی که در مدت زمان کمی می توانند مخاطبان زیادی را از نقاط مختلف جهان به خود جذب کنند. از خرداد ماه 1395 اولین سامانه کنسرت آنلاین کشور راه‌اندازی شده است. سامانه ای که استفاده از آن به این شکل است که کاربران با یک آی‌پی مشخص بر روی دستگاه‌های مختلف از جمله گوشی، تبلت، لپ‌تاپ، تلوزیون‌های هوشمند و ... می‌توانند کنسرت را به صورت آنلاین و زنده مشاهده کنند. امکانی که تا به حال در کشور وجود نداشته است. و حالا نیز قرار است به زودی اولین سامانه سینمای آنلاین کشور با هدف استفاده از تمامی توان و پتانسیل فناوری اطلاعات به منظور بهره بردن از ظرفیت فرهنگی سینما و ساختن سینمای همگانی راه‌اندازی شود. سامانه ای که برای ایرانیان خارج از کشور یا افرادی که به دلیل برخی مشاغل امکان رفتن به سینما را ندارند از آن محروم هستند، بسیار مناسب است و می تواند کمک حال فضای فرهنگی کشور باشد.

کریس اندرسون سرپرست همایش‌های «تد» که نهادی غیرانتفاعی است که بر روی گسترش ایده‌های ارزشمند تمرکز دارد، معتقد است که مغز انسان طوری تکامل‌یافته که بتواند حجم عظیمی از اطلاعات بصری را پردازش کند و برخلاف رسانه‌های نوشتاری، ارتباطات چهره به چهره طی میلیون‌ها سال در مغز انسان تکامل‌یافته و بهینه‌شده است.

حالا ویدئوهای آنلاین می‌توانند پیشرفت‌های علمی را برای افراد جامعه سرعت بخشند. پست‌کنندگان ویدئوهای آنلاین در مرز شروع بزرگ‌ترین سیکل یادگیری در کل تاریخ بشریت هستند. برای نمونه سلمان‌خان، معلم و کارآفرین آمریکایی-بنگلادشی بود که برای آموزش یکی از اقوام خود ویدئوهایی را بر روی یوتیوب پست کرد. سپس در راستای این اقدام، آکادمی خان را تاسیس کرد. آکادمی خان در کانال یوتیوب خود تا اواخر سال 2013 در حدود 26 هزار ویدئو پست کرد که تمام این ویدئوها به صورت مجازی در اختیار عموم مردم قرار گرفت و 372 میلیون بار در یوتیوب بازدید داشت. مایکل نوئر از مجله فوربز، آکادمی خان را بزرگ‌ترین مدرسه دنیا معرفی کرده است که تا سال 2012، 10 میلیون دانش‌آموز و هفت میلیون دلار بودجه سالانه داشته است. نوئر می‌گوید: علم به مرحله‌ای رسیده است که نحوه یادگیری انسان را تغییر دهد و با توجه به وجود پهن باند و اینترنت پرسرعت، هزینه کم‌ ساخت و انتشار محتوا، گسترش بسیار سریع دستگاه‌های قابل حمل (اعم از تبلت، تلفن همراه و...) و دگرگونی معیارهای اجتماعی، افراد آمادگی پذیرش آموزش‌های آنلاین را پیدا کرده‌اند و از آن استقبال می‌کنند و می‌توانند با توجه به جدول زمانی و سرعت یادگیری خود اقدام به نگاه کردن ویدئوهای آنلاین کنند.

با ایجاد سایت های اینچنین تمام افراد جامعه به راحتی می توانند با استفاده از اینترنت نه تنها دیگر صداهای موجود در جامعه را بشنوند و ببینند بلکه می توانند خودشان شبکه ای اختصاصی داشته باشند و سلایق خود را با دیگر کاربران شبکه های مجازی به اشتراک بگذارند. و از طرفی نیز ایجاد سامانه ای مانند کنسرت آنلاین باعث می شود تا کنسرت های مجوز دار به دور از حاشیه و اعمال سلیقه برای تمام افراد برگزار شود.