تهدید جواب تهدید؛ دونالد ترامپ باز هم ایران را به نقض روح برجام متهم کرد
هرچند روز یک بار باید اظهارنظری در مورد توافق هستهای با ایران داشته باشد. برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام به بهانهای برای به کرات سخن گفتن از ایران در دستگاه دونالد ترامپ، رییسجمهور ایالات متحده بدل شده است. بهانه تکراری این چندهفته اخیر نیز تاکید بر عدم پایبندی ایران به روح توافق هستهای است.
اعتمادآنلاین- سارامعصومی/ روز پنجشنبه در حالی که جهان گرفتار بگو مگوهای خارج از عرف رییسجمهور امریکا با کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی بود، کلیددار کاخ سفید از محل تعطیلات خود در نیوجرسی ادعا کرد که ایران به آنچه در برجام تعهد داده پایبند نبوده است. البته عمر این جملهبندی چند ثانیهای بیشتر نبود و رییسجمهور امریکا در لحظه متوجه تبعات جمله خود مبنی بر عدم پایبندی ایران به برجام شد و با تصحیح گفته خود تاکید کرد که منظور وی عدم پایبندی ایران به روح برجام بوده است. ترامپ باردیگر با وحشتناک خواندن برجام، گفت: «فکر میکنم در آینده خواهید دید که اگر ایرانیان به پایبندی به توافقنامه و روحش رو نیاورند، اتفاقات خیلی سخت و تاثیرگذاری خواهد افتاد. رییسجمهور اوباما با تکیه بر عقل خود، به آنها ١٥٠ میلیارد دلار داد. حتی به آنها ٨/١ میلیون دلار پول نقد داد. فهم منطق این کار سخت است ولی به هر حال این تصمیم اوباما بود.» رییسجمهور امریکا در حالی از عدم پایبندی ایران به توافق هستهای سخن گفته است که نیمه ماه جولای بود که رکس تیلرسون، وزیر خارجه امریکا پس از صلاح و مشورت با ترامپ در نامهای به کنگره پایبندی ایران به
برجام را اعلام کرد. به نظر میرسد که این سخنان هرازچندگاهی ترامپ در مورد عدم پایبندی ایران به روح برجام، تقلایی برای حفظ این فضا تا ماه اکتبر است که دولت جدید امریکا باید برای سومین بار پایبندی ایران به توافق را اعلام کند.
البته روز پنجشنبه ترامپ سخنان خود را با لحنی تهدیدآمیز همراه و ادعا کرد که اگر ایران پایبند نماند اتفاقهای بسیار وحشتناکی رخ خواهد داد. به نظر میرسد که دونالد ترامپ تلاش میکند به وعدهای عمل کند که نخستینبار به شکل جدی از زبان وی در سپتامبر سال ٢٠١٥ شنیده شد. در روزهایی که وی هنوز در رقابتهای انتخاباتی به سر میبرد و وعده داد که اگر من رییسجمهور شوم، توافق هستهای با ایران توافق متفاوتی خواهد بود. البته بعدها سخنان وی در مورد برجام لحن تند و تیزتری به خود گرفت و به عنوان مثال وی ادعا کرد که به دنبال پاره کردن توافق با ایران در نخستین هفتههای حضور در قدرت خواهد بود. با وجود تمام این سر و صداها برای برخورد با برجام به نظر میرسد که ترامپ به دنبال راهی است تا ایران را دوباره به پای میز مذاکره بکشاند.
ایدهآل امریکایی که بعید است تهران و سایر اعضای حاضر در مذاکرات هستهای به آن تن بدهند. تشدید تحریمهای غیرهستهای ایران از کانال کنگره نیز یکی از راهها برای تشدید فشار بر ایران و ارسال این سیگنال بود که تجارت با تهران هنوز خطرناک است. نیویورکتایمز نیز اخیرا در گزارشی خبرداده بود که ترامپ و مشاوران وی به دنبال راهی برای خروج از این توافق هستند. درحال حاضر فعالیتهای منطقهای و آزمایشهای موشکی ایران به دستاویزی بدل شده است تا دولت ترامپ ادعا کند که هرچند تهران به متن توافق پایبند است اما به روح آن تعهدی نشان نداده است. دردولت ترامپ به دلیل عدم آشنایی چهرههای فعال به متن توافق هستهای هرآنچه در این چهاردهه به نوعی اختلاف میان تهران و واشنگتن بوده است روی میز گذاشته شده و از آنها با عنوان عدم پایبندی تهران به روح توافق هستهای یاد میشود. این انتقادها در حالی از سوی دولت ترامپ صورت میگیرد که ایران و امریکا پس از چهاردهه قطع رابطه دیپلماتیک به دلیل پرونده هستهای ایران بود که پشت یک میز برای مذاکره قرار گرفتند و هر دو طرف در طول دو سال مذاکرات نفسگیر تاکید داشتند که صرفا در مورد مباحث هستهای مذاکره
میکنند و نه سایر اختلافها. با این وجود تا به این لحظه رفتار ترامپ با برجام نیز مانند رویکردش در برابر سایر مسائل بینالمللی متناقض بوده است. او در دو سال گذشته به شکل مرتب از توافق هستهای انتقاد کرده اما همزمان در این توافق باقی مانده است.
ورود نخستین زن در دولت ترامپ به پرونده هستهای
درست در روزی که دونالد ترامپ، رییسجمهور ایالات متحده از عدم پایبندی ایران به روح توافق هستهای سخن گفت، خبرگزاری رویترز از برنامه نیکی هیلی، نماینده امریکا در سازمان ملل برای سفر به وین، پایتخت اتریش برای گفتوگو و رایزنی با مقامهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره پرونده و فعالیتهای هستهای ایران سخن گفت. به نظر میرسد که این سفر هیلی در حقیقت بخشی از برنامه بازبینی سیاست کلی امریکا در مورد ایران است که برجام را نیز شامل خواهد شد. رکس تیلرسون وزیر خارجه امریکا اواخر ماه آوریل و همزمان با نخستین نامه به کنگره برای اعلام پایبندی ایران به توافق هستهای اعلام کرد که ترامپ تیمی در شورای امنیت ملی را برای تعیین استراتژی کلان امریکا در قبال ایران و اینکه آیا تعلیق اجرای تحریمهای هستهای طبق برجام به نفع امریکا است یا خیر، تعیین کرده است.
درحالی که زمان اولیه برای اعلام نظر این تیم ٩٠ روز پس از سخنان تیلرسون اعلام شده بود اما عملا تا نیمه ماه جولای نیز این تیم نتوانست نتیجه تحقیقات خود را اعلام کند و در نتیجه برای بار دوم پایبندی ایران به برجام و تعلیق تحریمها اعلام شد اما در آن مقطع ترامپ برای وزارت امور خارجه و شورای امنیت ملی خود یک ضربالاجل جدید تعیین کرد: تا اکتبر گزارش نهایی در مورد استراتژی کلان امریکا در قبال برجام باید روی میز کار رییسجمهور باشد. البته رییسجمهور تنها به نهادهای مشخص و تعریف شده در حوزه سیاست خارجی بسنده نکرد و همزمان تیمی از معتمدان خود را هم تشکیل داده که مسوولیت آنها یافتن بهانهای برای اعلام عدم پایبندی ایران به توافق هستهای در ماه جولای است. به نظر میرسد که سفر نیکی هیلی به وین و رایزنی با مقامهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز در همین راستا صورت میگیرد. براساس گزارش رویترز، نیکی هیلی در وین هم با مقامهای آژانس دیدار خواهد کرد و هم با نمایندگان امریکا در آژانس تا اطلاعات بیشتری در مورد چند و چون برنامه هستهای ایران پیدا کند. براساس متن برجام، آژانس بینالمللی انرژی اتمی مسوولیت تمام و کمال فنی در
قبال اجرای برجام را برعهده دارد. این آژانس تاکنون در شش گزارش دورهای خود پایبندی ایران به توافق هستهای را اعلام کرده است. رویترز در بخشی از گزارش خود در مورد سفر نیکی هیلی به وین مینویسد: «بازنگری سیاست کلان امریکا در قبال برجام فقط مساله هستهای را شامل نمیشود و امریکا به رفتار ایران در منطقه خاورمیانه نیز توجه خواهد داشت.
واشنگتن ادعا میکند که تهران با رفتارهای خود در لبنان، یمن، سوریه و عراق منافع امریکا را تهدید میکند. یک مقام امریکایی به شرط عدم افشای نام خود در این مورد میگوید: نیکی هیلی به شکل مداوم در چندماه گذشته نگرانی دولت در مورد فعالیتهای موشکی ایران را اعلام کرده است. مساله آزمایشهای موشکی ایران از نخستین ماههای ورود تهران و ١+٥ به فاز اجرای برجام در ژانویه سال ٢٠١٦ به محل اختلافی میان ایران و امریکا بدل شده بود و در حالی که اروپاییها و روسیه تا یک هفته پیش آزمایشهای موشکی ایران را نه ناقض توافق هستهای و نه در تضاد با قطعنامه ٢٢٣١ شورای امنیت نمیدانستند اما اروپاییها اخیرا پس از آزمایش موشک ماهوارهبر سیمرغ در نامهای مشترک با امریکا به سازمان ملل آن را ناقض قطعنامه ٢٢٣١ دانستند.»نیکی هیلی که به اظهارات تند و تیز در مورد ایران شهرت دارد در تازهترین اظهارات خود تاکید کرده بود که مشکل رابطه ایران و امریکا عدم اعتماد است.
وی با تکرار ادعاهای پیشین در مورد ایران گفته بود که حمایتهای ایران از جریانهای تروریستی منجر به بیاعتمادی واشنگتن به تهران شده است. به نظر میرسد که نیکی هیلی در راستای خواب جدیدی که تیم ترامپ برای برجام دیده است به وین سفر خواهد کرد. خوابی که برای تعبیر آن آژانس بینالمللی انرژی اتمی باید در مورد میزان پایبندی ایران به تعهدات فنی خود اما و اگرهایی را مطرح سازد. براساس گزارشی که قریب به دو هفته پیش فارن پالیسی منتشر کرد تیم ترامپ به دنبال ارایه درخواستهایی برای بازدید بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی از تاسیسات نظامی ایران است. براین اساس آژانس باید بتواند به ایران مدارکی را ارایه دهد مبنی بر اینکه براساس این چارچوب و این ادله ما به فعالیتهای ایران در فلان تاسیسات نظامی مشکوک هستیم و درخواست نمونهبرداری یا بازرسی داریم. اخیرا نیز چهرههای تندرویی در کنگره امریکا ادعاهایی را در مورد مقاومت ایران با برخی بازدیدها توسط آژانس مطرح کردهاند. سناتورها مارکو روبیو، تام کاتن و تد کروز به همراه یک سناتور جمهوریخواه دیگر در ماه جولای در نامهای مشترک به رکس تیلرسون ادعا کرده بودند که از آنجا که آژانس
بینالمللی انرژی اتمی نمیتواند دسترسی حضوری توسط ناظران خود به برخی سایتهای مشخص در ایران داشته باشد پس نمیتواند تعهد کامل ایران به مفاد فنی برجام را هم تایید کند. نیکی هیلی در حالی از سوی ترامپ برای گفتوگو با مقامهای آژانس راهی وین خواهد شد که وی در میان چهرههای حاضر در تیم جدید امریکا، رویکرد بسیار تندی در قبال تهران دارد.
وی در قریب به ٧ ماه گذشته از حضورش در سازمان ملل به عنوان نماینده امریکا بارها و بارها خواهان تشدید فشارهای سازمان ملل برتهران شده بود. در ماه جولای بود که وی شورای امنیت سازمان ملل را به رفتارهای خشونتآمیز در مقابل اسراییل و برخورد از سر تعامل با حزبالله لبنان که امریکا آن را گروه تروریستی میداند و ایران متهم کرد. هفته گذشته نیز وی در کنار نمایندگان فرانسه، بریتانیا و آلمان در نامهای مشترک به شورای امنیت و دبیرکل سازمان ملل نسبت به پرتاب موشک ماهوارهبر سیمرغ واکنش نشان داد و از این نهاد بینالمللی خواست که ایران را برای پایبند ماندن به توافق هستهای و توجه به قطعنامه ٢٢٣١ تحت فشار قرار دهد.
دیدگاه تان را بنویسید