تشکیل کمیته محرمانه برای تعیین رهبری با مبانی قانون اساسی هماهنگ نیست/ گزینه‌های شناسایی‌شده نه الزام‌آور هستند و نه در اولویت قرار می‌گیرند/ نباید نگرانی ایجاد شود که مردم فکر کنند قرار است یک فرد خاص انتخاب شود

اعتمادآنلاین| مهتاب اسفندیاری- سیداحمد خاتمی به عنوان سخنگوی مجلس خبرگان قبل از دومین اجلاسیه پنجمین دوره این مجلس در جمع خبرنگاران از تشکیل یک کمیته محرمانه خبر داده بود که قرار است گزینه‌های محتمل برای رهبری آینده ایران را رصد کند. او با استناد به صحبت‌های رهبری انقلاب تاکید کرده بود که ایشان گفته‌اند که باید حداقل ۱۰ گزینه برای رهبری در آستین داشته باشیم و برهمین اساس هم کمیته‌‌ای این وظیفه را برعهده گرفته است. این در حالی است که سیدهاشم هاشم‌زاده هریسی عضو دیگر مجلس خبرگان تاکید دارد که این کار زیرمجموعه کمیسیون ۱۰۹ در مجلس خبرگان انجام می‌شود و وظیفه این کمیسیون همین است.

هاشم‌زاده هریسی در گفت‌وگویی با اعتمادآنلاین می‌گوید: بررسی یک کمیته خارج از این کمیسیون برخلاف قانون اساسی است و این احتمال وجود دارد که صرفا یکی دو نفر از همین کمیسیون مامور شده باشند که به صورت ویژه موضوع را بررسی و دنبال کنند.

قبل از اجلاسیه دوم سیداحمد خاتمی در نشست خبری از تشکیل یک کمیته محرمانه برای بررسی گزینه‌های احتمالی رهبری آینده خبر داده بود. شما از وضع و اوضاع این کمیته باخبر هستید؟ این کمیته در حال حاضر در چه مرحله‌ای به سر می‌برد؟

کمیسیونی با نام کمیسیون اصل 109 وجود دارد که براساس اصل صد و نه قانون اساسی تشکیل شده است چیز مهم و جدیدی نیست. در این کمیسیون هم اتفاق و امر جدیدی قرار نیست که اتفاق بیفتد. نباید هم توقع و انتظار یک اتفاق جدید در آن وجود داشته باشد. در این کمیسیون براساس وظیفه درباره معیارهای رهبری صحبت می‌شود و 9 تا 10 معیاری که احتمالا وجود دارد را ارزیابی و بحث فکری می‌کنند. این مباحث همیشه وجود داشته و وجود دارد.

ممکن است برخی مواقع هم مطرح کنند که به عنوان نمونه چه کسانی با این معیارها همخوانی بیشتر دارند این افراد شناسایی می‌شوند و اسامی آنها یادداشت می‌شود این موضوع در همین اندازه است و در واقع در مقام تعیین رهبر و مصداق رهبر نیست به جز این اصلا این موضوع در اختیارات این کمیسیون نیست که به تنهایی بخواهد رهبر تعیین کند هیچ نتیجه کاربردی هم ندارد. این کار برای این است که اگر روزی خدای‌ناکرده پیش آمد، در آن جلسه اسم هر کسی مطرح شود و هر کسی رای بیاورد هر کسی بیشتر واجد شرایط‌ باشد او رهبر می‌شود و اصلا به این بحث‌های حاشیه‌ای ربطی ندارد.

بعد از رحلت حضرت امام (ره) هم نام مقام معظم رهبری مطرح نبود، اما نام ایشان مطرح شد رای آوردند و با قدرت هم دارند کار می‌کنند. این موضوع هم به همین صورت است اینها چیزهایی نیست که به آنها چشم‌دوخته شود یا تصور شود که تصمیم جدیدی اتخاذ شده است. از ابتدای تشکیل خبرگان این کمیسیون وجود داشته و مباحث آن مباحث فطری است و نهایت آن این است که افراد را برای روز مبادا شناسایی کند. اما این در هر حال هیچ وقت تاثیر ندارد یعنی نه در رای خبرگان موثر است و نه حق تقدم و اولویتی برای آن قائل است. در جلسه‌ای که برای تعیین رهبر گرفته خواهد شد هر کسی می‌تواند اسم فردی را پیشنهاد کند و هر کسی می‌تواند حتی نام خود را مطرح کند و هر کسی رای بیشتری در جلسه آورد او به عنوان رهبر انتخاب خواهد شد. نباید با طرح اینگونه مسائل ذهن جامعه را مشغول کرد.

وظیفه کمیسیون 109 درست است اما یکی از اعضای خبرگان بیان کرده است که بنا به گفته مقام معظم رهبری ما باید حداقل 10 گزینه در آستین داشته باشیم و بر همین اساس هم کمیته‌ای محرمانه برای بررسی این موضوع تشکیل شده است.

نه چنین چیزی نیست و اصلا نمی‌شود چنین کاری کرد. با مبانی قانون اساسی هماهنگ نیست. همان‌طور که گفتم در جلسه‌ای که انتخاب رهبری انجام می‌شود هر کس مطرح شد، هرکس هرکسی را مطرح کرد آزاد است حتی کسانی که در کمیسیون نامشان به عنوان گزینه بررسی نشده است. این که چه کسی گفته را کاری ندارم این مسئله خاصی نیست و تاثیر خاصی هم ندارد.

یعنی در خود کمیسیون 109 هم افرادی مشخص نشده‌اند که بخواهند این موضوع را بررسی کنند؟

مشخص شده باشند هم مهم نیست کاری نمی‌توانند بکنند.

این گونه که شما می‌فرمایید عملا آن کمیسیون کاری انجام نمی‌دهد؟

نه کار کاربردی که بتوان روی آن حساب کرد و براساس آن بتوان گفت که فلان شخصیت رهبر خواهد شد انجام نمی‌دهند.

بله یک شخص خاص که احتمال آن ضعیف است اما اینکه چند نفر را معرفی کند و بگوید از میان این افراد چطور؟

اگر این کمیسیون بررسی کند و اسامی افرادی را هم یادداشت کند روزی که قرار است رهبری را تعیین کنند این اسامی مطرح شوند و رای نیاورد و فرد دیگری که در کمیسیون مطرح نشده رای بیاورد، به نظر شما چه اتفاقی می‌افتد؟

این هم جز گزینه‌ها و محتمل است.

فقهایی که قرار است رای دهند اصلا حساب نمی‌کنند که این در کمیسیون مطرح بوده است. فقها که آن را مطرح نکردند اعضای کمیسیون اعلام کرده‌اند و برای آنها حسن‌نیت ندارد هر کسی، هر کسی را می‌شناسد به او رای می‌دهد. آمادگی‌های ابتدایی انجام می‌شود اما اینها مسئله مهمی نیست یعنی سرنوشت‌ساز نیست. آن کمیسیون باید فقهای کشور که می توانند رهبر شوند را شناسایی کند. کار همین است که اسامی اینها یادداشت شود و آرشیو شود. در روز انتخاب رهبر هم هیچ الزامی وجود ندارد که همه به آن افراد رای دهند یا آنها را اولویت قرار دهند.

منظورتان این است که صرفا پیشنهاد دهنده هستند؟

بله

پس کمیته خاصی وجود ندارد؟

نه کمیته خاصی وجود دارد، آن کمیسیون هم که از قبل بوده و چنین نیست که نگرانی ایجاد شود که مردم فکر کنند قرار است یک فرد خاص انتخاب شود.

با توجه به اینکه سیداحمد خاتمی این خبر را عنوان کرده است حرفی هم از این کمیته نیست بخواهد روی بررسی گزینه‌های محتمل برای رهبری تمرکز کند؟

نه نمی‌تواند تمرکز کند و رهبر را هم خبرگان تعیین می‌کند نه اعضای این کمیسیون.

بنابراین کمیته‌ای برای بررسی اعضایی که ممکن است حائز شرایط لازم رهبری باشند، تشکیل نشده است؟

حتی اگر این کمیته هم وجود داشته باشد حرف آن حرف آخر نیست، حرف آن سندیت ندارد و در حد یک شناخت است.

یعنی ممکن است چنین کمیته‌ای وجود داشته باشد؟

نه کمیته‌ای وجود ندارد و تشکیل نشده است. ممکن است که یک دو نفر را در میان خودشان در کمیسیون انتخاب کرده باشند که این موضوع را بررسی کنند که آن کمیته نمی‌شود و یک امر طبیعی در کمیسیون‌ها است. در هر کمیسیونی ممکن است رییس یک نفر را انتخاب کند تا موضوعی را بررسی کند. آن هم تاثیر کاربردی و خاصی ندارد.

به هر حال سیداحمد خاتمی از تشکیل یک کمیته‌ محرمانه صحبت کرده است، شما تاکید دارید که این کمیته نیست پس حرف او بر چه اساسی است؟

به هر حال سوال‌هایی از آنها می‌پرسند و آنها هم جواب می‌دهند. من هم می‌گویم که کمیسیونی به نام 109 وجود دارد که این وظیفه را برعهده دارد.

اما یکی دیگر از اعضای خبرگان اعلام می‌کند که یک کمیته محرمانه در این خصوص وجود دارد و گزینه‌ها را بررسی می‌کند؟

نمی‌توان به آن کمیته گفت، کمیته را باید مجلس خبرگان تعیین کند. اگر در کمیسیون یکی دو نفر انتخاب شدند تا موضوعی را بررسی کنند آن کمیته نمی‌شود. حتی اگر باشد هم که از خود کمیسیون مهمتر نیست و مربوط به آن کمیسیون است. وانگهی این کمیسیون با اختیارات خود چه کرده است که حالا کمیته با آن اختیارات بخواهد چه کند.

به هر حال شما از نگرانی و جلب توجه مردم صحبت می‌کنید اما همین اظهارنظرها که درباره کمیته‌های محرمانه عنوان می‌شود توجهات را جلب می‌کند.

اولا کمیته نیست بعد از آن هم باشد، کمیته و کمیسیون در همین حد است که افراد و فقهایی را که احتمالا شرایط رهبری را دارند شناسایی می‌کنند تا برای روز مبادا باشد. روز مبادا هم ممکن است که آنها رای بیاورند و ممکن هم هست فرد دیگری انتخاب شود و سرنوشت‌ساز نیست حالا سوالی پرسیدند و یک نفر یک چیزی گفته است.

یعنی فردی از هیات رییسه می‌تواند در پاسخ به سوالی یک چیزی بگوید؟

همین شاید باشد اما باشد هم مهم نیست. چون سرنوشت‌ساز نیست، حرف او تعیین رهبر نیست، اختیارات آن تعیین رهبر نیست. در حد شناسایی افراد می‌توانند چیزی بگویند.

می‌گویید که این کمیته‌ها وجود ندارد اگر باشد هم مهم نیست اما سیداحمد خاتمی به عنوان عضوی از هیات رییسه خبرگان چنین اظهارنظری کرده است.

من نمی‌گویم که دروغ گفته است می‌گویم اگر هم باشد در تعیین رهبر امر مهمی نیست. حرف اول و آخر نیست. در حد یادداشت است هر کسی را 88 نفر اعضای خبرگان به آن رای دهند، انتخاب می‌شود.