آیا سامانۀ ضدموشکی آمریکا در عربستان شکست خورد؟ + تصاویر و نقشه‌ها و نمودارهای تحلیلی

اعتمادآنلاین| شهاب غدیری- ماه گذشته، به استناد منابع رسمی، نیروهای سعودی موشک حوثی‌ها را در ریاض، پایتخت عربستان مهار کردند.

به گزارش گروه بین‌الملل اعتمادآنلاین ، نیویورک تایمز در مقاله‌ای تحلیلی دربارۀ سامانۀ دفاعی عربستان و مهار موشک نیروهای حوثی در یمن نوشت: این اتفاق از نظر عربستان و ایالات متحده یک پیروزی بود. روز پس از این واقعه، دونالد ترامپ در ستایش سامانۀ ضدموشکی پاتریوت گفت: «سامانۀ ما این موشک را در هوا ناک اوت کرد، [قدرت] ما در این حد است. هیچ کسی نمی‌تواند چیزی که ما می‌سازیم را بسازد، و ما امروز آن را به همۀ جهان می‌فروشیم.»

با این حال، تحلیل تصاویر و فیلم‌های موجود در شبکه‌های مجازی این داستان را تأیید نمی‌کند. تحقیقات گروهی از متخصصان موشکی نشان می‌دهد که این موشک بدون هیچ مانعی از سامانه‌های ضدموشکی سعودی گذشت و تقریباً به هدفش، یعنی فرودگاه ریاض، اصابت کرد. کلاهک موشک آنقدر به پایانۀ داخلی نزدیک بود که مسافران را از صندلی‌هایشان بلند کرد.



مقامات سعودی در این باره از ارائه پاسخ خودداری کردند. برخی از مقامات ایالات متحده نیز به دلیل عدم وجود شواهد کافی، تردید کردند که سعودی‌ها اصلاً به این موشک شلیک کرده باشند. آن‌ها در عوض مدعی شدند که موشک شلیک‌شده احتمالا به دلیل سرعت و قدرت بالا تکه تکه شده است.

یافته‌ها همچنین نشان می‌دهند حوثی‌ها به اندازه‌ای قدرتمند شده‌اند که به نقاط اصلی عربستان سعودی حمله کنند و شرایط را به نفع خود تغییر دهند. آن‌ها نشان دادند که تردیدهای موجود دربارۀ فناوری ضدموشکی، به عنوان یکی از اصلی‌ترین استراتژی‌های دفاع ملی امریکا و نیروهای ائتلافی علیه ایران و کرۀ شمالی صحت دارند.

جفری لوییس، یکی از تحلیل‌گرهای این تیم تحقیقاتی در مصاحبه خود با نیویورک تایمز گفت: «دولت‌ها دربارۀ کارایی این سامانه‌ها دروغ می‌گویند و این مسئله باید همۀ ما را نگران کند.»

دربارۀ موشک

مهارکردن موشک‌های اسکاد دشوار و ادعای پیشین دولت‌ها دربارۀ موفقیت این سامانه نادرست بوده است.



شواهد حاکی از آن است که موشک شلیک شده برکان 2، نوعی از موشک اسکاد و پرکاربرد در خاورمیانه است. این موشک مسافتی بالغ بر 600 مایل را تا فرودگاه طی کرد.

مقامات سعودی و امریکا، ایران را به تجهیز حوثی‌ها با این موشک متهم کرده‌اند. ایران این اتهام را تکذیب کرده‌ است. نیوریورک تایمز مدعی شد: به گفتۀ یکی از دیپلمات‌های شورای امنیت، گزارش اخیر سازمان ملل مدارکی را یافته که نشان می‌دهد طراحی و ساخت این موشک به دست ایران انجام شده است. گزارش سازمان ملل را نخستین بار رویترز مخابره کرد.

دولت‌ها همواره دربارۀ کارایی سامانه‌های ضدموشکی در گذشته اغراق کرده‌اند، این مسئله در مورد موشک‌های اسکاد نیز صدق می‌کند. ایالات متحده در جنگ اول خلیج فارس ادعا کرد که انهدام موشک‌های اسکاد عراقی با موفقیتی تقریباً قاطع انجام شده است. تحلیل‌های بعدی نشان دادند که تقریباً تمام تلاش‌ها برای انهدام این موشک‌ها ناموفق بوده است.

با این حال، آیا سامانۀ دفاع موشکی امریکا این بار نیز در ریاض شکست خورد؟ عده‌ای محققان و متخصصان موشکی با بررسی شواهد و تصاویر موجود در شبکه‌های مجازی این مسئله را بررسی کردند.

بقایای موشک

بررسی الگوی بقایای موشک در ریاض نشان می‌دهد که سامانه‌های ضدموشکی، یا بخش عقب و بی‌خطر موشک را مورد اصابت قرار داده‌اند و یا به کلی خطا رفته‌اند.

به محض شلیک سامانه‌های ضدموشکی در عربستان، بقایای موشک در شهر ریاض سقوط کرد. یکی از فیلم‌های موجود در شبکه‌های مجازی نشان می‌دهد که بخش نسبتاً بزرگی از موشک نزدیک پارکینگی در کنار مدرسۀ ابن خلدون به زمین اصابت کرد.

فیلم‌های دیگر نیز بقایای پراکنده‌ای را نشان می‌دهند که در محدوده‌ای به قطر 500 یارد و در طول یک بزرگراه پخش شده‌اند. مقامات سعودی اعلام کردند بقایای موشک حاکی از آن است که انهام این موشک با موفقیت انجام شده است. با این حال تحلیل بقایای موشک گویاست که کلاهک موشک - بخش حامل مواد منفجره - وجود ندارد.


کلاهک گمشده موشک مسئلۀ مهمی را به محققان نشان داد: اینکه موشک از سامانۀ دفاعی سعودی‌ها عبور کرده است.

برای اینکه موشک بتواند مسیر دشوار 600 مایلی را طی کند، به احتمال قوی باید طوری طراحی شده باشد که در نزدیکی هدف به دو قسمت تقسیم شود. بخش تیوب، عامل حرکت موشک در عمدۀ مسیر، جدا شده و کلاهک موشک، که کوچک‌تر است و شلیک به آن دشوار، به سمت هدف حرکت می‌کند.



این مسئله به ما می‌گوید چرا تنها بخش عقبی تیوب موشک باقی مانده و چرا سعودی‌ها احتمالاً موشک را از دست داده‌اند، یا تنها پس از دو قسمت شدن موشک، به بخش بی‌استفادۀ آن شلیک کرده‌اند.

برخی از مقامات امریکایی اذعان داشته‌اند که هیچ مدرکی موفقیت سامانه‌ ضدموشکی را تأیید نمی‌کند. بقایای موشک نیز شاید تحت فشار پرواز از همدیگر جدا شده باشند. آن‌چه سعودی‌ها به عنوان مدرک موفقیت به ما نشان می‌دهند می‌تواند صرفاً تیوب موشک باشد که به صورت طبیعی جدا شده و سقوط کرده است.

محل اصابت

انفجار صورت گرفته به فاصلۀ 12 مایلی از فرودگاه ریاض حاکی از آن است که کلاهک موشک تا نزدیکی هدف، و بدون هیچ مانعی حتی از محل نصب توپخانه‌های سامانۀ ضدموشکی نیز عبور کرده است.

مقامات عربستانی ادعا کرده‌اند که بخشی از بقایای موشک منهدم شده در فرودگاه سقوط کرده است. اما دشوار می‌توان تصور کرد که چگونه یک بخش منحرف می‌تواند 12 مایل جلوتر از دیگر بقایای موشک حرکت کند، یا چرا هنگام اصابت منفجر شود.



تأثیرات

برخاستن دود و صدمات واردۀ زمینی نشان از اصابت کلاهک موشک در نزدیکی پایانۀ فرودگاه دارد. تصاویر واکنش نیروهای اورژانس و حجم دود بلند شده، اطلاعاتی را دربارۀ برخورد موشک به ما ارائه می‌دهد. همچنین، زوایای مختلف این تصاویر گویاست که انفجار صورت گرفته ربطی به بخشی از بقایای موشک یا سانحه‌ای دیگر ندارد.



تیم تحقیقاتی آقای لوییس با شناسایی ساختمان‌های عکس توانستند مناطق اخذ تصاویر را شناسایی و محل دقیق دود را تشخیص دهند: چند صد یارد دورتر از باند 33R، و حدود یک کیلومتر دورتر از پایانه داخلی و پرازدحام فرودگاه ریاض.



به گفتۀ یکی از تحلیلگران این گروه، انفجار صورت گرفته کوچک بود و تصاویر فوریِ ماهواره‌ای، بلافاصله قبل و بعد از انفجار، فاقد جزئیات کافی هستند. با این حال، خودروهای اورژانس نشان می‌دهند که کلاهک موشک دقیقاً به باند فرودگاه برخورد کرده‌ است.

آقای لوییس در ادامه افزود: حوثی‌ها نتوانستند به هدف شلیک کنند، با این حال به اندازه کافی نزدیک شدند تا نزدیک شدن موشک‌هایشان به سامانه‌های ضدموشکی عربستان و همچنین عبور از آن‌ها را نشان دهند. «یک کیلومتر خطا برای موشک‌های اسکاد کاملاً طبیعی است... چیزی نمانده بود که حوثی‌ها فرودگاه را نابود کنند».

لارا گرِگو، متخصص موشکی و عضو اتحادیۀ دانشمندان دلواپس، گفت: سامانۀ ضدموشکی سعودی‌ها پنج بار به موشک حوثی‌ها شلیک کرد، او در ادامه هشدار دارد: «شما پنج‌بار به این موشک شلیک کردید و همه را از دست دادید؟ هولناک است، این سامانه قرار بود کار کند.»