ثبات قیمت کتاب عامل اقتصاد پایدار کتابفروشی‌هاست

اعتمادآنلاین| نشست «قیمت ثابت کتاب به‌مثابه بنیان بازار پررونق و باثبات کتاب» صبح امروز جمعه (14 اردیبهشت) با حضور محمود آموزگار، مارکوس فلس، مدیر شرکت آلمانی nkv و توبیاس وولف، معاون نمایشگاه کتاب فرانکفورت در سرای فرهیختگان مصلای امام خمینی (ره) برگزار شد.

فلس در این نشست درباره بنیان نظام نشر در آلمان توضیحاتی ارائه کرد و گفت: آلمان سرزمینی است که در آن نشر، کتاب و کتابفروشی از جایگاه والایی برخوردار است و دلیل آن اعتمادی است که بین مولف و ناشر وجود داشته و این به سبب فضای تعریف‌شده‌ای است که در رابطه بین نویسنده و ناشر وجود دارد. هر مولفی می‌داند که در برابر تدوین و تهیه کتاب چه میزان دستمزد دریافت می‌کند. بنابراین سیستم نظام‌مندی در آلمان در رابطه بین نویسنده و ناشر وجود دارد.

وی ادامه داد: در کشور آلمان اصولی وجود دارد که در آن مراجعه‌کنندگان به کتابفروشی‌ها و بنگاه‌های انتشاراتی می‌دانند که هرکتاب را می‌توانند با چه قیمتی خریداری کنند. به‌طور مثال کتاب در کتابفروشی‌های آلمان 70درصد قیمت ثابت دارد و اجناس غیرثابت شامل تقویم، کتاب صوتی و... می‌شود و براین اساس می‌تواند قیمت آن توسط فروشنده‌ها تغییر کند.

مدیر شرکت آلمانی nkv با اشاره به قیمت ثابت کتاب در آلمان و اتریش عنوان کرد: تا سال 2002 درباره این موضوع قانون ثابتی وجود نداشت اما بعدها دولت قیمت ثابت کتاب را به‌عنوان قانون تثبیت کرد البته بسیاری از کشورها مانند انگلستان و آمریکا از این قانون تبعیت نکردند و در بسیاری از کشورها نیز قانون ممنوعیت قیمت ثابت کتاب وجود دارد. به‌طور مثال کشور سوئیس این قانون را در کشور خود اعمال می‌کند.

فلس با بیان اینکه از محاسن عمده قیمت ثابت کتاب این است که کتاب به عنوان یک عنصر عمده فرهنگ یک اجتماع جامعیت پیدا می‌کند، افزود: با اعمال این قانون مولف و توزیع‌کننده بیشتر می‌شود و از سوی دیگر کتاب به‌عنوان عنصر انتقال‌دهنده فرهنگ به دیگران می‌تواند ایفای نقش کند. در آلمان 650 هزار کتاب جدید و 4هزار و 500 کتابفروشی وجود دارد که نشان‌دهنده بازار زنده و پررونق کتاب در آلمان است.

وی با تاکید بر اینکه عدم رعایت قانون قیمت ثابت کتاب باعث می‌شود این بخش از تجارت طرفداران کمتری داشته باشد، یادآور شد: در آلمان اعمال این قانون موجب شده که حتی در مناطقی با 45هزار سکنه کتابفروشی وجود داشته باشد که نشان از زنده‌بودن بازار کتاب است. همچنین در کنار قیمت ثابت کتاب نت‌های موسیقی و نقشه‌های جغرافیایی نیز با قیمت ثابت به فروش می‌رسد.

فلس سازوکار تعیین قیمت ثابت کتاب را شرح داد و گفت: هر کتابفروشی و بنگاه انتشاراتی موظف است تا قیمت ثابت کتاب را در جراید اعلام کند و هیچ کتابفروشی‌ای از این قانون در آلمان مستثنی نیست مگر اینکه برای کتاب‌هایی که به‌صورت سری تولید شده‌اند و دارای سریالی هستند تخفیفاتی اعمال می‌شود. از سوی دیگر اگر کسی تعداد زیادی از یک اثر را خریداری کند شامل میزانی از تخفیف خواهد شد. علاوه بر این برای تکفروشی نیز شرایط ویژه‌ای در نظر گرفته شده و به‌طور مثال انتشاراتی‌ها می‌توانند کتاب‌ها را با میزانی از تخفیف به کتابفروشی‌ها عرضه کنند.

به گفته این ناشر آلمانی، برحسب نوع کتاب و کتابفروشی انتشارات تخفیف‌هایی را بین 40 تا 50 درصد می‌تواند قائل شود. یکی از مزایای این تخفیفات فراهم کردن امکان بقای کتابفروشی‌ها در شهرهای کوچک است چرا که به صورت کلی تلاش این است که کتابفروشی‌های کوچک بتوانند بقا داشته باشند.

فلس در ادامه با بیان اینکه قانون قیمت ثابت کتاب شامل استثنائاتی هم می‌شود، افزود: ناشران شامل کتابفروش‌ها و کارمندان کتابفروشی‌ها چنانچه برای مصرف شخصی بخواهند کتابی را خریداری کنند شامل تخفیف خواهند شد. همچنین نویسندگانی که با یک انتشارات کار می‌کنند و معلمانی که می‌خواهند کتابی را در کلاس درس آزمایش کنند می‌توانند از تخفیفات برخوردار شوند. در سایر موارد باید قیمت ثابت کتاب در پشت جلد رعایت شود. انتشارات نیز باید توجه داشته باشد که کتاب‌هایی که تحویل کتابفروشی می‌دهد نسخه‌های خراب از بین نرود.

به گفته این مقام مسئول، مراکز علمی و کتابخانه‌های شهرداری نیز شامل تخفیف‌های به ترتیب 5 درصد و 10 درصد می‌شوند. برای مدارس کتابخانه‌ها نیز تخفیف 15 درصدی اعمال می‌شود. تمامی این سازوکارها برای این است که نشان دهد کتابفروشی‌ها در جامعه هنوز زنده‌اند البته اگر کتابی پس از مدتی متقاضیانش کاهش پیدا کرد قیمت پشت جلد کاهش می‌یابد. از سوی دیگر برای کتاب‌های الکترونیک نیز قانونی تصویب شده تا بین 10 تا 15 درصد از قیمت پشت جلد کتاب‌های چاپی کمتر عرضه شوند. قابل توجه است که بین 4 تا 5 درصد از محل درآمد کتابفروشی‌ها نیز به فروش کتاب‌های الکترونیک اختصاص دارد.

فلس در ادامه با بیان اینکه وقتی که کتاب حضور فیزیکی در شهر نداشته باشد جامعه گویی بعد فرهنگی خود را از دست داده است عنوان کرد: دکوراسیون کتابفروشی‌ها نیز به گونه‌ای تغییر کرده که مراجعه‌کنندگان امکان تورق کتاب‌ها را داشته باشند. بنابراین اعمال قانون قیمت ثابت کتاب باعث شده تا پیش‌زمینه‌ای ایجاد شود که کتاب به‌عنوان عامل پویای فرهنگ به کار خود ادامه دهد. همه احزاب سیاسی و فعالان اقتصادی نیز در آلمان بر این واقعیت واقف هستند که اعمال این قانون مزایای بسیاری خواهد داشت.

فلس همچنین با بیان اینکه کتاب‌های پرفروش عموما به دلیل تقاضای بیشتر ارزان‌تر فروخته می‌شوند عنوان کرد: در آلمان با توجه به تورم یک تا دو درصدی قیمت ثابت کتاب مزایای زیادی خواهد داشت. همچنین افراد کم‌توان مالی می‌توانند در کتابفروشی‌ها از کتاب‌های جیبی خریداری کنند و کتاب‌های خاص و گران نیز در تمامی کتابخانه‌ها برای شهروندان قابل دسترس است.

وولف نیز در بخش پایانی این نشست با بیان اینکه در اعمال قانون تعیین قیمت ثابت کتاب باید ثبات‌قدم داشته باشیم گفت: به‌طور مثال دو کتابفروشی در اسرائیل در رقابت با یکدیگر کتاب‌ها را با قیمت‌های نازل به فروش رساندند و پس از اینکه دوباره خواستند قانون قیمت ثابت کتاب را اعمال کنند مشتریان تمایلی به خرید کتاب نداشتند.

سی‌ویکمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا 22 اردیبهشت در مصلای بزرگ امام برپاست.

منبع: ایبنا