ضرورت تحقق آشتی ملی

اعتمادآنلاین| سیدحسن رسولی در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: خروج امریکا از برجام در شرایط فعلی برخلاف تصورات ظاهری به دلایل متعدد به نفع منافع جمهــــوری اســلامی ایران است. برجام پیمان چندجانبه‌ای بین‌المللی است و ...

ادامه حضور یا خروج هرکدام از امضاکنندگان به استثنای جمهوری اسلامی ایران، تاثیری وضعی بر قوام و اعتبار حقوقی آن در عرصه روابط بین‌المللی ندارد.

برخلاف دوره ریاست‌جمهوری اوباما در امریکا و احمدی‌نژاد در ایران که به دلیل خطاهای راهبردی رخ‌داده در حوزه سیاست خارجی ایران، کشور ماتحت تاثیر لابی امریکا _ اسراییل با اجماع‌سازی جهانی ذیل فصل 7 منشور ملل متحد (مخل نظم و امنیت جهانی) شناخته شد، امروز با خروج ترامپ از برجام نه‌تنها این همراه‌سازی جهانی با سیاست امریکا علیه ایران صورت نگرفته است، بلکه چهار عضو دیگر دارای حق وتوی سازمان ملل متحد (چین، فرانسه، انگلستان و روسیه و عمده کشورهای اثرگذار در مناسبات جهانی) به‌صورت یکصدا این اقدام ترامپ را نسنجیده و مخل به نظم و امنیت جهانی و محفوظ نگه‌داشتن معاهدات بین‌المللی ثبت‌شده در سازمان ملل می‌دانند. بنابراین مسیر محکومیت اجماع جهانی برخلاف دوران پیش از برجام، امروز متوجه امریکاست.

بدون شک در کنار این دستاوردهای مثبت به دلیل هژمونی بالای اقتصادی، تجاری و سیاسی ایالات‌متحده امریکا در عرصه جهانی، موانع و محدودیت‌هایی در آینده در حوزه اقتصادی به‌ویژه مبادلات تجاری و نیز جلب و جذب سرمایه خارجی برای اقتصاد کشور رخ خواهد داد. برخلاف تحلیل‌های مخالفان داخلی برجام موصوف به دلواپسان، این خروج نشان داد که مردان دیپلماسی کشور ما در مقطع تصویب برجام هوشمندانه عمل کرده‌اند، به‌گونه‌ای که امریکا ماندن در این معاهده را مغایر منافع ملی خویش پنداشته و از آن خارج‌شده است. این خروج خود سند محکمی مبنی بر واهی بودن اتهامات بی‌اساس قبلی آنان است. همچنان اعتقاددارم به نتیجه رساندن معاهده بین‌المللی برجام یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دولت روحانی است چراکه علاوه بر دفع سنگین‌ترین تهدید علیه امنیت ملی کشور، در حوزه‌های مبادلات مالی ناشی از فروش نفت، بیمه، بازرگانی، سرمایه‌گذاری خارجی و ارتقای نقش و جایگاه ایران در عرصه بین‌المللی تاثیرات مثبت و ماندگار داشته است.

اقدام اخیر رییس‌جمهور و مردان دیپلماتیک ایشان پس از خروج شتاب‌زده امریکا از برجام در ابراز عکس‌العمل و تصمیم‌گیری خردمندانه و غیراحساسی مبنی بر ادامه گفت‌وگو با سایر قدرت‌های باقی مانده در برجام (اتحادیه اروپا، چین، روسیه و...) را در ادامه راهبردی هوشمندانه برجام خدمت بزرگی از ناحیه ایشان به منافع ملی می‌دانم و از آن حمایت می‌کنم، چراکه امروز هدف ائتلاف امریکا، عربستان و رژیم اشغالگر قدس فراتر از جمهوری اسلامی، بلکه امنیت ملی ایران و موقعیت ژئوپولتیک آن است.

این طمانینه رییس‌جمهور در تصمیم مهم و تاریخی باعث خواهد شد جمهوری اسلامی ایران علاوه بر بهره‌مندی از مزایای دیپلماتیک آن با تداوم مذاکره با سایر امضاکنندگان برجام از ظرفیت‌های حقوقی و دیپلماتیک مندرج در این سند بین‌المللی به نحو احسن استفاده کرده و با درایت و هوشمندی و رصد تحولات مربوطه در راستای مصالح ملی کشور تصمیم خردمندانه و اقتضایی اتخاذ کند.

نکته مهم دیگر اینکه کشورهایی هستند که از تصمیم ترامپ حمایت کردند، علاوه بر اینکه نشان‌دهنده عمق ناپختگی تیم مذکور است در جهان اسلام نیز آثار وضعی قابل‌توجهی در حال و آینده دارد. زمانی که عربستان سعودی و بحرین در کنار اسراییل از این تصمیم (خروج امریکا از برجام) حمایت می‌کنند، نشان‌دهنده بی‌محتوا بودن ادعای آنها طی چند دهه اخیر است که مدعی بودند ایران و اسراییل علیه اعراب در قالب دیپلماسی پنهان عمل می‌کنند و در حقیقت دارای منافع مشترکی علیه جهان اسلام و عرب هستند، درحالی که مظلومان فلسطین روزانه به طرز بی‌سابقه‌ای موردحملات وحشیانه صهیونیست‌ها هستند، یکصدا شدن این دو کشور عرب با رژیم صهیونیستی نشان‌دهنده حقانیت و صداقت راهبرد دفاع جمهوری اسلامی ایران از نهضت فلسطین و دروغ بودن حمایت کشورهای عربی مذکور از جهان عرب است.

امروز راهبرد ماندن در برجام و تعاملات دیپلماتیک با اتحادیه اروپا سیاست درست و خردمندانه است. همکاری نزدیک ایران، چین، روسیه و اتحادیه اروپا در مقابل این نقض عهد یکی از مهم‌ترین اسناد مصوب شورای امنیت سازمان ملل امری ضروری است و در حقیقت نوعی از منافع مشترک میان ایران و اتحادیه اروپا ایجادشده. این اتحادیه یا باید در این مسیر به امریکا بپیوندد که در این صورت هویت خودش را به عنوان یک بلوک قدرت بین‌المللی ازدست‌داده و ژاندارمی امریکا را در عرصه اقتصادی و سیاسی جهان پذیرفته است یا اینکه بر اساس مواضع دقیق و حساب‌شده مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، نخست‌وزیر انگلیس، صدراعظم آلمان و رییس‌جمهور فرانسه، پایبند معاهده معتبر اصلی امضاشده توسط خودشان باشند و از حقوق حقه ایران مندرج در اسناد برجام حمایت کنند.

این خروج در عرصه داخلی نیز پیامدها و باید‌‌هایی دارد؛ ازآنجاکه هدف اصلی ائتلاف امریکا، اسراییل و عربستان علیه موجودیت و منافع جمهوری اسلامی است، احزاب سیاسی داخلی با عبور از مواضع قبلی با یا بی‌برجام (بودن آنها) در صفوف متحد علیه برجام از دولت منتخب حمایت همه‌جانبه داشته باشند و از اقدامات کمتر مرتبط با اقتضائات حوزه سیاست خارجی از قبیل آتش زدن پرچم و غیره بپرهیزند. در این راستا بیانات رهبری و مواضع رییس‌جمهور که مبتنی بر شناخت دقیق از مناسبات بین‌المللی و منافع ایران راهگشاست. اجازه ضمنی رهبری به مردان حوزه سیاست خارجی مبنی بر مذاکره با اروپاییان به‌شرط اخذ تضمین، موضعی واقع‌بینانه و مجوزی برای تداوم این راه توسط دولت روحانی است.

اگر تاکنون نسبت به‌ضرورت انجام گفت‌وگوی ملی، اعلام عفو عمومی و توسعه اخوت و برادری بین صفوف ملت صرفه نظر از طرز فکر آنان، قوم، نژاد، دین، مذهب و... تردیدی وجود داشت، هم‌اکنون که کلیت کشور تمام‌قد در مقابل امریکا ایستاده است، درست در شرایطی که امریکا بنا دارد سفارت خود را به بیت‌المقدس منتقل کند، تحقق این آشتی ملی بیش از بیش احساس می‌شود. امیدوارم متولیان امر سیاست و امنیت داخلی همگام و همراه با متصدیان بخش سیاست خارجی با درک این ضرورت به‌صورت منسجم در این مسیر حرکت کنند. پیش‌بینی می‌کنم در این صورت با پشتیبانی از سیاست تداوم ماندن در برجام و ارتباط با اروپا هزینه کاهش خسارت‌های ناشی از پیمان‌شکنی امریکا علیه منافع ملی کشور کم‌هزینه‌تر شود.