صحبت روحانی با مردم در شرایط کنونی تیغ دو لبه است

اعتمادآنلاین| غلامرضا ظریفیان گفت: یکی از اصلی‌ترین مشکلات دولت وارونه جلوه دادن دستاورد توسط رقبای سیاسی است؛ رقبایی که در شرایط حساس کنونی کشور فضا را مناسب دیده و در تلاش برای تسویه حساب سیاسی هستند. این مجموعه این الزام را ایجاد می‌کند تا افکار عمومی در وهله نخست در جریان امور قرار گیرد و در وهله دوم اطمینان‌های لازم از دولت را کسب کند.

به نظر شما چرا رییس‌جمهور درباره شرایط کنونی کشور با مردم صحبت نمی‌کنند؟

به نظر من صحبت رییس‌جمهور با مردم یک موضوع فرعی است. مشکل اصلی در سیستم اطلاع‌رسانی دولت است که محدود به دولت دوازدهم نمی‌شود. این مشکل از دولت یازدهم نیز وجود داشت و بارها بابت ضعف اطلاع‌رسانی در دولت به رییس‌جمهور از روش‌های مختلف تذکر داده شده است. دولت با مشکلات زیادی رو‌به‌رو است اما کسی از این مشکلات اطلاعی ندارد زیرا تیم اطلاع‌رسانی دولت به‌شدت ضعیف عمل کرده و می‌کند.

یکی از اصلی‌ترین مشکلات دولت وارونه جلوه دادن دستاورد توسط رقبای سیاسی است؛ رقبایی که در شرایط حساس کنونی کشور فضا را مناسب دیده و در تلاش برای تسویه حساب سیاسی هستند. این مجموعه این الزام را ایجاد می‌کند تا افکار عمومی در وهله نخست در جریان امور قرار گیرد و در وهله دوم اطمینان‌های لازم از دولت را کسب کند. وقتی افکار عمومی از آنچه در کشور رخ می‌دهد کم اطلاع یا بی‌اطلاع باشند منجر به شکل‌گیری یک فضای ناامن برای افکار عمومی می‌شود. در این شرایط، افکار عمومی متصور می‌شود تدبیر جدی برای برون‌رفت از وضعیت فعلی وجود ندارد. اگر هم چنین تصوری برای افکار عمومی شکل بگیرد یا رسانه‌های خارجی و دشمنان چنین تصوری را ایجاد کنند، جامعه به سمت روش‌های خود‌تدبیری حرکت می‌کند. این روش‌های خود‌تدبیری آثار بسیار خطرناکی برای کشور به همراه دارد.

بنابراین شما معتقد هستید که پیش از رییس‌جمهور، شورای اطلاع‌رسانی دولت باید وارد عمل می‌شده و چون این اتفاق رخ نداده بار پاسخگویی بر دوش رییس‌جمهور افتاده است.

دقیقا. تیم اطلاع‌رسانی دولت ضعف‌های جدی دارد. این اشکال، احساسی را در مردم ایجاد کرده است که مسوولان کشور چه در سطح رییس‌جمهور و چه در سطح وزرا، خود را بی‌نیاز از پاسخگویی دانسته و از سمت مردم محکوم به کم‌کاری می‌شوند. شاید اگر دولت اطلاعات درست را در اختیار مردم بگذارد یا ارتباط قوی‌تری با مردم ایجاد کند، حداقل دستاورد این مهم آن است که مردم متوجه خواهند شد دولت نقش آنچنانی در شکل‌گیری وضعیت کنونی ندارد. وقتی ارتباط درستی میان دولت و مردم برقرار نیست، به دلیل آنکه دولت بیشتر در چشم مردم است ناکارآمدی‌ها و ضعف‌ها متوجه دولت می‌شود.

همان‌طور که شما نیز اشاره کردید ضعف تیم اطلاع‌رسانی دولت از دولت پیش مطرح بوده و اکنون نیز ادامه دارد بنابراین موضوع تازه‌ای نیست. سوال این است که چرا رییس‌جمهور با مردم صحبت نمی‌کند؟

این یک پرسش جدی است که جواب روشنی برای آن وجود ندارد. به نظر من یکی از دلایلی که این اتفاق تاکنون رخ نداده آن است که رییس‌جمهور از این بابت نگرانی‌هایی دارد. اگر دولت بخواهد صریح، شفاف و صادقانه با مردم سخن بگوید، ممکن است به وحدت جامعه لطمه وارد شود زیرا رییس‌جمهور در چنین گفت‌وگویی مجبور است تصویری واقعی از وضعیت موجود را بیان کرده و دلایل این شرایط را بازگو کند. یکی از عواملی که کشور را به شرایط حساس کنونی رسانده برخورد‌های ظالمانه نظام بین‌المللی به‌ویژه امریکا است. بخش دیگری از این عوامل، روش‌ها و رویه‌های نادرستی است که در این شرایط در بخش‌هایی غیر از دولت تصمیم‌گیری و اجرا می‌شود. در چنین شرایطی سکوت رییس‌جمهور ناشی از نگرانی او از آسیب دیدن وحدت جامعه است. زمانی که ارتباط خوبی میان دولت و مردم برقرار نباشد طبیعی است که اعتماد جامعه آسیب دیده و خود تدبیری‌ها افزایش پیدا می‌کند. درکنار این موارد باید افزایش فردگرایی‌های خود‌خواهانه را اضافه کرد که این مهم منجر به هم‌افزایی مشکلات می‌شود. در چنین شرایطی دولت علاوه بر آنکه باید رابطه خود با مردم را بهبود بخشد، باید ضعف تیم اطلاع‌رسانی خود را برطرف کند.

شما اشاره داشتید که ممکن است بخشی از صحبت‌های رییس‌جمهور به وحدت جامعه آسیب بزند. آیا حق مردم نیست که بدانند چه اتفاقی در کشور رخ می‌دهد؟

به هرحال در ترسیم چرایی بخشی از وضعیت موجود، رییس‌جمهور مجبور است تصویری از ناهماهنگی‌ها و ناکارآمدی‌های داخلی ارایه کند که این مهم ممکن است به وحدت جامعه ضربه بزند هرچند بهتر است مردم در جریان امور قرار گیرند. مسوولان باید مردم را امین خود بدانند. اگر برخی نارسایی‌ها مربوط به بخش داخلی است باید صادقانه با مردم در میان بگذاریم. خروجی این اتفاق مهم تامین امنیت برای نظام است. در این شرایط جامعه متوجه خواهد شد تهدید داخلی کجا است. در چنین شرایطی افکار عمومی به کمک دولت آمده و مردم برای حل مشکلات پیشقدم می‌شوند. باید جامعه را از ابهام دور کرد؛ اگر جامعه در ابهام باقی بماند، جریانات رقیب دولت یا دشمنان نظام، تصویری که دلخواه خودشان از دولت است را برای مردم ترسیم می‌کنند و این اتفاق می‌تواند ضربه بزرگی به کشور و انقلاب بزند.

درشرایط کنونی رییس‌جمهور چه نکاتی را باید با مردم در میان بگذارد؟

مردم باید مطمئن شوند که دولت بر حوزه‌های زیرنظر خود تسلط کافی داشته و پیگیر حل مشکلات است. مردم نیاز دارند از دولت درکنار تدبیر، اقتدار نیز ببینند. مردم انتظار دارند دولت از نخبگان در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی استفاده کند. نخبگان علاقه دارند به کمک مردم و کشور بیایند بنابراین دولت باید فضا را برای فعالیت نخبگان فراهم کند. مردم باید در سه مورد ملموس حس کنند که دولت تدبیر کرده و برنامه دارد. دولت نباید وعده و قول‌هایی دهد که پس از گذشت چند روز محقق نشود زیرا در چنین شرایطی مردم متصور می‌شوند که نه تنها آن وعده‌ها بلکه سایر برنامه‌ها نیز پشتوانه کارشناسی ندارد.

اگر رییس‌جمهور صحبت‌هایی که مردم انتظار دارند را مطرح نکند، گفت‌وگو با مردم چه نتیجه‌ای خواهد داشت؟

اگر این اتفاق رخ دهد، صحبت‌های رییس‌جمهور کاملا نتیجه‌ای عکس خواهد داد. امید برای مردم بسیار مهم است و اگر با ادبیات شعاری، کلی یا ابهام گونه با افکار عمومی صحبت شود، احساس اعتماد از بین می‌رود. اگر احساس اعتماد کاهش پیدا کند منجر به کاهش انگیزه مردم برای کمک به بهبود اوضاع کشور می‌شود. در شرایط فعلی ما نیاز به افزایش اعتماد عمومی داریم نه عکس آن. ما باید با گفت‌وگوی درست با مردم، نا‌امیدی نسبت به آینده را کاهش دهیم.

با توجه به پاسخ‌های شما، صحبت رییس‌جمهور با مردم یک تیغ دو‌لبه است. آیا در چنین شرایطی رییس‌جمهور باید با مردم صحبت کند یا خیر؟

منظومه گفتاری یک منظومه تک گفتاری نیست بلکه مجموعه‌ای از گفتار‌ها‌ست. دولت باید این منظومه را تدبیر کرده و ظرف یک دوره یک‌ماهه با مردم گفت‌وگو کند. این گفت‌وگو نباید محدود به رییس‌جمهور باشد بلکه وزرا نیز باید به میدان بیایند. در این روزها زمانی که با مردم در سطح شهر، تاکسی، مترو و... رو‌به‌رو می‌شویم حرف نهایی آنها آن است که انتظار دارند از دولت اقتدار ببینند. این اقتدار صرفا برخورد و شعار‌های تند و تیز نیست بلکه این اقتدار از جنس برنامه و راه‌حل است. مردم انتظار دارند دولت با برنامه و راه‌حل مشکلات را حل کند. مشکلات امروز کشور تنها بر دوش دولت نیست اما مردم انتظار دارند دولت در حوزه‌هایی که به او مربوط است، موفق عمل کند.

منبع: اعتماد