اعتبار کافی برای کاهش و کنترل فرسایش خاک نداریم

اعتمادآنلاین| علی محمدی‌مقدم با بیان اینکه خاک منبع حیات، بستر تولید محصولات کشاورزی، زیستگاه گیاهی و جانوری، پالایشگاه آلودگی‌های محیطی و در نهایت منبع نگهداری آب است،گفت: طی سال‌های اخیر در کشور ما آنچنان که به بحث آب پرداخته شده به خاک توجه نشده تا جایی که مقام معظم رهبری مسئله خاک را حیاتی‌تر از آب دانستند.

محمدی‌مقدم با بیان اینکه خاک برعکس آب تجدیدپذیر نیست و به طور متوسط هر سانتی‌متر خاک 600 تا 700 سال زمان نیاز دارد تا از سنگ مادر تشکیل شود، تصریح کرد: مساحت کشور ما حدود 145 میلیون هکتار است که در یک اقلیم خشک و نیمه خشک واقع شده بنابراین از لحاظ کمی و کیفی با محدودیت‌های شدید منابع پایه خاک مواجه هستیم.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان با بیان اینکه فرسایش خاک در ایران یکی از چالش های مهم و اساسی و سالانه 16 تن در هکتار است، افزود: فرسایش خاک در دنیا سه تا شش تن در هکتار است و در استان نیز 20 تن در هکتار است و در برخی از حوزه‌های همانند حوزه آبخیز شیخ علیخان تا 25 تن در هکتار رسیده است. شرایط اقلیمی، بارندگی، توپوگرافی (پستی و بلندی) و عدم رعایت برخی اصول فنی همچون شخم موازی با شیب، از بین رفتن پوشش گیاهی (تخریب مراتع و جنگل‌ها) از دلایل فرسایش خاک در استان است.

محمدی‌مقدم در خصوص کاهش و کنترل فرسایش خاک گفت: تکنیک‌های مختلفی برای این کار وجود دارد و ایجاد پوشش گیاهی، شخم عمود بر شیب و از همه مهم‌تر آبخیزداری (مکانیکی،بیو مکانیک و بیولوزیک) است. اقدامات مکانیکی همچون ایجاد سازه (سدخاکی، بندهای سنگی ملاتی، گابیون، ژئوگرید و...) و اقدامات بیومکانیک همانند ذخیره نزولات آسمانی، ایجاد سطوح آبگیر، پیتینگ و... و بیولوژیک شامل جنگل کاری، کاشت گیاهان مرتعی و ایجاد سطوح سبز وجود دارد. تمام این اقدامات در استان به صورت بسیار محدود و ناچیز انجام می‌شود و دلیل آن عدم وجود اعتبار کافی است.

وی با اشاره به اینکه فرسایش خاک موجب تخلیه عناصر غذایی خاک است، اضافه کرد: یکی دیگر از مضرات فرسایش خاک ورود رسوب به مخزن سدها و تاسیسات است که موجب کاهش عمر مفید سدها می‌شود. براساس آمار ارائه شده از سوی وزارت نیرو درآمد خسارت ناشی از ورود رسوب به مخزن سد احداث شده کارون (کارون 3 و 4 و ...) سالانه 64 میلیارد تومان است و جالب این است که درآمد حاصل از این سد 960 میلیارد تومان است و متاسفانه هیچ مبلغی از این درآمدصرف تثبیت حوزه‌های بالا دست این سدها نمی‌شود و وزارت نیرو از این امر غافل است.

وی تاکید کرد: پشنهاد می‌شود که پنج درصد درآمد حاصل از فروش برق و آب این سدها به تثبیت خاک در حوزه‌های بالا دست این سدها اختصاص داده شود تا با عملیات بیولوژیک و بیو مکانیک و حتی مکانیکی از ورود رسوب به مخزن سدها جلوگیری شود. یکی از مشکلات فرا روی منابع طبیعی کمبود اعتبارات آبخیزداری و آبخوان‌داری طی سال‌های گذشته بوده به گونه ای که مجموع اعتبار تخصیص داده شده در دو دهه گذشته کمتر از 40 میلیارد تومان بوده در حالی که اعتبار هزینه شده فقط برای احداث یک سد مثل کارون چهار حدود 1500 میلیارد تومان بوده است.

محمدی‌مقدم گفت: خوشبختانه امسال با توجه به دستور مقام معظم رهبری برای نخستین بار 200 میلیون دلار از محل صندوق توسعه ملی به آبخیزداری و آبخوان‌داری اختصاص داده شده است که سهم استان ما 17.5 میلیارد تومان است و به منظور اجرای 90 پروژه در 30 حوزه آبخیز استان هزینه می‌شود که از این میزان، تاکنون سه میلیارد تومان به چهارمحال و بختیاری تخصیص داده شده است و در 9 شهرستان استان در حال انجام است. احیای مرغ خانمیرزا و تغذیه سفره‌های زیرزمینی دشت خانمیرزا از مهم‌ترین پروژه‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری در سال جاری در استان هستند.

منبع: ایسنا