مقابله اروپا با تحریم‌ها از طریق شرکت مالی ویژه

اعتمادآنلاین| پشت کردن «دونالد ترامپ» به توافق هسته ای سال 2015 گروه 1+5 با ایران چالش بزرگی برای اتحادیه اروپا بوده است. علت این چالش آن است که برجام مهمترین دستاورد در حوزه سیاست خارجی بود که کشورهای عضو اتحادیه توانستند در یک کار جمعی و در کنار قدرت های بزرگ عضو شورای امنیت به آن دست پیدا کنند. در واقع سه عضو اروپایی برجام (آلمان، فرانسه و انگلستان) از حدود 10 سال پیش از آن برای حل موضوع فعالیت های هسته ای ایران دست به کار شده بودند.

البته کارشکنی های واشنگتن در چند مرحله باعث عقیم ماندن تلاش ها شد تا اینکه در سال 2015 و با مشارکت مستقیم کاخ سفید و پس از حدود 2 سال ماراتن دیپلماتیک توافقی به امضا رسید که همه طرف ها از آن رضایت نسبی داشتند.

اکنون که با خروج آمریکا از توافق، بازگشت گام به گام تحریم ها علیه ایران در دستور کار واشنگتن قرار گرفته است اروپا خود را بی اعتبار احساس می کند. روش های خارج از عرف و غیردیپلماتیک دونالد ترامپ موجب شده است وی محبوبیتی را در عرصه بین المللی نداشته باشد و همین امر فضا را برای اقدام مثبت اروپا و جلب نظر جامعه بین المللی آماده کرده است.

اروپا در مقابل ترامپ

اتحادیه اروپا تاکنون حداقل در ظاهر اعلام کرده است به رغم خروج آمریکا برای حفظ برجام و تضمین منافع تهران تلاش می کند. از این رو بروکسل مجموعه اقداماتی را برای مقابله با تحریم های کاخ سفید علیه ایران تدارک دیده است.

یکی از نخستین و شناخته شده ترین اقداماتی که اتحادیه اروپا وعده اجرای آن را داده اجرای دوباره قوانین مسدودساز در برابر مجازات های و تحریم های ثانویه واشنگتن است. همچنین ایجاد فرایندی بر حفظ کانال مالی موثر با ایران و ادامه فروش نفت و گاز ایران نیز در دستور کار قرار دارد.

چندی قبل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بیانیه ای که مورد تایید سه کشور امضاکننده برجام واقع شد اعلام کرد فرایندهای اجرایی قانون مسدودساز در حال آماده شدن است. بر این اساس شورای اروپایی خسارت شرکت‌ های اروپایی را که از آثار فراسرزمینی تحریم‌ های واشنگتن خسارت دیده اند با احکام دادگاه های اروپایی از منابع ایالات متحده در قاره سبز جبران می کند.

همچنین مقام های اتحادیه تلاش دارند بخشی از امور مالی، بانکی و اعتباری خود در تعامل با ایران را به بانک سرمایه گذاری اروپایی محول کنند.

همچنین حدود یک ماه قبل مشاور «فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به شرکت‌ های اروپایی که تجارت با ایران را به دلیل تحریم ‌های آمریکا متوقف می کنند هشدار داد که ممکن است با مجازات ‌هایی از سوی این اتحادیه روبرو شوند. «ناتالی توچی» این اقدام را نشانه ای برای تهران تفسیر کرد تا ایران بداند اروپا برای نجات برجام جدی است و هر کاری را که ضروری بداند انجام می دهد.

کانال ویژه مالی اروپا برای دور زدن تحریم

به اعتقاد تحلیلگران گرچه دامنه عمل اروپا در برابر تحریم‌ های ترامپ علیه ایران محدود است اما بروکسل تصمیم دارد به کاخ سفید نشان دهد در برابر سیاست های یکجانبه ایالات متحده عقب نشینی نمی کند.

نشریه «پلتیکو» در گزارشی با بیان این موضوع که اروپا به دنبال خنثی کردن تحریم های ایالات متحده علیه ایران است آورد: قدرت های اقتصادی بزرگ اروپا تصمیم دارند با ایجاد این شرکت مالی با اهداف ویژه به ایران برای ادامه فروش نفت به اتحادیه اروپا کمک کنند.

به نوشته این گزارش این اقدام اتحادیه اروپا موجب خشم ترامپ می شود. وی چند ماه قبل به صورت یکجانبه از توافق خارج شد اما دیگر امضاکنندگان توافق به حمایت خود از اجرای برجام ادامه داده اند.

سخنگوی وزارت دارایی آلمان در زمینه چگونگی این چرخه مالی عنوان داشت آلمان در همکاری با کمیسیون اروپایی و دیگر بخش ها و کشورها، کانالی را ایجاد می کند تا بتواند تبادلات مالی با ایران را ادامه دهند. مقام های فرانسوی هم تاکید دارند اتحادیه اروپایی به یک مدل مستقل مالی برای زنده نگاه داشتن تعامل با ایران نیاز دارد.

رسانه های اروپایی اعلام کردند کشورهای اروپایی قصد دارند با ایجاد یک چرخه مبادلاتی جایگزین، با تحریم های آمریکا علیه ایران مقابله کنند. در این چارچوب ایران قادر خواهد بود به فروش نفت خود حتی پس از اعمال تحریم های نقتی آمریکا (در 4 نوامبر- 13 آبان) ادامه دهد.

به نوشته «فرانس 24» این چرخه تجاری مستقل مورد نظر کشورهای اروپایی به ایران اجازه می دهد در فضایی خارج از روندهای معمول به تجارت خود با اروپا ادامه دهد و ایالات متحده نیز قادر به شناسایی و مقابله با آن نباشد. در این چرخه پول نفت فروخته شده ایران به یک کشور اروپایی به دیگر شرکت های اروپایی که به ایران خدماتی را ارائه می کند در یک چارچوب کاملا اروپایی و بدون دخالت بانک های بین المللی پرداخت می شود.

مقام های اروپایی از قابلیت بالای این چرخه مطمئن هستند به گونه ای که حتی می تواند کشورهای دیگر همچون هند و چین را در تعامل با ایران جذب کند.

خبرگزاری «فرانس پرس» ساختار جدید مورد نظر سه کشور را (Special Purpose Vehicle (SPV نامید که همچون یک شرکت برای تسویه مالی تجارت با ایران به دور از حلقه های مالی متداول عمل می کند.

به عنوان نمونه در این ساختار ایران می تواند به اسپانیا نفت بفروشد و اعتبار مالی لازم برای پرداخت به یک شرکت آلمانی را که به ایران کالا یا خدمات داده است تامین کند و پول از طریق خاک اروپا بین دو شرکت مبادله شود.

حرف کافی است؛ اروپا عمل کند

تهدیدهای ترامپ تاکنون موجب شده است برخی از شرکت های مهم غربی تعامل با ایران را متوقف کنند. با این حال آژانس بین المللی انرژی اتمی بارها پایبندی ایران به توافق هسته ای را تایید کرده است و همه دیگر کشورهای عضو گروه 1+5 هم با خط مشی های ترامپ علیه ایران مخالفت کرده اند و به همین دلیل تلاش می کنند تا توافق را در هر صورتی حفظ نمایند.
تارنمای نشریه «نیوزویک» نیز در گزارشی با اعلام تصمیم اخیر مقام های سه کشور اروپایی برای مقابله با تحریم های کاخ سفید عنوان داشت این موسسه خاص با هدف دور زدن کانال های مالی بین المللی معمول با همکاری آلمان، فرانسه و انگلیس طراحی شده است. به همین دلیل مذاکرات برای به سرانجام رساندن آن حساس بود و هنوز هم ادامه دارد.

به اعتقاد تحلیلگران این فرایند سخت است و به کندی پیش می رود. ایران نیز تاکید دارد باید سرعت آن افزایش یابد. پلتیکو آورده است تهران به اروپایی ها هشدار داد اگر می خواهند توافق هسته ای را حفظ کنند باید روش های نوینی را برای تجارت با ایران ایجاد کنند.

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران هم با اشاره به اهمیت نقش اروپا پس از خروج آمریکا از برجام تاکید کرده است علاوه بر تعهد سیاسی اروپا به توافق هسته ای باید اقدامات عملی نیز در مورد آن انجام شود.

وزیر امور خارجه ایران بیان داشته است: اروپا نباید فقط بیانیه صادر کند بلکه باید در زمینه مراودات بانکی، سرمایه‌ گذاری، انرژی، حمل و نقل و ... راهکار عملی را در پیش بگیرد.

منبع: ایرنا