«عملیات فریب» بودن کربلای چهار مطلقا صحت ندارد/ عملیات کربلای چهار کاملا حساب شده‌ بود اما لو رفته بود/ دشمن با آمادگی کامل همه مسیرهایی را که ممکن بود بتوانیم نفوذ کنیم بسته بود

اعتمادآنلاین| عملیات کربلای چهار یکی از بزرگترین و البته بحث‌ برانگیزترین عملیات‌های انجام شده در هشت سال جنگ تحمیلی بود. این عملیات در تاریخ 5 دی 1365 به فرماندهی سپاه و به منظور آماده‌سازی مقدمات فتح بصره انجام شد.

حرف و حدیث درباره این عملیات بسیار است اما از اردیبهشت ماه 1394 با ورود جسد 175 شهید از غواصان این عملیات، مباحث بیشتری هم درباره این عملیات در فضای عمومی و رسانه‌ای کشور مطرح شد. حالا اما محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام که در آن زمان فرماندهی سپاه را برعهده داشته است در دو توییت گفته که این عملیات یک عملیات فریب برای دشمن بوده است. موضوعی که البته واکنش‌های متفاوت و بسیاری را از زمان انتشار به همراه داشته است.

تا پیش از بازگرداندن پیکر مطهر 175 شهید غواص عملیات کربلای چهار برخی از مورخان، راویان و مدیران جنگ اعلام کرده بودند که عملیات کربلای چهار با وجود طراحی و مهندسی ، لو رفته بود و همین مساله منجر به هزینه‌های فراوانی برای رزمندگان شد.

محسن رضایی پیش از انتشار دو توییت اخیرش درباره فریب بودن عملیات کربلای 4 گفته بود: «تا یک هفته قبل از عملیات براساس ارزیابی فرماندهان، غافلگیری در حدود 80 درصد بود، اما از یک هفته به عملیات هر چه به شب عملیات نزدیک می‌شدیم، این رقم کاهش می‌یافت تا حدی که شب عملیات به حدود 50 درصد رسیده بود.»

«مرحوم آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی» هم در خاطرات دهم دی‌ ماه 1365، آماری از شهدا و مجروحان را از قول «علی شمخانی» ارائه می‌دهد و می‌نویسد: «آقای شمخانی اطلاعات لازم را درباره نتایج عملیات شکست‌خورده کربلای چهار داد؛ خیلی بدتر از آنچه تابه‌حال گفته بودند. نزدیک به ‌هزار شهید و سه‌هزار و 900 مفقودالاثر داشتیم که اکثر آنها را باید شهید حساب کرد و حدود 11‌هزار مجروح که حدود نصف آنها سرپایی معالجه شده یا می‌شوند.»

البته آمارهای دیگری هم از شهدا و مجروحان این عملیات وجود دارد که بیش از آمار مطرح‌شده در خاطرات هاشمی‌رفسنجانی است.

اما محمدعلی اسفنانی، از غواصان بازمانده عملیات کربلای4 در گفت‌وگو با «اعتمادآنلاین» در واکنش به اظهارات محسن رضایی، می گوید نمی‌تواند چنین حرفی را قبول کند که این عملیات یک عملیات ایذایی یا برای فریب بوده است.

او گفت: کربلای چهار قطعا جزء عملیات‌هایی بوده که از ابتدا تا انتهای آن طراحی و اهداف آن هم کاملا مشخص بود.

رییس سازمان تعزیرات حکومتی استان تهران با تاکید بر این موضوع که عملیات کربلای چهار یکی از عملیات‌های بسیار مهم بود، عنوان کرد: در جنگ‌های مختلف به هر حال عملیات‌های مختلفی انجام می‌شود و برخی از آنها به نتیجه می‌رسد و برخی دیگر هم طبیعتا به دلایلی با موفقیت همراه نیست. این هم از جمله عملیات‌هایی بود که علی‌رغم اینکه طراحی شده بود و اهداف مشخص داشت، لشکرهای متعددی در آن درگیر بودند.

اسفنانی با تاکید بر عملیات فریب نبودن کربلای چهار ادامه داد: معمولا در عملیات‌های ایذایی یا عملیات‌های فریب عده‌ محدودی درگیر می‌شوند تا دشمن را مشغول کنند و پس از آن عملیات اصلی در جای دیگری انجام می‌شود.

او افزود: طبیعتا این عملیات نمی‌توانست عملیات ایذایی یا فریب باشد، منتها جزء عملیات‌هایی بود که ما موفق نبودیم.

این نماینده مجلس نهم درباره دلایل شکست عملیات کربلای چهار عنوان کرد: اینکه چرا موفق نشد بحث دیگری است. اینکه آیا لو رفته بود یا نه، یا اگر لو رفته بود چرا عملیات انجام شد ... اینها مباحثی است که باید کارشناسی شود؛ یعنی در جلسات کارشناسی، کارشناسان خبره بنشینند، وضعیت را مطرح و آن را بررسی کنند.

اسفنانی در ادامه توضیح داد: اما می‌توان گفت که اتفاقا عملیات کربلای پنج به واسطه اینکه عملیات کربلای چهار با موفقیت همراه نشد، برنامه‌ریزی و در فاصله بسیار کوتاهی حداکثر دو هفته‌ای آن عملیات جایگزین کربلای چهار شد. طبیعتا موفقیت‌هایی هم در آنجا بود که غیرقابل انکار است که گفتم از نظر حقوقی و کارشناسی باید حتما تحلیل شود.

او در پاسخ به این سوال که شما به عنوان یکی از اعضایی که در این عملیات مشارکت داشتید به نظر می‌آمد که این عملیات برای فریب بوده باشد، یا آن‌طور که برخی می‌گویند لو رفتگی عملیات به نظر می‌آمد، بیان کرد: مطلقا چنین چیزی نبود، این عملیات یک عملیات کاملا طراحی شده و حساب شده‌ای بود. اما همان‌طور که گفتم به دلایلی جزو عملیات‌های موفق ما محسوب نمی‌شود.

اسفنانی در ادامه تاکید کرد: در قسمتی که لشکر امام حسین(ع) که ما در آن حضور داشتیم حتی از آن مقدار که تعیین شده بود بیشتر هم توانستیم جلو برویم اما عملیات را آن‌طور که باید و شاید محقق شد. منتها به دلیل اینکه در قسمت‌های دیگری که باید عملیات می‌شد و انجام نشد، این عملیات ناتمام ماند و طبیعتا عملیات کربلای پنج به دنبال آن انجام شد.

این غواص بازمانده از عملیات کربلای چهار در پاسخ به این سوال که فکر می‌کنید چه اتفاقی افتاد که با وجود اینکه به اهدافی که باید، رسیدید اما شکست خورد، عنوان کرد: چند تا لشکر در این عملیات درگیر بودند، یکی از لشکرها به اهداف خود رسید و لشکرهای دیگر موفق نشدند.

اسفنانی در ادامه تاکید کرد: اینکه چرا موفق نبودند، یکی همین بود که مشخص شد عملیات لو رفته بوده و دشمن با آمادگی کامل همه مسیرهایی را که ممکن بود بتوانیم نفوذ کنیم بسته بود. گرچه با این شرایط هم ما توانستیم به آن قسمتی که مربوط به ما بود ورود کنیم، اما سایر لشکرها به دلایلی در شرایط بدتری قرار گرفتند و نتوانستند.

رییس سازمان تعزیرات حکومتی تهران با بیان اینکه نمی‌داند منظور محسن رضایی از طرح فریب بودن این عملیات چیست، ادامه داد: گفتم که نیاز به بحث کارشناسی دارد که باید در موعد خود و در حضور کارشناسان بررسی شود.