گزارش «اعتمادآنلاین» از موج تعدیل نیروها بعد از شیوع ویروس کرونا:
کروناویروس؛ بهانه صاحبان صنایع برای تعدیل نیرو/ 262 نفر تنها در 2 شرکت بیکار شدند/ درفشان، وکیل دادگستری: کارفرما از حق قانونی‌اش استفاده کرده اما اخلاق چه می‌شود؟/ قرایی مقدم، جامعه‌شناس: پشت هم را خالی کنیم، چیزی از انسجام اجتماعی باقی نخواهد ماند
ویروس کرونا از همان روزهای نخست تاثیر عجیبی بر پروازهای هواپیمایی دنیا گذاشت و حالا و در ایران، کمر به نابودی صنعت گردشگری بسته است.
اعتمادآنلاین| نیلوفر حامدی- مسعود طباطبایی، مدیرعامل گروه علی بابا، با انتشار بیانیه‌ای در حساب توییتر خود از یک تصمیم سخت نوشت. او اعلام کرد که از میان 754 نفر پرسنلی که این شرکت دارد، نتوانسته‌اند قرارداد 182 نفر را تمدید کنند.
مدیرعامل گروه علی بابا می‌گوید سال 98 برای کسب‌وکارهای صنعت گردشگری سال پرتلاطمی بوده است؛ سالی که با بلایای طبیعی آغاز و در پاییز با قطع اینترنت همراه شد. طباطبایی می‌گوید اکنون شیوع ویروس کرونا وضعیت نامشخصی را برای همه رقم زده است (بیشتر بخوانیم) .
او پیش‌تر با اشاره به تاثیر ویروس کرونا بر صنعت گردشگری گفته بود: «ضربه‌ای که به بازیگران صنعت گردشگری آنلاین خورده به شدت سنگین است و اگر همین امروز هم این ویروس ناگهان ریشه‌کن شود، تبعات آن به این زودی برطرف نخواهد شد و مدت‌ها گریبانگیر فعالان صنعت گردشگری آنلاین خواهد بود.» او میزان استرداد بلیت‌های هواپیمایی را 50 میلیارد تومان عنوان کرده بود.
این تصمیم را پیش‌تر و در تابستان سال 97 ، یک شرکت فروش اینترنتی کالا هم انجام داد و 175 نفر از خانواده 2414 نفری خود را تعدیل کرد. این تصمیم در سال 97 به خاطر افزیش ناگهانی قیمت ارز رخ داد، اما امسال همه چیز متفاوت بود.
البته علی بابا تنها شرکتی نبود که دست به این اقدام زد. «الی گشت» هم به عنوان یکی از معتبرترین شرکت‌های توریستی در سال‌های اخیر، در حساب توییتر خود، خبر از تعدیل 80 نیرو داد. این شرکت در توییت خود نوشت: «با نهایت تأسف به دلیل مشکلات مکرر چند ماه اخیر که پیامدهای آن بیشترین اثرات منفی را بر صنعت هوایی و گردشگری کشور داشت و دست آخر شیوع ویروس کرونا، شرکت الی گشت ناچار شد 80 نفر از پرسنل خود را تعدیل نماید.»
سیاوش پندار، یکی از صاحبان صنایع در حوزه گردشگری، هم هفته پیش از اوضاع نابسامان تورهای گردشگری بعد از شیوع کرونا خبر داد و در حساب کاربری توییتر خود نوشت: «بعد از ماجرای هواپیمای اوکراینی 8 درصد از تورها کنسل شد و با اتفاق اخیر رسما میخ آخر بر تابوت گردشگری کوبیده شد.»
صاحب یکی از بزرگ‌ترین تورهای گردشگری در تهران که نمی‌خواست نامش فاش شود در توضیح این شرایط به اعتمادآنلاین گفت: «گردشگری در ایران فقط و فقط با همت استارتاپ‌ها و همت و تغییر رویکرد فرهنگی مردم رشد کرده بود. مدیران و مسئولان نه تنها هیچ کمکی به آن نمی‌کردند بلکه تا توانستند همیشه چوب لای چرخ کار ما می‌گذاشتند. با این وجود، در سال‌های اخیر شاهد این بودیم که گردشگری چقدر رونق گرفته و دیگر شمال، تنها مقصد تفریح مردم نیست. مردم ایران تازه داشتند یاد می‌گرفتند که برای تعطیلات می‌توانند به جنوب بروند. می‌توانند دریای چابهار را ببینند. می‌توانند در فصل سرد در استان‌های کویری تفریح کنند. اما اتفاقات اخیر همه چیز را تغییر داد. ابتدا قطعی طولانی‌مدت اینترنت در آبان ماه و پس از آن ماجرای سقوط آن هواپیما و حالا هم کرونا.» (بیشتر بخوانیم)
او معتقد است در وضعیت اقتصادی که همه صنایع در رکود و گرشگری در رشد بود، حالا باید شاهد سقوط این صنعت هم باشیم: «در سال‌های اخیر و پس از نوسانات ارز و مشکلات مهلک اقتصادی، گردشگری یکی از معدود حوزه‌هایی بود که داشت رشد می‌کرد. حالا اما دیگر نمی‌توان کورسوی امیدی برای این صنعت متصور شد. حداقل، تا 6 ماه آینده وضعیت به همین منوال است.»
درفشان: اخلاقی نیست که در آستانه عید نوروز یک کارفرما نیروهایش را تعدیل کند
پیام درفشان، وکیل دادگستری درباره این اقدام شرکت‌های گردشگری به اعتمادآنلاین گفت: «حقوق کار فارغ از اینکه افراد چه نوع قراردادی داشته باشد، یک سری حمایت‌ها را برای نیروی کار در نظر گرفته است؛ مثل عیدی، حق عائله‌مندی و حقوقی شبیه به همین موارد که در جدول مشخصی وجود دارد. از آنجایی که تاریخ بشر همواره نشان داده که دست برتر و قدرت با کارفرماست، این موارد کمک می‌کند تا در صورت از دست رفتن کار، کارگر بتواند احقاق حقوق بکند. اما در مقابل هم برخی از کارفرماها با اخذ ابزار دیون مثل چک و سفته در ابتدای استخدام، سعی می‌کنند آلترناتیوی برای خودشان در شرایط این چنینی ترتیب دهند.»
او می‌گوید: «نیروی کاری که در حال حاضر از این شرکت‌ها تعدیل شده‌اند می‌توانند با شکایت از اداره کار، تمامی حقوق خود را در صورتی که کارفرما کم‌کاری کرده باشد، با شکایت دریافت کنند. اما در مقابل، این حق هم برای کارفرما وجود دارد که هر وقت که نخواست، ادامه همکاری با نیروی کاری خود را قطع کند.»
با این وجود این وکیل دادگستری معتقد است روابط انسانی در جوامع بر پایه اخلاقیات است: «با این وجود، چنین کاری اخلاقی نیست که در آستانه عید نوروز یک کارفرما چنین کاری با نیروی کارش انجام دهد. درست است که از حق قانونی خود استفاده می‌کند، اما جامعه بر پایه اخلاق می‌چرخد و اگر قرار باشد خودمان هم رحم و مروتی به هم نداشته باشیم، دیگر سنگ روی سنگ نمی‌ماند.»
در این میان، فرضیه دیگری هم وجود دارد. از آنجایی که بسیاری از شرکت‌های استارت‌آپی در ایران به معنای واقعی کلمه مستقل نیستند و کماکان از برخی از حمایت‌های دولتی استفاده می‌کنند، چنین اقداماتی ارسال پیام برای دولت است تا به داد استارت‌آپ‌ها برسد.
در حالی که این مشاغل در کشورهای توسعه‌یافته هیچ‌گونه حمایتی از دولت‌ها نمی گیرند و به طور جدی خودکفا شده‌اند، در ایران، فشارهای این‌چنینی سویه دیگری دارد و آن هم این است که می‌خواهند حمایت دولت را جذب کنند.
قرایی‌مقدم: مردم، به عنوان جامعه‌ای منفک از حاکمیت، باید در کنار هم باشند و اتحاد خود را حفظ کنند
فارغ از تمامی این نکات حقوقی و بحران‌های اقتصادی حال حاضر، اقدام این شرکت‌ها در آستانه سال جدید و با وجود مشکلات متعددی که در کشور وجود دارد، کاری غیراخلاقی و دور از تعاملات انسانی به حساب می‌آید. بسیاری از کارکنان تعدیل‌شده در شبکه‌های اجتماعی از سابقه بالای کاری خود نوشته‌اند و اعلام کرده‌اند که در شرایط فعلی بیکار شدند. امان‌الله قرایی مقدم، جامعه شناس، با تاکید بر اینکه چنین رویکردهایی تا چه اندازه بر انسجام اجتماعی تاثیر می‌گذارد به اعتمادآنلاین گفت: «این واکنش از سوی صاحبان صنایع، یعنی از بین بردن تمامی انسجام اجتماعی که در کشور در بین بدنه ملت جود دارد. مردم، به عنوان جامعه‌ای منفک از حاکمیت همواره باید در کنار هم باشند و اتحاد خود را حفظ کنند. در شرایط اضطراری بیشتر به فریاد هم برسند و حامی هم باشند. اما چنین کارهایی تمامی سرمایه‌های جمعی را از بین می‌برد و مردم را نسبت به یکدیگر هم بی‌اعتماد می‌کد.»
این جامعه‌شناس تاکید کرد: «شکی نیست که این شرکت‌ها هم در مضیقه بوده‌اند اما فقط کافی بود که یک ماه صبر کنند تا دست‌کم سال جدید آغاز شود و این کارکنان بتوانند در سال آینده دنبال کار بروند. این اقدام شتاب‌زده باعث ایجاد تنفری می‌شود که تبعات روانی آن قطعاً در کل جامعه نمود پیدا خواهد کرد.»
ویروس کرونا یک ماهی است که آمده و آن‌طور که متولیان سلامت در دنیا می‌گویند فعلاً نمی‌توان تاریخ مشخصی برای رفتن آن پیش‌بینی کرد. حتی گرم شدن هوا هم پایان این ویروس را تضمین نمی‌کند و صرفاً شاید بتواند اندکی از سرعت شیوعش را کاهش دهد. در نتیجه، باید منتظر تلفات بیشتری در حوزه صنایع باشیم. در این شرایط که اقتصاد کشور هم به شدت با بحران مواجه است، آیا جز خودمان، که این چنین در روزهای بحرانی پشت هم را خالی میکنیم، کسی مانده که از ما حمایت کند؟
دیدگاه تان را بنویسید