رکود کرونایی چیزی را ارزان نمی‌کند!

اعتمادآنلاین| در جریان شیوع بیماری کرونا، بخش خدمات بسیار بیشتر از سایر بخش‌ها لطمه خورده است. این قضیه نه تنها در ایران بلکه در سایر مناطق دنیا نیز صادق است. در این مدت در بخش خدمات طیف وسیعی از مشاغل مانند رستوران‌ها، کافه‌ها، باشگاه‌های ورزشی و سایر مشاغل با آسیب زیادی مواجه شدند. در این میان صنعت گردشگری بیشترین لطمه‌ها را متحمل شد و همان‌طور که دیدیم بسیاری از ایرلاین‌ها در این صنعت به تعطیلی کشیده شدند. یکی دیگر از صنایعی که در جریان غائله کرونا در ایران آسیب بسیار جدی دید، صنایع دستی بود که طیف وسیعی از اقلام تجاری از جمله تولید فرش را در برمی‌گیرد. همانطور که می‌دانیم صنعت فرش یکی از جدی‌ترین اقلام صادراتی ایران است که با توجه به این شرایط با رکودی نسبی مواجه شده است. علاوه بر بخش خدمات، حوزه‌های تولیدی هم یکی از بخش‌های آسیب‌دیده از کرونا بودند.

در بین بخش‌های تولیدی در ایران یکی از بیشترین آسیب‌های کرونا متوجه بخش کشاورزی شد. این آسیب به دلیل بسته شدن مرزها و عدم امکان صادرات محصولات کشاورزی اتفاق افتاد؛ همان‌طور که می‌دانیم پیش از این بخش عمده‌ای از ارزهای کشور از محل صادرات این اقلام تامین می‌شد. به دلیل شیوع ویروس کرونا از اواسط اسفندماه سال گذشته تا امروز صادرات بخش کشاورزی آسیب زیادی دید؛ هرچند امیدواریم که تا روزهای آینده تحولات مثبتی در این حوزه اتفاق بیفتد.

در این میان صنایع فلزی نیز سرنوشتی مشابه تولیدات کشاورزی پیدا کردند. دو گروه فلزات و پتروشیمی که دو منبع اصلی ارزآوری برای کشور در شرایط فعلی هستند به دلیل کاهش صادرات در این روزها آسیب دیده‌اند. با این حال بعضی از صنایع هم مانند صنایع شوینده یا صنایع مواد غذایی در شرایط کرونایی مسیر متفاوتی را طی کردند.

این روزها صنایع غذایی و اقلام بهداشتی رشد چشمگیری داشتند که پیش بینی می‌شود این صنایع امسال هم سال خوبی را در پیش داشته باشند. همچنین بعضی از صنایع شیمیایی به‌‌رغم مسائل به وجود آمده در حوزه‌های نفتی، رشد خوبی را تجربه کردند. این صنایع چون از طرفی خیلی به صورت مستقیم با نفت درگیر نبودند و از طرف دیگر به دلیل اینکه با تولید محصولات ضدعفونی‌کننده سروکار داشتند، رشد خوبی را تجربه کردند.

با همه این اوصاف، امکان وصول درآمدهای مالیاتی پایین آمده و بسیاربعید است که ارقام مالیاتی پیش‌بینی شده در بودجه امسال محقق شود. از طرف دیگر با توجه به شرایط فعلی بهتر است نه تنها فشارهای مالیاتی کاهش پیدا کند بلکه تسهیلات مالیاتی بیشتری هم برای صنایع در نظر گرفته شود. واقعیت این است که در شرایط بحرانی همه دولت‌ها حتی لیبرال‌ترین آنها خود را موظف به حمایت از صنایع می‌دانند و تلاش می‌کنند تا فعالیت‌های اقتصادی در شرایط بحرانی متوقف نشود. مجموع این شرایط باعث شده تا بسیاری از صنایع با رکودی جدی مواجه شوند.

هرچند آمار دقیق رکود را باید مراجعی مانند بانک مرکزی اعلام کنند اما برای سنجش شاخص رکود می‌توان به یکسری علائمی مراجعه کرد. برای مثال میزان گردش پول از طریق سیستم شاپرک یکی از علائمی است که از طریق آن می‌توان به عمق رکود در بخش‌های مختلف پی برد. آمارهای سرمایه‌گذاری شاخص دیگری هستند که از طریق آن می‌توان به عمق رکود در جامعه پی برد. هرچند همه این آمارها باید توسط مراجع رسمی مانند بانک مرکزی منتشر شوند اما آن چیزی که به صورت محیطی مشاهده می‌شود این است که میزان سرمایه‌گذاری‌ها در حال کمتر شدن است. بعد از ماجرای بیماری شیوع کرونا اغلب مردم خانه‌نشین شدند و به همین هم دلیل حرکت‌های اقتصادی کندتر شد.

بر این اساس رکود را می‌توان در بازار مشاهده کرد. از طرف دیگر با اینکه از فروردین ماه امسال تورم به دلیل کاهش فعالیت‌های اقتصادی اندکی کندتر شده است، اما شاهد هیچ تغییری در سیاست‌های اقتصادی دولت نیستیم. بر این اساس پیش بینی‌ها این است که امسال تورم کمتر از سال پیش نخواهد بود.

با افزایش رکود ممکن است این تصور ایجاد شود که این مساله باعث کاهش تورم شود اما در ایران بعید است که رکود بتواند باعث کاهش قیمت‌ها یا کاهش تورم شود؛ چرا که علت افزایش پایه پولی به عنوان علت اصلی تورم، از بودجه ناشی می‌شود که هیچ تغییری در آن مشاهده نمی‌شود.

واقعیت این است که زمانی شاهد کاهش این تورم خواهیم بود که سیاست‌های اقتصادی دولت تغییر کند. از آنجایی که هیچ شواهدی برای کاهش مخارج دولت مشاهده نمی‌شود و از طرفی درآمد دولت از محل صادرات نفت کمتر شده است بعید است که امسال نیز تورم کاهش پیدا کند. تنها راه چاره این است که دولت باید بتواند دخل و خرج خود را تطبیق دهد.

منبع: روزنامه تعادل