ترس زنان افغانستان از بازگشت طالبان به قدرت/ نمی خواهیم به عقب بازگردیم

نسل جدیدی از زنان افغان که کار کردن را حق خود می دانند از این می ترسند که مذاکره با طالبان موجب بازگشت آنها به قدرت شده و همه تلاش های شان برای دفاع از این حق قانونی بر باد برود.

ترس زنان افغانستان از بازگشت طالبان به قدرت/ نمی خواهیم به عقب بازگردیم
کد خبر: 431619
|
۱۳۹۹/۰۶/۱۹ ۰۹:۰۰:۳۸

اعتمادآنلاین| زمانی که گیسو یاری 6 ساله بود، او را به عقد پسر 6 ساله یکی از فرماندهان حامی طالبان در شرق افغانستان درآوردند.

خانم یاری می گوید وقتی 18 ساله شد از این ازدواج اجباری فرار کرد و به کمک سربازان امریکایی به ایالات متحده گریخت. او پس از دریافت مدرک کارشناسی ارشد از دانشگاه کلمبیا 5 سال قبل به کشورش بازگشت و اکنون به عنوان کمیسیونر خدمات مدنی برای دولت افغانستان کار می کند. اما خانم یاری که اکنون 32 ساله است، می ترسد جایگاه فعلی اش و هر آنچه تاکنون به دست آورده با بازگشت طالبان به قدرت و خروج نیروهای امریکایی از افغانستان بر باد برود. روزنامه امریکایی «نیویورک تایمز» در گزارشی می نویسد: برای زنان شاغل که شانسی برای کار کردن در دوران حکومت طالبان نداشتند، بازگشت افراط گرایان به قدرت بسیار نگران کننده است. در این 19 سالی که از سرنگونی حکومت طالبان می گذرد هزاران زن افغان توانسته اند برای خود شغل و نقشی در جامعه دست و پا کنند. طالبان در دوران حکومت خود بر افغانستان زنان را در خانه زندانی می کرد و هر کس این محدودیت ها را زیر پا می گذاشت به شکل وحشیانه ای مجازات می شد. توافق صلح میان دولت و طالبان می تواند در حکومت پس از جنگ، قدرت سیاسی را به این گروه بازگرداند. نایب رییس طالبان گفته است این گروه به «حقوقی که در اسلام برای زنان تعریف شده»

احترام می گذارد. اما این همان اصلی است که در دوره حکومت ظالمانه طالبان نیز به آن استناد می شد. زنان تنها 4 تن از 21 عضو تیم مذاکره کننده دولت افغانستان را تشکیل می دهند. فوزیه کوفی، یکی از اعضای تیم مذاکره روز 14 آگوست مورد حمله افراد مسلح ناشناس قرار گرفت اما از این حادثه جان سالم به در برد. خانم یاری و 3 زن دیگر در گفت وگو با نیویورک تایمز از نگرانی های شان صحبت کردند. همگی متفق القول می گفتند، جدای از نگرانی در خصوص بازگشت طالبان باید با جامعه ای مردسالار نیز که به شدت با برابری حقوق مرد و زن مخالف است مبارزه کنند.

گیسو یاری، کمیسیونر حقوق مدنی


زمانی که خانم یاری برای اولین بار خبر توافق صلح را از تلویزیون شنید به یاد پدرش افتاد. همان فرمانده حامی طالبان که پدرش را مجبور کرده بود، گیسو را به عقد پسر 6 ساله اش دربیاورد، بعدها خواهر بزرگ تر گیسو را برای پسرش طلب کرد. پس از مخالفت با این درخواست، پدر گیسو در سال 2000 ربوده شد و از آن زمان تاکنون خبری از او شنیده نشده است. خانم یاری می گوید، سرنوشت پدرش به او یادآوری می کند تا کجا پیش آمده و هنوز تا چه حد نگاه جامعه افغانستان به زنان مثل کالا و دارایی است. به اعتقاد او در خوش بینانه ترین حالت باید گفت فضا در افغانستان هنوز برای زنان مناسب نیست. حتی در کابل، پایتخت افغانستان نیز مردان گاهی به زنانی که موی سر خود را به طور کامل نپوشانده باشند یا با مردی غریبه در خیابان دیده شوند، ناسزا می گویند یا حمله می کنند. ازدواج کودکان در مناطق روستایی بسیار رایج است. صدها هزار دختر افغان از تحصیل محرومند. خانم یاری یک شغل دایمی دارد: او پرونده های حقوق بشر و حقوق مدنی را که کارمندان بخش خدمات مدنی دولت برای او می آورند، بررسی می کند. زمانی که طالبان بر کشور حکومت می کرد، کسی نمی توانست چنین شغلی را برای یک زن تصور کند اما خانم یاری می گوید با وجود این شغل نیز در برابر آزار یا قضاوت های بی رحمانه مصونیت ندارد. او می گوید: زمانی که می خواستم از ازدواج در کودکی فرار کنم به اندازه الان استرس نداشتم. هنوز هم در سطوح مختلف، فشار را احساس می کنم. آیا آرایش دارم یا نه؟ آیا شالم را سر کرده ام؟ آیا لباسم تنگ است یا گشاد؟ خانم یاری می گوید برخی همکاران او در کمیسیون خدمات مدنی هنوز تفکرات سنتی خود در مورد نقش حرفه ای زنان را کنار نگذاشته اند و معتقدند زنان باید در پستوی خانه بمانند و حرف مردان را گوش دهند. «احساس می کنم همه من را زنی عصبانی می بینند که از غرب آمده و تلاش می کند، فمینیسم را به شیوه ای که در افغانستان امکان پذیر نیست، پیاده کند. مردم از دستم ناراحت می شوند اما برایم اهمیتی ندارد.» او می گوید روز 28 مارس وقتی شنید که دولت افغانستان چند زن را به عضویت هیات مذاکره با طالبان درآورده بسیار خوشحال شد. اما می خواهد مطمئن شود زنان در این هیات نقش تشریفاتی و دکوری نداشته باشند. خانم یاری می گوید پس از بازگشت به افغانستان با مدرک کارشناسی ارشد در سال 2015 می ترسید آن فرمانده طرفدار طالبان و پسری که از دستش فرار کرده بود از او انتقام بگیرند. به همین دلیل از شبکه های اجتماعی دوری کرده و هیچ مصاحبه ای هم با رسانه ها انجام نداده تا در نهایت متوجه شده است این دو نفر به دست جناح رقیب کشته شده اند. او اکنون علنا در خصوص راه درازی که از ازدواج اجباری در کودکی تا رسیدن به یک شغل دولتی طی کرده، صحبت می کند. «من جان سالم به در بردم. راه درازی را پیمودم تا به اینجا برسم. نمی خواهم به عقب بازگردم.»

حسیبه ابراهیمی، هنرپیشه


در زبان محاوره افغانستان، یکی از مترادف های هنرپیشه زن، واژه فاحشه است. حسیبه ابراهیمی که با شکستن سنت های اجتماعی و با وجود مخالفت خانواده اش در کابل به عنوان بازیگر در سریال های تلویزیونی بازی می کند، می گوید وقتی می خواهند یک زن بدکاره را صدا کنند به او می گویند «هنرپیشه». خانم ابراهیمی که 24 سال دارد می گوید به خاطر شغلش در خیابان به او توهین می کنند و در شبکه های اجتماعی به او دشنام می دهند. افغان ها عکس او در صفحه فیس بوکش را به همراه یک حرف «ایکس» بزرگ به رنگ قرمز در شبکه های اجتماعی پست می کنند. برای تحقیر، او را «دختره بازیگر» خطاب می کنند. او می گوید این حرف معادل واژه «فاحشه» است. در حکومت طالبان، بازی در فیلم برای زنان حتی قابل تصور نیز نبود. این گروه حتی اجازه نمی داد، زنان بدون همراه از خانه خارج شوند. اما تقریبا دو دهه پس از خلع تندروها از قدرت، بازیگرانی چون خانم ابراهیمی هنوز تلاش می کنند این باور را که بازیگری مخصوص زنان بدکاره است از بین ببرند. این شغل هنوز هم می تواند برای جان بازیگران خطرناک باشد.

روز 25 آگوست بود که صبا سحر 46 ساله، یکی از بازیگران برجسته افغانستان و مدافع حقوق زنان که به عنوان مسوول امور جنسیتی پلیس نیز فعالیت می کرد مورد سوءقصد قرار گرفت. در این حادثه که در کابل اتفاق افتاد، خانم سحر به همراه راننده و محافظ شخصی اش زخمی شدند. خانم ابراهیمی می گوید، سال ها زمان برد تا خانواده اش شغل او را پذیرفتند. وقتی همسایه ها مدام در مورد غیبت او سوال می کردند، مادرش قصه ای را سر هم می کرد. حتی یکی از اقوامش او را تهدید کرد اگر بازیگری را کنار نگذارد، گزارشش را به طالبان می دهد. او می گوید اکنون خانواده اش از شغلش حمایت می کنند اما برای فروکش کردن انتقادات، راضی شده خانواده اش برای او همسری را انتخاب کنند. «وقتی یک مرد در کنارت باشد، بسیاری از مشکلات حل می شود چراکه جزو اموال و مایملک او به حساب می آیی.» اما او نتوانست همسری که برایش انتخاب کرده بودند را تحمل کند و خیلی زود نامزدی را به هم زد.خانم ابراهیمی به عنوان زنی مجرد حین فیلمبرداری سریال ها در خیابان مورد آزار و اذیت عابران پیاده قرار می گیرد. «آنها ما را مسخره می کنند و از ما می پرسند، فکر می کنیم داریم چه کار می کنیم. پس از مدتی کم کم به خودم شک می کنم. گاهی از شغلم بدم می آید.» حال که احتمال بازگشت طالبان به قدرت مطرح شده، خانم ابراهیمی به شدت ترسیده و می گوید از کشور فرار می کند. «نمی خواهم مجبور شوم با طالبان نیز مبارزه کنم. به اندازه کافی با خانواده و جامعه مبارزه کرده ام. دیگر نمی توانم با کسی بجنگم.»

ریحانه آزاد، سیاستمدار


زمانی که ریحانه آزاد برای کسب کرسی مجلس افغانستان نامزد انتخابات شد، اعضای خانواده اش هیچ حمایتی از او نکردند. در واقع آنها با اقدام او مخالف بودند. خانم آزاد که در 13 سالگی ازدواج کرده بود و اکنون دو فرزند دارد از نگاه خانواده اش گناه بزرگی مرتکب شده بود: او 10 سال پس از ازدواج از شوهرش طلاق گرفته بود. درخواست طلاق از سوی زن در افغانستان بسیار نادر است و برای خانواده زن یک رسوایی و ننگ محسوب می شود. خانم آزاد که اکنون 37 ساله است، توانست اکثریت آرا را در استان محل سکونتش در مرکز افغانستان به دست آورده و به مجلس راه پیدا کند. او اکنون یکی از زنان منتخب مردم است، نه زنانی که با سهمیه و به صورت انتصابی وارد مجلس شده اند. برخی اعضای مرد مجلس پیروزی او در انتخابات را زیر سوال بردند. یکی از نمایندگان غرب افغانستان او را یک فاحشه و جاسوس اجنبی ها خطاب کرد. او معتقد است خانم آزاد با جدایی از همسرش به اسلام بی احترامی کرده است. این اتهامات به خانم آزاد یادآوری می کند که اگر طالبان به حکومت بازگردد، زندگی برای زنان چقدر می تواند بدتر شود. او می گوید امریکا با امضای توافق صلح همه دستاوردهای زنان افغان از سال 2001 را نابود می کند.

«امریکایی ها به زنان افغان اهمیتی نمی دهند. این توافق پشت درهای بسته امضا شد و زنان افغان بخشی از آن نبودند.» او معتقد است، طالبان پس از 19سال هیچ تغییری نکرده است. «آنها به زنان تجاوز می کردند و آنها را در خیابان شلاق می زدند. حالا هم تغییری نکرده اند. آنها نماینده همان تفکر شرارت بار سابقند.» خانم آزاد می گوید با وجود پیشرفت هایی که زنان در جامعه افغانستان به دست آورده اند همچنان باید توهین و تبعیض را به صورت روزمره تحمل کنند. جامعه در این کشور بسیار با زنان بد است. مردم هنوز قبول ندارند که زنان هر کاری بخواهند می توانند انجام دهند. خانم آزاد می گوید به عنوان یکی از اعضای مجلس تلاش می کند الگوی یک زن امروزی باشد که می خواهد فرهنگ و سنت افغان را به چالش بکشد. «من نه فقط برای خودم بلکه برای نسل بعدی دختران سرزمینم در مقابل این فرهنگ می ایستم. می خواهم نوه هایم احساس انسان بودن کنند.»

نرگس هورخش، خبرنگار


نرگس هورخش که به عنوان خبرنگار تلویزیونی فعالیت می کند پس از اعلام جزییات توافق صلح امریکا و طالبان به این نتیجه رسیده که ایالات متحده افغانستان را تنها گذاشته است. «آنها دیگر به این کشور اهمیتی نمی دهند. امریکایی ها می خواهند به هر قیمتی که شده افغانستان را ترک کنند. نه امریکا و نه طالبان دیگر برای زنان افغانستان ارزشی قائل نیستند.» زنانی که اکنون در افغانستان سر کار می روند و تعدادشان نیز اندک است برای دفاع از حق خود به سختی تلاش کردند و اکنون نیز مجبورند برای حفظ آن مبارزه کنند. در چنین شرایطی، توافق صلح با طالبان آغاز دورانی است که در آن علاوه بر این مبارزه باید نگران بازگشت طالبان و خانه نشینی اجباری نیز باشند. خانم هورخش می گوید: تعداد ما در جامعه بسیار اندک است. زندگی ما با بقیه فرق دارد. ما هر روز با چالش های جدیدی روبه رو می شویم. برای او بسیار مهم است که می تواند به صورت مستقل گزارش تهیه کرده و با مردان مصاحبه کند چراکه این کار خلاف سنت هایی است که تماس مرد با زنان مجرد را منع می کند. او می گوید توانسته با همکاران مردش به یک برابری نسبی دست یابد. اما نمی داند در صورت بازگشت طالبان به حکومت این مساله تا چه زمانی ادامه خواهد داشت. او که اکنون 23 ساله است 6 خواهر و برادر دارد. مادرش که در 14 سالگی مجبور به ازدواج شده است در دوره حکومت طالبان اجازه رفتن به مدرسه را نداشته است. اما خانم هورخش در دانشگاه علوم سیاسی خوانده و زمانی که خیرین امریکایی و دیگر کشورهای غربی به کارفرماها برای استخدام زنان فشار می آوردند توانسته شغل فعلی را برای خود دست و پا کند. به گفته او، دردناک ترین بخش کارش گزارش بمب گذاری ها و حملات تروریستی طالبان علیه شهروندان غیرنظامی بوده است. او به دیدار خانواده قربانیان رفته و با آنها عزاداری کرده است. این تجربه زندگی او را تغییر داده است. «پس از هر حمله، احساس می کنم پیر شده ام. تنها 23 سال دارم اما گاهی احساس می کنم 50 ساله ام.» دو سال پیش دو تن از همکاران خبرنگارش، قاضی رسولی و نوروز علی در حمله ای تروریستی کشته شدند. خانم هورخش می گوید هنوز هم سر خاک آنها می رود و عزادار آنهاست. او طالبان را مقصر می داند اما داعش بود که مسوولیت آن حمله را قبول کرد. او می گوید هنوز هم به دنبال انتقام مرگ آنهاست. «ای کاش روزی بتوانم در برابر طالبان بایستم و بپرسم چرا قاضی را کشتید؟ مگر او چه کار کرده بود؟ می خواهم جنگجویان طالبان زجر بکشند. می خواهم در مقابل چشمانم آنها را اعدام کنند.»

منبع: روزنامه اعتماد

اخبار مرتبط سایر رسانه ها
اخبار از پلیکان

دیدگاه تان را بنویسید

اخبار روز سایر رسانه ها
    اخبار از پلیکان

    خواندنی ها