ناقوسِ ورشکستگی سینماداران ایران نواخته شد!

اعتمادآنلاین| پس از شیوع ویروس کرونا بیش از 5 هزار سینماگری که بخش اعظم مشاغل آن‌ها در وزرات کار ثبت نشده و یا مشکلات بیمه دارند در خطر بیکاری کامل قرار دارند.

بحران جدی‌تر از آن است که به نظر می‌رسد؛ سینمای ایران درحالی وارد 120 سالگی شده که مشکلاتی فراتر از تحولات پساانقلاب، توقیف، تیغ سانسور، افزایش هزینه‌ها و… را از سر می گذراند. زنگ خطر ورشکستگی کامل سینمای ایران در حال به صدا درآمدن است و گویا فعلا راه نجاتی برای آن تعریف نشده است. آن چه از شواهد امر پیداست، با موج تازه کرونا و بهبود نیافتن وضعیت، سینمای ایران دست کم تا سال آینده نه مخاطب چشمگیری خواهد داشت و نه تولید کنندگانی قدر که بر سر اکران در فلان برهه زمانی خاص، با هم رقابت کنند. در این میان باید اشاره کرد که طبق آمارهای سینمایی، هر سال 30 درصد از فروش کل سال روی پرده، در دو ماه اول و در دو دوره‌ مهم یعنی عید نوروز و همچنین عید سعید فطر تامین می شد اما حالا با وجود گذشت شش ماه از سال، مجموع فروش فیلم‌ها در تمام سالن‌های سینما چیزی نزدیک به 3 میلیارد تومان است که می‌توان گفت در مقایسه با همین بازه زمانی در سال‌های گذشته، نزدیک به هیچ است. در این اوضاع، اکران آنلاین هم که بنا بود مجالی برای جبران ضرر و زیان کرونایی سینما باشد، به ‌دلیل ضعف زیرساختی و قاچاق مجازی به جایی نرسیده و این آخرین سنگر سینما برای نجات نیز به نظر می رسد از پای بس ویران است! در این شرایط شائبات تعطیلی سینماها قوت گرفته است که در صورت تحقق آن، بیش از 5 هزار سینماگری که بخش اعظم مشاغل آن‌ها در وزرات کار ثبت نشده و یا مشکلات بیمه دارند، با توقف تولید و تعطیلی دوباره رسما به قهقرا می روند.

باید از متولیان سینما پرسید، با توجه به افزایش ابتلا به کرونا، جز توزیع یک سبد کالای حداقلی در یافت آباد، و وعده وام 4 درصدی، در این مدت چه تمهیداتی برای آینده این قشر در نظر گرفته‌اند؟! آن‌ها که بنای تعطیلی سینماها را دارند چرا به دنبال تعطیلی نهادهای بودجه‌خوار سینمایی نیستند؟ نمی‌شود که سالن سینما به‌عنوان حلقه اصلی ارتباط با مخاطب تعطیل باشد و ارگان‌هایی که به‌نام سینما، بودجه‌های میلیاردی می‌گیرند همچنان باز باشند؛ نمونه اش موسسه سینماشهر که بودجه بیش از 47 میلیاردی آن هم درست در سال رکود سینما، همچنان مرکز سوال است! اما از سوی دیگر، چالش این جاست که بازگشایی سینما طی سه ماه اخیر نیز چندان دردی از سینما دوا نکرد، فروش فیلم‌ها حتی کفاف هزینه‌های جاری سینماها را نیز نمی دهد و جالب آن که این معضل تنها مختص سینمای ایران نیست بلکه بدنه سینمای جهان نیز در حال لرزیدن از تب کروناست. مصداق بارز این امر نیز سینماهای فرانسه است که اواسط خرداد بازگشایی شده بود اما به دلیل نداشتن مخاطب مجبور شد تا اطلاع ثانوی تعطیل بماند. به نظر می رسد کرونا جدا از چالش‌های مالی، زیان‌های روانی بسیاری به بستر سینما خواهد زد و تا اعتماد عمومی به بهداشت و سلامت حاکم بر سینماها بازگردد، این حوزه تا پای مرگ نیز خواهد رفت…

روزهای بیم و ناامیدی سینماداران

کم کم موعد پرداخت بدهی‌ها فرا می‌رسد؛ این بحران تازه سینماداران کشور است. آن‌ها که به امید فروش با پخش کنندگان قرارداد بسته و برای هزینه‌های جاری وام گرفته بودند، به خصوص در سینماهای قدیمی‌تر و خصوصی، حتی هزینه آب و برق‌شان را نیز نمی توانند تامین کنند . از طرف دیگر توقف تولید پروژه‌های مختلف سینمایی و تلویزیونی، تعطیلی طولانی‌مدت سالن‌های سینما و تعدیل و اخراج برخی پرسنل ناوگان نمایشی کشور، بیکاری و مشکلات اقتصادی و معیشتی تعداد زیادی از سینماگران و خسارات مالی فراوان و چندین میلیادری به صنعت سینما، از جمله بحران‌هایی است که سینمای ایران با آن مواجه است و حتی تصمیمات و حمایت‌های مالی سازمان سینمایی در قالب اعطای وام و پرداخت بدهی سینماداران به صاحبان آثار سینمایی و تمهیداتی از این قبیل نیز جبران کامل خسارات را نمی‌کند؛ در همین راستا و طبق آمار منتشر شده از سازمان سینمایی، بیش از 16 میلیارد تومان تنها مبلغ بدهی سینماداران به شرکت‌های پخش و توزیع کنندگان ثبت شده که با وعده وام، روز هب ورز بر مبلغ آن افزوده نیز می شود!

چراغ سینماهای خصوصی در آستانه خاموشی

با گسترده تر شدن شیوع کرونا، طیفی که بیش ترین آسیب را خواهند دید سینمادارانی هستند که سینماهای خصوصی با تعداد سالن کم را اداره می کنند، چرا که مانند پردیس‌ها فضای سرگرمی و تفریحی و تجاری و پارکینگ ندارند و از سوی دیگر، تعداد فیلم‌های زیادی در آن‌ها نمایش داده نمی شود و این نیز روی جذب مخاطب حداقلی تاثیر می گذارد. مصداق این موضوع را می توان در خیابان جمهوری، حدفاصل سه خط ایستگاه اتوبوس جست و جو کرد که در آن، چهار سینمای تک سالن وجود داشت که همه آن‌ها تعطیل شدند. اما برای پردیس «چارسو» که در همان خیابان قرار دارد این اتفاق رخ نداد چراکه در کنار دارا بودن امکانات تفریحی، تجاری و پارکینگ، می تواند فیلم‌های زیادی را به مخاطب عرضه کند و قدرت انتخاب شان را بالا ببرد؛ حال کرونا هم مزید بر علت شده و سرعت تعطیل شدن و تغییر کاربری این سینماها را بیش تر کرده است.

فیلم‌ها همزمان هم اکران فیزیکی می شوند و هم اکران آنلاین!

اما چاره چیست؟ عده ای معتقد هستند که اگر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با تضمین دادن به تهیه کنندگانِ آثار با محتوا و فیلم‌های فرهنگی و خوش ساخت، کمک کند تا فیلم‌های آن‌ها بدون نگرانی از شکست مالی روی پرده برود شاید هم تهیه کنندگان به نمایش عمومی فیلم شان راضی شوند و هم مخاطبان برای آمدن به سالن‌های سینما برای تماشای یک فیلم ارزشمند انگیزه پیدا کنند، در واقع این کار هم حمایت از پخش است و هم نمایش فیلم و بخشی از نگرانی‌های تهیه کنندگان و سینماداران را از بین خواهد برد. اما این مساله نیز تنها در لایه امید باقی مانده و تا عملی شدن فرسنگ‌ها فاصله دارد. «سجاد نوروزی» مدیر عامل پردیس سینما «آزادی» با اشاره به اینکه سینما در چند قدمی ورشکستگی کامل است به «فراز» می‌گوید: «برآورد ما از میزان ضرر مالی پردیس سینما آزادی تا خرداد سال جاری و با لحاظ کردن فرصت طلایی از دست رفته اکران نوروز، چیزی حدود از ده میلیارد تومان بود که امیدوار بودیم با بازگشایی سینماها، راه به جایی برسد اما در حال حاضر تنها سه فیلم مهم در حال اکران در سینماها هستند که دو تا از آن‌ها همزمان به صورت اینترنتی نیز اکران می شوند! ارقام فروش فیلم‌ها در گیشه به حدی ناچیز است که حرفی از آن به میان نیاید بهتر است. در این میان وعده وام چهار درصدی با رقم ناچیز، که برای جبران بدهی سینماداران به صاحبان فیلم‌ها در نظر گفته شده بود نیز فعلا در همان حد «وعده» باقی مانده است». اما سوال این جاست که برای برون رفت از این بحران چه باید کرد؟

پیشنهاد رییس انجمن صنفی سینماداران

پیشنهادی که «محمد قاصد اشرفی»، رییس انجمن سینماداران به حسین انتظامی، رییس سازمان سینمایی مطرح کرده همراهی دولت است تا مهلت پرداخت اقساط، قبض‌های انرژی و تلفن و نیز بیمه و مالیات تمدید شود تا پس از تمام شدن شرایط بحرانی جامعه در فرصت مناسب برای بخش مالی بتوان کاری کرد. برخی سینماداران بر این عقیده اند که باید یارانه ای برای جبران مافات به اهالی سینما که متضرر شده اند تعلق گیرد. شاید هم بتوان بر بودجه ای که به زیرمجموعه‌های دولتی سینما مانند فارابی، مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و… داده می شود و همواره برخی ارقام در سایه ابهامات مالی باقی می ماند برای جبران مافات حساب کرد!

در نهایت نباید فراموش کرد که سینما یک مقوله فرهنگی است نه اقتصادی و در این وضعیت بحرانی، سینما اگر خود دچار بحران نشود می‌تواند به مثابه یک راه‌حل فرهنگی به میدان بیاید. یادمان باشد که هر بحران اقتصادی در ذات خود با بحران‌های روحی و روانی همراه است و سینما می‌تواند دست‌کم در تقویت روحیه مردم و تلاش برای حفظ امید در آن‌ها مؤثر باشد. سینما به مثابه یک کالای فرهنگی فقط مصرف نمی‌شود بلکه مصرف آن نوعی سرمایه‌گذاری بلندمدت است که سودش به شکل ملموس و کوتاه‌مدت قابل محاسبه و ارزیابی نیست. با این حال، جا انداختن چنین فرهنگی در شرایط امروز ایران، کار چندان راحتی نیست؛ مصداق بارز این امر، حالِ امروز سینمای رو به زوال است…

منبع: فراز