وقتی بازرگان می‌خواست هواپیماهای اف -14 ایران را به فروش برساند

اعتمادآنلاین| بخشی از صورت‌جلسات شورای انقلاب از اسفند 57 تا تیر 58 درباره فروش تجهیزات نظامی ایران را می‌خوانید.

بازرگان: در مورد فروش هواپیمای اف -14 چرا نفی کردید [؟] از اول آمدن امام صحبت بود قراردادها لغو شود و سلاح‌های غیرلازم رد داده شود و این خواسته همه بود. سفارش لوازم یدکی با اجازه از آقا و اینکه تبلیغی روی آن شود که لغو آن مضر است. در مورد لوازم یدکی توضیح داده شد که پول آن قبلاً داده شده و چهل میلیارد دلار دور ریخته شده است. اف -14 اصلاً به درد ایران نمی‌خورد، مصرف ندارد. هر ساعت پرواز، یک میلیون و دویست هزار تومان خرج دارد. پول‌هایی پیش آن‌ها هست، فروشنده آمریکایی صورت می‌داد و از بانک می‌گرفت. مدتی است دکتر یزدی و کاردار فشار می‌آورند [که] حساب چند سال اخیر را بدهد. مساله اف -14 و غیره این بوده و شورای انقلاب خیلی چکش نزند.

خامنه‌ای: نامه‌ای نوشته‌اند. خود شما عضو شورا هستید. از زمان سرهنگ رحیمی دیوانه نیست، جلوه می‌کند و مهم است. اف -16 قراردادش لغو شده. امریکا حاضر نبود به ما بدهد. اف -16 در قضیه اسرائیل به درد ما می‌خورد. آن روز به خاطرجمعی شاه به ما دادند. ظاهراً در زمان سنجابی لغو شده.

صدر: [در زمان] بختیار لغو شده.

بازرگان: زمان سنجابی کاری نشده، جز مساله سفر شاه.

خامنه‌ای: اگر اف -16 را به صورت برگ برنده نگه داریم تا در قرارداد مضر به حال ما استفاده کنیم. قرارداد با امریکا داریم، اگر لغو کنیم بر طبق قرارداد مبالغی باید داد. از آنجا برای کم کردن این خسارات استفاده کنیم. این مساله حساس است برای مردم. چرا نیرو، حتی تهاجمی نداشته باشیم [؟] اسرائیل مطرح است، مصر مطرح است. باید از موضع قدرت حرف بزنیم. باید همه جوانب مساله مطرح شود. طباطبایی بی‌مقدمه گفته است.

بازرگان: مطرح بوده از خیلی قبل.

خامنه‌ای: همان روز که مطرح شد، آقای حاج سیدمحمدتقی حسینی فلاحی هم بود. او گفت چه بود؛ نماینده دولت گفت این را نمی‌شود. گفت فدائیان خلق یا سرهنگ رحیمی گفته جا دارد [به] مساله اهمیت داده شود.

عزت‌الله سحابی: زمین خالی است که می‌شود ریشی از آن‌ها گرو گرفت. این هواپیماها پولش داده شده، پس گرفتن آن با قیمت کمتر است. افرادی هستند که بتوانند از آن استفاده کنند و تهدید اینکه به شوروی می‌دهیم.

خامنه‌ای: خودمان با کارشناس‌های خودمان.

بازرگان: دو کار، یکی پول گیر ما بیاید، اصراری نکردند، اول کسی که به ما گفت پول پیش ما دارید سفیر امریکا بود. راجع به اسلحه و غیره گفت با شما کنار می‌آییم [که] اف -14 از آن‌ها بود. روی اطلاعاتی که به ما داده‌‌اند مقامات رسمی، رئیس تسلیحات فرمانده نیروی هوایی پیش از اینکه جنابعالی (خامنه‌ای) جزو قسمت‌های معمولی ما بود. چون هیاهو پیش آمد، طباطبایی توضیح داد که خیال نکنند این کار مورد احتیاج ماست. کلی با من صحبت کرد. خودم گفتم مصاحبه بکند. مساله این نیست که چه کار بکنیم این را. این همه زحمت کشیدیم، لطف کردید که ترکیب ایجاد شود، در غیاب ما چیزی گفته شود. خودتان در وزارت دفاع هستید. اگر گفته بودند هر عمل از صد میلیون به بالا با ما مطرح کنید، صبح تا غروب هزار کار است.

هاشمی: قضیه هواپیماها ضمن اینکه لغو قرارداد است، از نظر سیاسی مهمترین مسائل دنیاست. تحت فشار همین امتیاز، در عربستان، لیبی و مصر امتیاز می‌گیرند. در افکار مردم ساده نیست در صحبت‌های با ما. مسائل جزئی را قبول دارم. نباید آورد. این مساله به نفع دولت، شورا و غیره است. نمی‌دانم کارشناسی به ترتیب کرده‌اند یا نه. موقع خرید یک اصل کارشناسی به ترتیب می‌کنند. تمام این‌ها را ایرانی‌ها می‌رانند. گزارش بدهند مشهد. هر شب جزو سؤالات این بود که اف -14 را می‌فروشند، اگر بناست ما نظر ندهیم، ما را در جریان بگذارند، گزارش بدهند نظر مشورتی بدهیم.

بازرگان: جلوی اعتراض.

معین‌فر: مشکل آنجاست که ترکیب حفظ نمی‌شود، نه دوستان در دولت هستند، نه وزرا در شورا می‌آیند.

بازرگان: وزارت دفاع کارش با جایی نبود. نه بودجه، نه روابطش با خارج. برای خودش بود و شاه، متأسفانه یکی دو تا هست. بسیار قرارداد هست. دو ماه قبل ریاحی آمد، گفت آمده‌‌ام امداد کنم. قرار شد کمیسیون یک نماینده [از] وزارت خارجه، یکی وزارت دارایی، یکی حقوقی، مرتب این قراردادها را رسیدگی می‌کند.

منبع: تاریخ ایرانی