سیاست دولت بایدن در قبال سوریه چیست؟

اعتمادآنلاین| سید عماد حسینی- بی‌شک سوریه علاوه بر اینکه یکی از مهم‌ترین کشورهای زیان‌دیده از ویروس تروریسم تکفیری محسوب می‌شود، به دلیل همسایگی با فلسطین اشغالی در هر نوع سیاست‌گذاری کاخ سفید در منطقه اهمیت بسزایی خواهد داشت.

با نگاهی به برنامه‌های جو بایدن در دوره فعالیت‌های انتخاباتی‌اش موضع صریحی از او در قبال سوریه نمی‌توان پیدا کرد.

از همین رو تحلیلگران امور منطقه با تلفیقی از مواضع سابق او یا سخنان دستیارانش طی چند سال گذشته به پیش‌بینی سمت‌وسوی دولت آمریکا در قبال این پرونده نه‌چندان سهل و آسان پرداخته‌اند.

با وجود اینکه دونالد ترامپ دستور خروج نیروهای نظامی آمریکایی از خاک سوریه را صادر کرده است، اما تحلیلگران چندان به چشم‌پوشی یا حتی بی‌‌تفاوتی جو بایدن نسبت به سوریه اعتقادی ندارند.

این در حالی است که اگر به سخنان مسئولان پرونده سوریه استناد کنیم، هم جیمز جفری فرستاده مستعفی آمریکا در امور سوریه و هم فردریک هاف که مدتی به عنوان مشاور ویژه انتقال قدرت در سوریه در دولت اوباما فعالیت می‌کرد بر این باورند که سیاست بایدن در قبال سوریه تغییر چندانی با دوره ترامپ پیدا نخواهد کرد.

اکنون این مساله که آیا جو بایدن رویکرد رئیس سابقش باراک اوباما را که خود عامل شکل‌گیری جنگ داخلی در سوریه بود در پیش خواهد گرفت یا از سیاست رقیبت شکست‌خورده‌اش در انتخابات- دونالد ترامپی که سوریه را آماج موشک‌های خود کرده و دست اسرائیل را برای حملات هوایی مستمر به این کشور باز گذاشته- پیروی خواهد کرد ذهن بسیاری از تحلیلگران را به خود مشغول کرده است. کارشناسان از ترکیه گرفته تا عربستان و از امارات متحده عربی گرفته تا مصر با چیدن شواهد و قرائن در کنار یکدیگر به دنبال حل معمای ابعاد سیاست‌های جو بایدن در قبال سوریه هستند.

باید اعتراف کرد به اندازه‌ای که دونالد ترامپ در بیان سیاست و مواضع خود شفاف ولی در رفتارش غیرقابل پیش‌بینی است، جو بایدن در نشان دادن سیاست و مواضع خود به ویژه در امور خاورمیانه مبهم بوده اما رفتارهایی- حداقل در چند منطقه از جهان- قابل پیش‌بینی دارد.

بایدن که سعی کرده است طی دوره فعالیت‌های انتخاباتی مواضعی در تضاد با ترامپ اتخاذ کند از برجام حمایت و در عین حال با خروج نیروهای آمریکایی از منطقه مخالفت کرده است. او در عین انتقاد از رفتارهای تهاجمی ترامپ علیه کشورهایی همچون چین، اعلام کرده است قصد دارد زمام امور جهان را از چین و روسیه پس بگیرد.

با نگاهی به تحلیل صاحب‌نظران سوری، درخواهیم یافت که هرچند سوری‌ها از شکست ترامپ به شدت خوشحال شدند، اما به همان شدت نیز پیروزی بایدن نگران‌شان کرده است.

گرچه گفته می‌شود ساختار امنیتی در سوریه آن‌قدر به ثبات رسیده که اجازه نخواهد داد اوضاع کشور به دوره اوباما بازگردد، اما شگفتانه‌ای که بایدن احتمالاً بعد از ورود به کاخ سفید برای دمشق و بازیگران فعال در این صحنه پنهان کرده است، همچنان امری نگران‌کننده محسوب می‌شود.

این نگرانی صرفاً مختص سوری‌های همسو با دولت مرکزی نیست بلکه بسیاری از نزدیکان به گروه‌های مخالف دولت بشار اسد هم می‌گویند نگران‌اند که رویکرد جو بایدن با اولویت‌هایشان همسوی نباشد.

هرچند کارشناسان با استناد به گفته مسئولان سابق دولت آمریکا از تغییر نیافتن سیاست‌های واشینگتن در قبال سوریه سخن می‌گویند، اما همگان اذعان دارند روش رسیدن به این اهداف به طور حتم تفاوت‌هایی با 2 دولت سابق خواهد داشت و این می‌تواند برای مردم و دولت سوریه هم مشکل بیافریند.

ادامه عدم پذیرش سازش با دولت بشار اسد، تجدید تعهد آمریکا به رهبری فعالیت امنیتی اطلاعاتی تحت پوشش سازمان‌های بشردوست سوریه، فشار برای ورود جریان‌های همسو با آمریکا به ساختار قدرت در سوریه، فشار بر دمشق برای خروج از ائتلاف‌های همکاری دوجانبه همچون همکاری با روسیه، ادامه اعمال تحریم‌های سخت علیه مردم سوریه، تلاش برای حفظ حضور نظامی در شمال شرقی سوریه، تهدید به تجزیه این کشور از طریق حمایت از جریان‌های جدایی‌طلب کرد، تقویت نیروهای نظامی برای جلوگیری از ادامه گسترش حضور و تاثیرگذاری روسیه به ویژه در شرق فرات، و در نهایت بهانه قرار دادن قدرت گرفتن مجدد داعش و سرکوب آن برای توجیه حضور در این کشور را می‌توان جزو برنامه‌هایی به شمار آورد که کارشناسان برای دوره بایدن پیش‌بینی کرده‌اند.

در پایان این پرسش پیش می‌آید که آیا بایدن همان‌طور که به طور کلی قول داده، برای اصلاح اشتباه اسلاف خود وارد میدان شده است یا اینکه راه اشتباه آنها را دست‌کم در سوریه ادامه خواهد داد؟