چاپ بزرگ‌ترین توضیح‌المسائل سوئد متوقف شد!

اعتمادآنلاین| برای خودش رساله‌ای بود و می‌شد آن را "توضیح‌المسائل سوئدی" نام نهاد. البته در عالم واقع هم به انجیل سوئدی معروف بود و برای مثال در سال 2016 با توزیع دویست میلیونی آن، تیراژش از انجیل توزیع‌شده در اروپا هم بیشتر بود.

اولین شماره‌اش سال 1951 بیرون آمد، و از سال 1972 که شعبه‌ای از آن در خارج از سوئد یعنی در سوئیس دائر شد تا به امروز این کاتالوگ به 32 زبان دیگر هم منتشر شده. هر سال 69 نسخه مختلف به این زبان‌ها درمی‌امد و در 50 کشور توزیع می‌شد. فقط 23 میلیونش در آلمان، که خب در سال جاری به 8 میلیون سقوط کرده.

اولین کاتالوگ را خود صاحب آیکیا، اینگوار کمپ‌راد طراحی‌کرد، به جای کاتالوگ هم گاه و بی‌گاه ایکیا از جنبه تبلیغی به آن "حل المسائل" اطلاق می‌کرد. و در همه این 70 سال گذشته نماد و نمودی از موفقیت مبل‌فروشی معروف سوئد بود. درش بیشتر عکس بود، عکس اشیا و کمد و تخت و میز و وسایل آشپزخانه و اتاق خواب، با تصاویری اندک از انسان‌ و با خست و امساکی در افزودن متن. و با ایده‌هایی که در شرایط کمبود جا چگونه می‌توان بهینه‌ترین استفاده را از این یا آن گوشه خانه و کاشانه و دفتر کرد.

کاتالوگ آیکیا هم به ذائقه‌ها و سلیقه‌ها جهت می‌داد و هم از آنها تاثیر می‌پذیرفت. این که این کتاب حاوی اجناسی بود که در گوشه و کنار جهان اینجا و آنجا در شرایط کاری نامناسب و با مزد بخور و نمیر تولید شده بودند و این که صاحب آیکیا با کدام ترفندها از دادن مالیات می‌گریخت هم، عمدتا در رنگ و وارنگی کاتالوگ و ایده‌های درون آن گم و فراموش می‌شد.

القصه در توضیحی که آیکیا در ارتباط با توقف انتشار کاتالوگ منتشر کرده می‌‌گوید که در سال‌های اخیر هم عادات و گرایش‌های رسانه‌ای مشتری‌ها عوض شده و هم رفتار و فرهنگ خرید آنها. یعنی در اینترنت بهتر از کاتالوگ می‌توانند جنس را ورانداز کنند و در عین حال همان جا هم می‌خرند. خرید اینترنتی در سال‌ گذشته 45 درصد افزایش یافته و شمار مراجعان به سایت ایکیا در اینترنت هم به 4 میلیارد مورد در سال رسیده.

کاتالوگ عاری از مسائل حاشیه‌ای نبود. برای مثال آیکیا که همیشه می‌خواسته خودش در در نوک قطار زندگی مدرن معرفی کند سال 2016 بر جلد کاتالوگ پدر و پسری را نشان می‌دهد بدون اثر و آثاری از یک زن. یا سال یک سال بعد علاوه بر کاتالوگی که برای اسرائیل منتشر شد بروشوری ویژه یهودیان ارتدکس این کشور هم توزیع شد که برای خوش آمد این حضرات اثری از آثار زن درش دیده نمی‌شد.

خبر توقف انتشار کاتالوگ ایکیا موافقان و مخالفان فراوانی یافته. موافقان از جنبه حفظ محیط زیست و عدم تخریب بیشتر جنگل‌ها و حمل و نقل کاتالوگ‌ها، خبر را خوش یافتند. مخالفان از این گفتند که کاتالوگ کلی به آنها، نه تنها در مسائل دکوراسیون خانه که کلا، ایده می‌داده. کسانی حتی نوشتند که از بوی کاتالوگ مست می‌شده‌اند. و خب بیش از همه صاحبان و کارکنان چاپخانه‌هایی دلخور و نگران شدند که تولید این حجم بزرگ از کاتالوگ رزق روزشان را فراهم می‌کرد و حالا باید از بیم بیکاری بلرزند.

ترجمه: حبیب حسینی‌فرد