شهادت «حاج قاسم سلیمانی» تبعات زیادی داشت

اعتمادآنلاین| صباح زنگنه در یادداشتی نوشت: ایالات متحده سال گذشته به منظور تغییر مسیر سیاست خارجی و ضربه زدن به نفوذ ایران در منطقه تصمیم گرفت سردار سلیمانی، فرمانده نیروهای سپاه قدس را ترور کند؛ اقدامی شیطانی که در نهایت نتوانست واشنگتن را به هدفش برساند چراکه سیاست ایران سیاستی منسجم و مشخص است.

شهادت حاج قاسم سلیمانی تبعات زیادی داشت از جمله اینکه ایران از نعمت وجود شخصیتی کاریزماتیک، خوش فکر و فعال که به انسجام سیاست‌ها کمک می‌کرد و تجربه‌اش ضامن موفقیت تصمیمات و جهت‌گیری‌های ایران در منطقه بود، محروم شد. اما میراث ماندگار شهید سلیمانی این بود که در سیستم مدیریتی او، فرد مبنا نبود و سیستم بر مبنای حضور یک فرد عمل نمی‌کرد بلکه ساختار و سازمانی منسجم برای تعقیب و پیگیری سیاست‌ها وجود داشت.

به همین دلیل نیز پس از شهادت او، این سیستم دچار فروپاشی نشد و همچنان به ماموریت خود یعنی تامین منافع ایران در منطقه ادامه داد.

شهید قاسم سلیمانی در مقاطع مختلفی با دیپلمات‌ها نیز همکاری داشت و کمک می‌کرد سیاست‌ها بهتر پیش برود. یکی از این همکاری‌ها که مستقیما من نیز در جریان آن با آن شهید بزرگوار همکاری داشتم، تلاش برای کمک به آموزش مردم بوسنی بود.

زمانی که مردم بوسنی وضعیت سختی را تجربه می‌کردند، شهید سلیمانی وظیفه خود می‌دانست که به آنها کمک کند. در موضوعات سوریه و عراق نیز دیدارهایی با آن شهید گرامی داشتم که می‌دیدم چگونه می‌توانست بر تمامی ابعاد یک بحران تسلط داشته باشد و برای خروج از بحران راه‌حل ارایه دهد.

سردار شهید سلیمانی بیش از یک دهه در منطقه فعال بودند. با ابتکاراتی که به خرج دادند ضروری بود که بتوانند هم مسائل میدانی را هدایت، طراحی و اجرا کنند و هم در صحنه مذاکراتی و هماهنگی‌های سیاسی عمل کنند. با جمع کردن این دو بال توانستند با تهدیدهای جدی که در منطقه وجود داشت، مقابله کنند.

اکنون هر چند نمی‌توان مدعی شد در وهله اول امکان دستیابی به چنین درجه‌ای از کارآمدی در شرایط امروز ممکن باشد اما اینکه سیستمی توانست فقدان شخصیتی نظیر شهید سلیمانی را تحمل کند و به کار خود ادامه دهد به معنی درست تعریف شدن ساختار سیاست منطقه‌ای ایران است.

ایران همواره یک سیاست کلی را مبنای کار خود در منطقه قرار داده که آن نیز «سیاست دفع تهدید» است. در سال‌های اخیر تهدیدهایی جدی علیه ایران در منطقه به وجود آمد که از جمله آنها می‌توان به تلاش گروه تروریستی داعش در راستای جا گیر شدن در منطقه اشاره کرد. ایران توانست با استفاده از شخصیت برجسته‌ای نظیر شهید سلیمانی این تهدید را برطرف کند.

سیاست‌های کلی اگر اصولی و درست تعریف شده باشند با فقدان شخصیت‌ها دچار تغییر نمی‌شود و سیاست منطقه‌ای ایران نیز مشمول همین قانون است.

ایران همچنان سیاست اصلی خود را دفع تهدید قرار داده و با توجه به اینکه یکی از اصلی‌ترین تهدیدها در حال حاضر حضور نظامیان امریکایی در منطقه و نقش بی‌ثبات‌کننده آنها در کشورهای مختلف خاورمیانه است در سیاست‌های جمهوری اسلامی نیز نحوه برخورد با این تهدید نیز بررسی و در خصوص آن تصمیم‌گیری شده است.

در حال حاضر با پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری و پایان کار دونالد ترامپ تا نزدیک به یک ماه دیگر هنوز مشخص نیست چه تغییراتی در نقش و ماموریت نیروهای ایالات متحده در منطقه ممکن است پدید‌ آید. به نظر می‌رسد، مجموعه نهادهای سیاسی، امنیتی و نظامی نظام متوجه حساسیت شرایط هستند و با توجه به سناریوهای ممکن برنامه‌هایی را برای آینده در نظر گرفتند. به ‌طور کلی 3 متغیر در تعیین سیاست آینده ایران در منطقه تاثیرگذار خواهند بود:

1) آغاز به کار دولت بایدن و رونمایی از سیاستی که دولت او فارغ از موضع‌گیری‌ها و در عرصه عمل در خاورمیانه در پیش خواهد گرفت.

2) انتخابات سوریه و تغییراتی که ممکن است در عرصه سیاسی این کشور رخ دهد.

3) انتخابات ایران و نقش‌آفرینی مردم از طریق مردم‌سالاری دینی در تعیین سیاست‌ها

این متغیرها می‌تواند در تغییر سیاست‌ها و اتخاذ تدابیر و شیوه‌ها موثر باشد اما این متغیرها شامل سیاست‌های کلی از جمله اصل دفع تهدید نمی‌شود. یکی دیگر از سیاست‌هایی که همچنان پا برجا خواهد بود، انتقام‌گیری از امریکا به دلیل به شهادت رساندن فرمانده نیروهای ایرانی است.

ایالات متحده همچنان در حال نقش‌آفرینی به عنوان یک بازیگر منفی و تنش‌زا در منطقه است و به اقداماتی نظیر ترور و آشوب‌افکنی اصرار می‌ورزد. در این شرایط طبیعی است که جمهوری اسلامی نیز سیاست‌های بازدارنده خود را تداوم بخشد.

ایران به امریکا اجازه نمی‌دهد که نحوه انتقام، زمان انتقام و شرایط آن را تعیین کند و ایران را به اقدامی وادار کند که بعدتر دستاویز ایجاد اجماع و اعمال فشار بیشتر علیه کشورمان شود.

پاسخ ایران به اقدامات امریکا و متحدان منطقه‌ای آن، پاسخی هوشمندانه و متناسب خواهد بود و همه روش‌های مجازات آمران و عاملان این ترور غیرقانونی و غیرانسانی مورد بررسی قرار گرفته است.

اگر امریکایی‌ها در آینده نیز به دنبال اعمال نظامی‌گری در منطقه باشند و بخواهند از این طریق سیاست‌های خود را در خاورمیانه پیش ببرند باید بدانند که ایران ساکت نخواهد نشست.

شهادت سردار سلیمانی پیامدهای بسیاری داشت. اولین پیامدش این است که باید نیروهای کسی که این جنایت را مرتکب شده از عراق خارج شوند.

منبع: روزنامه اعتماد