سازمان حفاظت محیط‌‌زیست متهم شماره اول آلودگی هواست / اگر وزارت نفت و دولت توجهی به هشدارها نمی‌کنند، کلانتری باید به احترام مردم استعفا کند

اعتمادآنلاین| وضعیت آلودگی هوای تهران دیگر از هشدار نارنجی و قرمز گذشته است. با اینکه مدارس، دانشگاه‌ها و مهدکودک‌ها تعطیل‌‌اند، باز هم دردی دوا نشده و کمیته اضطرار آلودگی هوا در استانداری تهران پیشنهاد تعطیلی کل پایتخت را به رئیس‌جمهوری داده است.

با وجود اینکه کاهش ترددها به خاطر همه‌گیری کرونا نوید کاهش روزهای آلوده تهران را می‌داد، اما اوضاع بدتر از همیشه هم شد. محمد درویش، فعال محیط‌زیست، با اشاره به افزایش روزهای آلوده و کاهش روزهای پاک از سازمان حفاظت محیط‌زیست به عنوان متهم شماره یک این اتفاقات نام برد.

ایران تنها کشور جهان بود که تعداد روزهای آلوده‌اش در دوران کرونا افزایش یافت

درویش این گفت‌وگو را با اشاره به آمار روزهای آلوده و پاک در سال‌های اخیر آغاز کرد: از ابتدای سال درگیر پاندمی کرونا بودیم و به همین دلیل تمامی مراکز پرتردد همچون سینماها، پاساژها و گالری‌ها یا تعطیل بودند یا میزان کمی تردد داشتند. از طرف دیگر مدارس، دانشگاه‌ها و مهدکودک‌ها هم تعطیل بودند؛ همچنین اغلب رستوران‌ها و مراکز فرهنگی و حتی هتل‌ها. در واقع کمترین میزان تردد ممکن امسال در تمام دنیا اتفاق افتاد. به همین دلیل هم تعداد روزهای هوای پاک امسال نسبت به سال‌های گذشته در تمامی کشورهای جهان افزایش پیدا کرد. اما تنها استثنا در جهان ایران بود. در گزارشی که روز شنبه 13 دی‌ماه پیروز حناچی شهردار تهران منتشر کرد مشخص شد که تعداد روزهای هوای پاک تهران تا ابتدای دی‌ماه تنها 15 روز بوده است. در حالی که این رقم در سال قبل 25 و در سال 97 هم 28 روز بوده است؛ یعنی به جای اینکه در شرایط همه‌گیری کرونا، تعطیلی‌ها و کاهش ترددها اوضاع بهتر شود، بدتر هم شد. از سوی دیگر اگر به تعداد روزهای هوای ناسالم تهران هم نگاه کنیم، باز آمار گویای خبر بدی است. در سال 97، 59 روز هوای ناسالم داشتیم و در سال گذشته هم 61 روز. اما این رقم هم امسال با افزایش عجیب به 84 روز رسید.

کرونا نبود، تلفات امسال آلودگی هوا در ایران به 200 هزار ایرانی می‌رسید

درویش معتقد است کرونا از جهاتی به نفع مدیران هم شده است: فرسودگی ناوگان عمومی و همچنین ناامن بودن این وسایل نقلیه که در شرایط کرونا مردم به آن اعتماد نکردند و در غیاب فاصله‌گذاری اجتماعی دقیق حجم زیادی از مردم نتوانستند از این ناوگان استفاده کنند از دیگر عوامل به وجود آمدن شرایط فعلی است. به خاطر اینکه مردم ریسک ابتلا به کرونا را نپذیرفتند و ترجیح دادند از خودروهای شخصی خود استفاده کنند. چون ما باز هم نیامدیم از تجربه جهانی استفاده کنیم تا از چالش ویروس کرونا به عنوان فرصتی برای تغییر در مبلمان شهری بهره بریم. به بهانه‌های مختلف آن را پشت گوش انداختیم و حالا با وضعیت فعلی روبه‌رو شده‌ایم. با صراحت می‌گویم که اگر امسال ما با همه‌گیری ویروس کرونا مواجه نشده بودیم، شاید تلفات آلودگی هوا به 200 هزار نفر می‌رسید. شاید مجبور می‌شدیم شهرهایی مثل تهران، مشهد، اصفهان و اراک را از سکنه خالی کنیم. در واقع پاندمی به ما کمک کرد چون مدیران ما که هنری جز تعطیلی و دورکاری نداشتند.

او ادامه داد: با توجه به اینکه تعطیلی سبب می‌شود ادارات دولتی تعطیل شوند، ترددها هم کاهش می‌یابد و کاهش تردد به معنای کاهش آلاینده‌های گازی و ذرات معلق در هواست. طبق آمار، 82.9 درصد آلاینده‌های گازی و 60.8 درصد ذرات معلق را منابع متحرک تولید می‌کنند. اتفاقاً باید حواس‌مان باشد که عده‌ای از مافیای خودروسازی در حال سوءاستفاده از شرایط فعلی هستند و مدام درباره مازوت می‌گویند تا صنایع به شدت آلاینده خودشان را تبرئه کنند. اما ماجرای مازوت نباید سبب شود که ما موضوع مافیای خودرو و موتورسیکلت را فراموش کنیم.

مدیران میز و صندلی خود را از مردم و سرزمین‌شان بیشتر دوست دارند

این فعال محیط‌زیست با اشاره به قانون هوای پاک توضیح داد: در قانون هوای پاک 14 نهاد مسئول شدند که به بهبود هوای کلانشهرهای کشور کمک کنند، اما نهاد اصلی مرجع ناظر و نهادی که مسئول است گزارش دهد که آیا این 14 نهاد به وظیفه خود عمل می‌کنند یا نه سازمان حفاظت محیط‌زیست است. این سازمان باید به صورت رسمی در هیات دولت و رسانه‌ها حاضر شود و بگوید که این 14 نهاد کجا، چرا و چگونه مقصر بوده‌اند؟ اینجاست که توپ در زمین رئیس‌جمهور می‌افتد که آیا رئیس‌جمهور مطابق قانون با نهادهایی که از قانون تخطی کرده‌اند برخورد می‌کند یا خیر؟ آنها را جریمه می‌کند، به آنها هشدار می‌دهد یا نه؟

محمد درویش صحبت‌های خود را چنین به پایان رساند: اما اینکه سازمان محیط‌زیست هرچند وقت یک بار بگوید که ما هشدار دادیم اما نشد، عدم نظارت درست را نشان می‌دهد. چنین توجیهی به هیچ عنوان قابل قبول نیست. این سازمان باید بگوید کجا، چه زمانی و چند بار هشدار رسمی و قانونی به آنها داده است. مگر می‌شود که وزارت نفت این کشور بدون هماهنگی با ریاست‌جمهوری و دولت همچنان از مازوت استفاده کند؟ آیا آقای کلانتری این هشدار را داده است؟ اگر این کار را کرده و وزارت نفت و رئیس‌جمهور به آن هیچ توجهی نمی‌کند، معنی ساده این پیام این است که ما اساساً به سازمانی تحت عنوان محیط‌زیست نیاز نداریم. حداقل آن‌قدر شرافت داشته باشیم که به مردم بگوییم ما هشدارها را دادیم و کسی به حرف ما توجه نکرد، برای همین هم استعفا می‌کنیم. اگر یک بار یک مقام رسمی به احترام مردم چنین کاری انجام دهد، چنین فاجعه‌ای رخ نمی‌دهد؛ اما متاسفانه همه آنها میز و صندلی خود را بیشتر از مردم و سرزمین‌شان دوست دارند.