پرونده خبری هفته | طرح حذف غربالگری در مجلس یازدهم به کجا رسید؟

اعتمادآنلاین| سلام، الهام نداف هستم، در پرونده این هفته اعتمادآنلاین به ماجرای طرح حذف غربالگری در مجلس می‌پردازیم.

«تست غربالگری از تولد 7 هزار کودک معلول جلوگیری کرده». این آمار را سازمان بهزیستی کشور داده؛ آماری که در ادامه و با تصویب طرح حذف غربالگری در مجلس یازدهم، قطعاً کاهش پیدا می‌کند.

همه چیز از توییت کبری خزعلی، شورای عالی انقلاب فرهنگی، شروع شد، توئیتی با مضمون «تبریک به مادران و پرسنل وزارت بهداشت برای به ثمر رسیدن تلاش نمایندگان مجلس انقلابی درباره حذف غربالگری». این توییت اگرچه به دلیل هجمه‌های فراوان، ساعتی بعد از انتشار از صفحه خزعلی برداشته شد اما دغدغه حذف این طرح از بین نرفت.

اولین واکنش را حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس یازدهم، نشان داد. او تلویحاً توییت خزعلی را تایید کرد و گفت این مساله در حد پیشنهاد است و قرار است «اجبار» به غربالگری حذف شود، یعنی مادرانی که مایل به انجام غربالگری هستند یا دکتر متخصص برای آنها چنین امری را لازم می‌داند کماکان می‌توانند غربالگری را انجام دهند.

ادعای «اجباری» بودن طرح غربالگری موضوعی بود که بعد از اظهارات شهریاری بارها از سوی مسئولان و متخصصان حوزه بهداشت و درمان رد و تاکید شد غربالگری جنین در دوران بارداری صد درصد اختیاری است.

اما آیا نمایندگان مجلس به بهانه افزایش جمعیت حق ورود به موضوعات مرتبط با وزارت بهداشت را دارند؟ این سوالی است که ناهید خداکرمی، رئیس انجمن علمی مامایی ایران، پاسخ آن را این‌گونه داد: «اگر مجلس می‌خواهد رشد جمعیت موزون و متوازن داشته باشد به این مساله فکر کند چرا جوان ایرانی نمی‌خواهد در کشور خود بماند و مهاجرت را ترجیح مى‌دهد. بحث‌های غربالگری و سقط به عهده وزارت بهداشت است.» به گفته او ممانعت از 12 هزار سقط درمانی نمی‌تواند به توسعه جمعیت کمک کند چرا که این سقط‌‌ها، بچه‌های ناهنجاری هستند که هزینه سرباری برای خانواده و نظام سلامت دارند.

کمی بعد از این اظهارات، وزارت بهداشت هم وارد ماجرا شد و کیانوش جهانپور، مدیر روابط عمومی این وزارتخانه، در توییتی تاکید کرد: وزارت بهداشت به عنوان تولیت سلامت در قبال تولد کودکان سالم و سلامت نسل آینده، خود را مسئول می‌داند و غربالگری بیماری‌های ژنتیکی ادامه پیدا می‌کند.

در این میان واکنش عباس عبدی، تحلیلگر مسائل سیاسی و اجتماعی، هم به توئیت کبری خزعلی قابل توجه بود. او ضمن انتقاد از لغو غربالگری پیش از زایمان، طعنه‌ای به خانه مصادره‌ای خزعلی در الهیه زده و نوشت: «اگر همه مادران خانه‌های مصادره‌ای در الهیه تهران داشتند باکی از معلول به دنیا آمدن کودکانشان نبود! شرم چیز خوبی است اگر یافت شود.»

با وجود افزایش واکنش‌ها، علی‌اصغر عنابستانی نماینده مجلس یازدهم که چندی پیش اقدام او در خصوص سیلی زدن به سرباز راهور خبرساز شد، به موضوع ورود پیدا کرد و گفت: «مجلس براساس نظرات دقیق کارشناسی شده و اعداد و ارقام تصمیم می‌گیرد و هیچ توجهی به فضاسازی‌هایی که پشت آن مافیای مالی غربالگری است، نخواهد کرد.»

در نهایت انجمن علمی پریناتولوژی ایران در بیانیه‌ای در مورد برنامه غربالگری جنین، ضمن حمایت از این برنامه، نسبت به حذف آن هشدار داد. این انجمن حذف برنامه غربالگری را در زمانه‌ای که سواد سلامت جامعه افزایش یافته منجر به سقط‌های غیرقانونی، غیرایمن و افزایش مرگ‌ومیر مادر و از دست رفتن قدرت باروری دانست.

بنابر آمار، حدود 12 درصد از جمعیت ایران را معلولین تشکیل می‌دهند که از این میزان در حدود 2 میلیون نفر دارای معلولیت شدید و 5.6 میلیون نفر معلول کم‌توان در ایران زندگی می‌کنند.

در همین رابطه فرزانه ترکان، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی، هم در گفت‌وگو با اعتمادآنلاین عنوان کرد: «تا پیش از اجباری شدن غربالگری در دوران جنینی در ایران، ما یکی از نخستین رتبه‌ها را در تولد نوزادان دارای مشکلات ژنتیکی داشتیم؛ آمار جمعیتی درگیر بیماری‌های کروموزومی و سندروم داون در شرایط فعلی گویای این امر است.»

غربالگری و تشخیص بیماری پیش از تولد یکی از خواسته‌های جدی مادران است و هیچ‌گونه اجباری در انجام غربالگری‌های حین بارداری نه مقدور است و نه اخلاقی، خواسته‌ای که باید دید نمایندگان مجلس چقدر به آن بها می‌دهند.