اما و اگر ورود ایرلاین‌ها به بورس

اعتمادآنلاین| در حالی که بورس در شوک تعیین دامنه نامتقارن فرورفته و حجم و ارزش معاملات آن به‌شدت افت کرده است، محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی از عرضه سهام پروژه‌های ریلی و آزادراهی در بازار سهام طی سال جدید خبر داده و از شرکت‌های هوایی نیز خواسته است تا با تشکیل کنسرسیوم، سهام خود را در بورس عرضه کنند.

به گزارش «تعادل»، در شرایطی که به دلیل اعمال تحریم‌های یکجانبه امریکا و در پی آن کاهش فروش نفت طی چند ساله اخیر، اقتصاد کشور بیش از پیش در تنگنای مالی قرار گرفته و شکاف میان منابع و مصارف دولت به بیشترین میزان خود رسیده است، بی گمان قربانی نخست کمیابی منابع مالی، پروژه‌های زیرساختی همچون پروژه‌های ریلی و آزادراهی و سایر پروژه‌های عمرانی نظیر آن هستند.

با این حال، دولت تمایل دارد تامین مالی این دسته از پروژه‌ها از طریق بازار سهام صورت گیرد. بازاری که در سال‌های 97، 98 و به ویژه در 5 ماه نخست سال 99 با استقبال قابل توجه شهروندان و سهامداران مواجه شد و شاخص کل بورس در تاریخ 19 مرداد 99 به قله 2 میلیون و 7 هزار واحدی دست یافت.

البته به همان میزانی که تمایل دولت برای عرضه سهام پروژه‌ها یا سهام شرکت‌های دولتی به بازار سهام مساله‌ای تازه نیست، به همان میزان نیز مساله تامین مالی از طریق بورس جدید نیست و از این منظر، پدیده‌ای مثبت ارزیابی می‌شود، چه آنکه از سویی منجر به جذب نقدینگی سرگردان به پروژه‌های عمرانی خواهد شد و تب تورم را تسکین می‌دهد و از سوی دیگر، در نبود منابع دولتی، از محل آورده و مشارکت شهروندان وسهامداران، بسیاری از طرح‌های نیمه تمام کشور پایان می‌یابد و گامی دیگر در مسیر توسعه برداشته می‌شود و مردم از منافع سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری از این پروژه‌ها منتفع می‌شوند.

با این حال، با توجه به مشکلات بازار سهام به نظر می‌رسد که سال جاری، دستکم نیمه نخست سال جاری، زمان مناسبی برای عرضه سهام پروژه‌های عمرانی در این بازار نباشد چرا که احتمالا با استقبال سهامداران مواجه نخواهد شد کما اینکه در اسفند گذشته نیز از سه برنامه عرضه اولیه سهام، تنها یک مورد آن از سوی نهاد ناظر اجرا شد و دو مورد عرضه اولیه دیگر به سال جاری احاله داده شد. مشکلات بازار سهام پس از فرود از قله 2 میلیون و 7 هزار واحدی آغاز شد اما در پاییز تحت تاثیر عوامل غیراقتصادی مرتبط با برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در امریکا دچار ریزش شد. مشکلات بازار سهام به ویژه از تاریخ 25 بهمن سال 99 به دلیل تعیین دامنه نوسان نامتقارن بیشتر شد و در واقع مهم‌ترین ویژگی بازار سهام که نقدشوندگی بود از بین رفت و هم اینک معاملات در بازار سهام قفل شده و نه تنها اقبال به این بازار را از سکه انداخته بلکه سهامداران را واداشته تا گهگاه مقابل یکی از مراکز تصمیم‌گیری کشور برای سرمایه از دست رفته خود، دست به تجمع بزنند.

طرح‌هایی که تحقق نیافتند

به گزارش «تعادل»، اگر چه در سال گذشته در چند مورد معدود برخی از زمین‌ها و املاک نهادهای حکومتی در بازار سهام عرضه شد، اما تشکیل بورس مسکن که دستکم طی 5 ساله اخیر مطرح بوده، همچنان به سرانجام نرسیده است. بورس مسکن در واقع نمادی از تلاش بخش دولتی برای تامین و تجهیز منابع لازم ساخت و ساز و همچنین تسهیل خانه‌دار شدن مردم ارزیابی می‌شود. استفاده از «صندوق پروژه» برای تکمیل پروژه‌های زیرساختی نیز طرحی دیگر برای اتصال منابع بورسی به پروژه‌های زیر ساختی طی سال‌های گذشته بوده است که همچنان در حد حرف باقی مانده است. بخش زیادی از پروژه‌های عمرانی در سراسر کشور که منابع مالی آنها از بودجه عمومی کشور تامین می‌شود، با توجه به عدم تحقق بودجه‌های سالانه از یک سو و تزریق قطره‌چکانی اعتبار به پروژه‌ها از سوی دیگر، به صورت نیمه‌کاره باقی مانده است که علاوه بر عدم‌النفع بهره‌برداری دیرهنگام از این پروژه‌ها، هزینه استهلاک نیز بر اقتصاد کشور تحمیل می‌کنند. مطابق آخرین بررسی‌های صورت‌گرفته توسط مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، هم‌اکنون حدود 6 هزار طرح ملی و 87 هزار طرح استانی نیمه تمام در کشور وجود دارد که تکمیل آنها به بودجه‌ای معادل 600 هزار میلیارد تومان نیاز دارد.

یکی از راهکارهای مهم حل چالش تامین مالی پروژه‌های زیرساختی از دیدگاه کارشناسان، ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه است. صندوق پروژه، صندوق یا نهادی مالی است که برای یک یا چند پروژه مشخص ذیل سازمان بورس و اوراق بهادار تاسیس شده و به تجمیع منابع خرد مردمی در جهت سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها می‌پردازد. به عبارت دیگر، برای تامین مالی یک پروژه که عموما پروژه‌ای با توجیه اقتصادی است، یک صندوق با ارکان مختلف حقوقی و مالی تشکیل می‌شود تا با استفاده از سرمایه‌های مردمی بتواند به اجرای هر چه سریع‌تر پروژه و بهره‌برداری از آن، با وجود نظارت و حسابرسی دولت مبادرت ورزد.

اسلامی: شرکت‌های هوایی کنسرسیوم تشکیل دهند

در این حال، وزیر راه و شهرسازی اظهار کرد: ما جایی از بازار سرمایه استفاده می‌کنیم که با تنظیمات دولت بتوانیم بازگشت سرمایه را با سود مناسب تضمین کنیم، مثل آزادراه‌ها یا پروژه‌های ریلی که اخیراً در آنها سرمایه‌گذاری کرده و آن‌ را در سال جدید (1400) ادامه خواهیم داد.

او با بیان اینکه شرکت‌های هوایی می‌توانند با تشکیل کنسرسیوم در بازار سرمایه حضور پیدا کنند، گفت: لازم است آنها کنسرسیوم تشکیل دهند تا بتوانند ظرفیت بزرگ‌تری را به وجود آورند.

به گزارش ایلنا به نقل از وزارت راه و شهرسازی، اسلامی در پاسخ به این سوال که «آیا در سال جدید، امکان حضور و عرضه سهام صنعت حمل و نقل هوایی، همچون راه آهن، در بازار سرمایه وجود دارد؟» اظهار کرد: استفاده از بازار سرمایه در صنعت هوایی در حقیقت الگویی است که می‌تواند انجام شود. وی گفت: از این شرکت‌های کوچکی که وجود دارد، می‌توانیم به صورت کنسرسیوم استفاده کنیم و لازم است آنها بتوانند کنسرسیوم را شکل بدهند و ظرفیت بزرگ‌تری را به وجود آورند. اسلامی عنوان کرد: با تشکیل کنسرسیوم، اصلاحات مالی و حقوقی در ساختارشان شکل می‌گیرد و می‌توانند در بازار سرمایه بلوکشان را عرضه کنند و با عرضه بلوک سهام در بازار سرمایه ‌می‌توانند تأمین منابع برای گسترش فعالیت‌هایشان انجام دهند. وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: آنچه حائز اهمیت است، این است که مردم در بازار سرمایه منابع خودشان را می‌آورند و استفاده می‌کنند و انتظار بازگشت سرمایه و سود مناسب را دارند.

تفاوت کنسرسیوم و ادغام؟

به گزارش «تعادل»، بر اساس سنت تجاری رایج در غرب و کشورهای پیشرفته، در صورتی که در رشته‌ای از صنایع، شرکتی دچار ورشکستگی شود یا از قدرت مانور لازم در بازار برخوردار نباشد، شرکت‌های برتر آن رشته، تلاش می‌کنند تا با خرید و الحاق شرکت‌های کوچک شرایط مانور خود در بازار را تسهیل کنند و همزمان مالکان و سهامداران شرکت‌های یادشده را از تنگناهای مالی و مشکلات اقتصادی نجات دهند.به این ترتیب، شرکت‌های کوچک به‌طور کامل در شرکت مادر ادغام می‌شود و پس از ادغام، دیگر وجود خارجی نخواهند داشت. در این حال، راه دیگری برای تقویت شرکت‌های کوچک و کم بنیه تجربه شده و وجود دارد. همانطور که وزیرراه و شهرسازی گفته است، در این راه‌حل، شرکت‌های کوچک کنسرسیوم تشکیل می‌دهند یا به عبارتی ائتلاف می‌کنند و با یکدیگر متحد می‌شود. در این حالت، هر یک از شرکت‌های یادشده استقلال خود را حفظ می‌کند.