بورس| فروش اوراق دولتی بلای جان بورس شده است / بورس ایران تحت تاثیر رئیس کل بانک مرکزی است

اعتمادآنلاین| مهدی حاجی‌وند، کارشناس مسائل اقتصادی، در گفت‌وگو با اعتمادآنلاین درباره دلیل سقوط شاخص بورس در روزهای آغازین سال 1400 و ادامه این روند در روزهای آینده گفت: ابتدا باید در مورد اینکه چرا این اتفاق رخ داد صحبت کنیم و بعد ببینیم ادامه پیدا خواهد کرد یا خیر. بازار سرمایه بعد از یک اصلاح خوب، به سمت تعادل می‌رفت تا اینکه شورای عالی بورس تصمیم گرفت دامنه نامتقارن را به اجرا درآورد. اتفاقی که در بازارهای مالی جهان رخ نمی‌دهد و در بورس خودمان هم به ندرت شاهد اتخاذ چنین تصمیمی بوده‌ایم.

او در ادامه گفت: هرچند دامنه نامتقارن باعث می‌شد سهامداران کمتر ضرر کنند، اما به دلیل همزمانی آن با فروش اوراق دولتی این تصمیم تاثیر خودش را از دست داد. فروش این اوراق موجب از بین رفتن نقدینگی در بازار سرمایه شد. تمام این اتفاق‌ها دست به دست هم داد تا شرایط بازار سرمایه بحرانی شود. تا زمانی که دولت دست از فروش اوراق دولتی برندارد دامنه نامتقارن نیز جواب نمی‌دهد.

او سپس با اشاره به برجام، قیمت دلار و همچنین انتخابات ریاست‌جمهوری و تاثیر آنها بر بازار سرمایه گفت: برجام یکی از موضوعاتی است که این روزها بورس ایران را درگیر خودش کرده. این مذاکرات تاثیر زیادی بر بازار سرمایه خواهد گذاشت. البته باید امیدوار باشیم بازار ارز هم به تعادل برسد. نرخ ارز نیز یکی دیگر از پاشنه‌آشیل‌های بورس ایران است. همچنین انتخابات 1400 نیز مولفه تاثیرگذار دیگری است که بازار سرمایه را تحت تاثیر قرار داده. فکر می‌کنم با مشخص شدن تکلیف این مسائل پیش‌بینی آینده بورس نیز راحت‌تر شود.

این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این سوال که سرمایه‌گذاران چه زمانی شاهد از بین رفتن صف‌های فروش خواهند بود گفت: به نظر من اگر دولت دست از فروش اوراق دولتی بردارد و برنامه مناسبی هم برای دامنه نوسان داشته باشد، می‌توانیم امیدوار باشیم بازار به تعادلی نسبی برسد. متاسفانه بخشی از اوراق بدهی دستوری فروخته می‌شود و نهادهای حاضر در بازار مجبور به خرید این اوراق هستند. زمانی که نقدینگی این نهادها صرف خرید اوراق دولتی می‌شود میزان نقدشوندگی هم در بازار از بین می‌رود و این اتفاق خوبی برای بازار سرمایه نیست.

او ادامه داد: فروش اوراق دولتی اتفاق جدیدی نیست. ایرادی که سر این موضوع به دولت وارد شده این است که چرا در ابتدای سال 99 شروع به فروش این اوراق نکرد و در روزهای پایانی سال به یکباره حجم بالایی از اوراق را در بازار عرضه کرد؟ ضمن اینکه پول حاصل از فروش این اوراق صرف بهبود زیرساخت‌های کشور نشده و هزینه جاری دولت را تامین کرده است. این موضوعی است که یکی از اعضای شورای عالی بورس نیز آن را تایید کرده و در توییتی نوشته: «اوراقی که دولت می‌فروشد برای هزینه‌‎های جاری است.» اتفاقی که به نفع بازار سرمایه نبود.

مهدی حاجی‌وند با اشاره به مبهم بودن اقتصاد ایران در این روزها گفت: بازار سرمایه ایران پر از ابهام شده است. هرچند باید گفت کل اقتصاد ما مبهم است. در این میان یک اتفاق بدیمن نیز رخ داده و آن تغییر ذائقه سرمایه‌گذاران است. سرمایه‌گذاران وارد بازار ارز، خودرو، سکه و طلا می‌شوند به این امید که افزایش قیمت صورت گیرد و سرمایه آنها چند برابر شود. این اتفاق در سال 99 برای بورس ایران نیز افتاد. در حالی که بورس یک بازار بلندمدت است و افراد برای رسیدن به موفقیت باید صبور باشند. رونق بورس در ابتدای سال گذشته باعث شد سرمایه‌گذاران فکر کنند بازار هر روز باید مثبت باشد و همین هم موجب پایین آمدن آستانه تحمل آنها شده است.

این کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اشتباه دولت در صدور کدهای بورسی گفت: متاسفانه دولت در انتهای سال 98 شروع به صدور کد بورسی کرد و تنها شرط صدور این کد هم ایرانی بودن افراد عنوان کرد. همین موضوع هم باعث شد مردم با هر سطح سواد اقتصادی پول‌های خودشان را به صورت مستقیم وارد بازار سرمایه کنند. این در حالی است که می‌توانستند این کار را از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری انجام دهند تا حاشیه امنیت بیشتری داشته باشند. اتفاقی که در اکثر کشورهای پیشرفته رخ می‌دهد و مردم از طریق این صندوق‌ها وارد بازار سرمایه شده‌اند.

او در ادامه توضیح داد: متاسفانه سرمایه‌گذاری غیرمستقیم موضوعی ناشناخته در ایران است. فکر می‌کنم مهم‌ترین کاری که کارشناسان اقتصادی و سازمان بورس در سال 1400 باید انجام دهند معرفی سرمایه‌گذاری غیرمستقیم به مردم است.

حاجی‌وند در پایان این گفت‌وگو در پاسخ به این سوال که آیا تصمیم‌هایی که از جانب شورای عالی بورس برای بازار سرمایه گرفته می‌شود تاثیر مثبتی بر این بازار دارد گفت: ابتدا باید بپرسیم آیا رئیس سازمان بورس استقلال رأی کافی دارد؟ این موضوع مهمی است. هرچند به نظر می‌رسد اظهارنظر رئیس کل بانک مرکزی تاثیر بیشتری بر بازار سرمایه می‌گذارد تا صحبت‌های رئیس سازمان بورس.