محمدصادق جوادی‌حصار، روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی اصلاح‌طلب:
فضای مجازی؛ فرصت شناخت بی‌واسطه کاندیداها و مردم
کاندیداها در جریان تبلیغات انتخابات پیش‌رو باید از چه بگویند، درباره چه مسائل و موضوعاتی شعار و وعده بدهند و از بیان چه مسائل و موضوعاتی پرهیز کنند. آن هم در شرایطی که در پی گسترش فناوری‌های ارتباطی و حضور گسترده شهروندان و البته کنشگران سیاسی و مدنی در شبکه‌های اجتماعی نه تنها انتخابات پیش‌رو که به دلیل شرایط و محدودیت‌های ناشی از شیوع کرونا امکان برگزاری میتینگ‌های حضوری را از کاندیداها سلب کرده بلکه حتی در ادوار گذشته نیز شاهد استفاده پررونق از فضای مجازی در تبلیغات انتخاباتی بودیم.
اعتمادآنلاین| میانه سال 99 وقتی هنوز حدود یک سالی تا روز سرنوشت انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 باقی بود در پرونده‌ای به بررسی مهم‌ترین اولویت‌های رییس دولت سیزدهم پرداخته و از حدود 10 کارشناس و کنشگر سیاسی اصلاح‌طلب و اصولگرا پرسیدیم در انتخاباتی که قرار است واپسین جمعه بهار آخرین سال سده 14 برگزار شود، کدام مسائل عمده مسائل کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم خواهد بود و شهروندان به نگاه با چه شعار و چه برنامه‌ای دست به انتخاب رییس آینده قوه مجریه مملکت خواهند زد.
به گزارش روزنامه اعتماد، پاسخی که آن زمان در میان پاسخ‌های تحلیلی کارشناسان، فارغ از گرایش جناحی و سمت‌وسوی سیاسی‌شان، پرتکرارتر بود مطابق انتظار «معیشت» و «مشکلات اقتصادی» بود و البته «کرونا». کرونا اما نه تنها در محتوای شعارهای انتخابات و سمت‌وسوی برنامه‌ها و سیاست‌گذاری‌های کلان کاندیداهای انتخابات پیش‌رو موثر است بلکه با توجه به شرایطی که شیوع این ویروس ناخوانده بر زندگی میلیاردها انسان ساکن کره زمین و البته میلیون‌ها شهروند ساکن ایران تحمیل کرده بر فرم و شکل و شمایل برگزاری این انتخابات نیز تاثیرگذار خواهد بود. نکته‌ای که ما را بر آن داشت تا در پرونده‌ای که بخشی از آن را امروز می‌خوانید و بخش دوم آن قرار است ظرف روزهای پیش‌رو منتشر شود به سراغ دو روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی اصلاح‌طلبان و اصولگرایان رفتیم و از آنان درباره کمپین‌های تبلیغاتی کاندیداهای انتخابات پیش‌رو پرسیدیم و نیز از اینکه با توجه به این اوضاع و احوال معیشتی و اقتصادی حاکم بر کشور، گره‌ای که پس از چند سال مذاکرات هسته‌ای حالا در کار برجام به عنوان یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دولت مستقر افتاده و البته نارضایتی عمومی نسبت به برخی مسائل
و موضوعات سیاسی- مدنی که کنار چندین و چند عامل دیگر حالا «مشارکت» را به یکی از نگرانی‌های جدی برگزارکنندگان انتخابات و البته کنشگران و جریان‌های سیاسی ایرانی تبدیل کرده، کاندیداها در جریان تبلیغات انتخابات پیش‌رو باید از چه بگویند، درباره چه مسائل و موضوعاتی شعار و وعده بدهند و از بیان چه مسائل و موضوعاتی پرهیز کنند. آن هم در شرایطی که در پی گسترش فناوری‌های ارتباطی و حضور گسترده شهروندان و البته کنشگران سیاسی و مدنی در شبکه‌های اجتماعی نه تنها انتخابات پیش‌رو که به دلیل شرایط و محدودیت‌های ناشی از شیوع کرونا امکان برگزاری میتینگ‌های حضوری را از کاندیداها سلب کرده بلکه حتی در ادوار گذشته نیز شاهد استفاده پررونق از فضای مجازی در تبلیغات انتخاباتی بودیم و اکنون نیز به خصوص پس از آنکه یک شبکه اجتماعی جدید هم به جمع شبکه‌های اجتماعی محبوب ایرانیان اضافه شده و حالا کنار «توییتر»، «اینستاگرام»، «تلگرام» و «فیس‌بوک» بسیاری از کاربران ارتباطات‌شان را در اتاق‌های گفت‌وگوی «کلاب‌هاوس» دنبال می‌کنند.
محمدصادق جوادی‌حصار، روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی اصلاح‌طلب به سوالات در این باره پاسخ داد:
*در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری، باتوجه به شرایط امروز کشور در قیاس با ادوار گذشته و همچنین بحث کرونا که خواه‌ناخواه بر انتخابات نیز تاثیرگذار خواهد بود، فکر می‌کنید مشی و روش تبلیغات و کمپین‌های انتخاباتی کاندیدا چگونه باشد و احیانا تغییرات در شیوه‌های تبلیغات به کدام سمت‌وسو باشد؟
سرعت ارتباطات و کیفیت ارتباطات بسیار بالا رفته است. به شرطی که امکان ارتباطات اینترنتی مناسب در مناطق مختلف کشور در دسترس باشد، تعاملات می‌تواند با کیفیتی بالاتر جریان داشته باشد. با این امکانات و باتوجه به فعالیت و گسترش شبکه‌های اجتماعی، دغدغه رفت‌وآمد و پرواز برای کاندیداهای انتخاباتی کمتر است. همچنین در این دوره باتوجه به محدودیت ناشی از شیوع کرونا، کاندیداها می‌توانند به صورت وبینار و سمینار مجازی فعالیت‌های تبلیغاتی خود را دنبال و از این طریق با آحاد مردم گفت‌وگو کنند. حتی گفت‌وگوی آنلاین از جمله از طریق «کلاب‌هاوس» می‌تواند در دستورکار کاندیداها باشد. همین امکانات ارتباطی باعث می‌شود که سرعت و گستره فعالیت‌ها و تبلیغات انتخاباتی فراخ‌تر از ادوار پیشین باشد، چراکه در شرایط کرونایی اجتماع بیش از 30، 40 نفر امکان‌پذیر نیست و اگر کاندیدایی بخواهد تبلیغات خود را به صورت حضوری پیگیری کند، ناگزیر باید در هر نشست و میتینگ نهایتا با جمعیتی محدود صحبت کند که این کار زمان بسیار طولانی نیاز دارد و نتیجه محدودی هم خواهد داشت.
اما استفاده از شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی، بسیار راهگشاست و می‌تواند به اطلاع‌رسانی و تبلیغات انتخاباتی کاندیداها کمک کند. از طرفی کاندیداها و جریان‌های سیاسی نیز می‌توانند آگاهی بهتری از مطلبات مردم داشته باشند و در مقابل شهروندان نیز می‌توانند حرف‌شان را صریح‌تر با کاندیداها در میان بگذارند. به هر حال جلسات حضوری معایبی دارد که از جمله آن مساله زمان است و این مشکل در تبلیغات در فضای مجازی به مراتب کمتر مطرح است. به‌طور کلی به نظر من مجازی شدن تبلیغات می‌تواند فرصت خوبی را برای کاندیداها از نظر گسترده‌تر شدن ارتباطات فراهم کند.
امروز با استفاده از تبلیغات در فضای مجازی فاصله‌ها از میان برداشته شده و سرعت ارتباطات نیز افزایش چشمگیری داشته است. همچنین امکان تکرار پیام‌ها و تبلیغات فراهم است. ضمن آنکه زمانی را که کاندیداها باید برای رفت‌وآمد به شهرهای مختلف صرف کنند، اکنون ذخیره شده و می‌تواند صرف گفت‌وگوها و تعاملات بیشتر با شهروندان شود. این نکته بسیار مهمی است و کمک شایانی می‌کند تا یک کاندیدا بتواند دیدگاهش را به صورت صوتی و تصویری به اطلاع عموم جامعه برساند. شهروندان نیز می‌توانند برای آشنایی با دیدگاه‌های یک کاندیدا از طریق مالتی‌مدیا اقدام کنند و مثلا در یک بازه زمانی یک‌ساعته با کلیات دیدگاه‌های کاندیداها آشنا شوند. به بیان دیگر این اتفاق باعث می‌شود که شناخت مستقیم و بدون واسطه محقق شود.
*فارغ از بحث روش انتقال پیام و شیوه‌های تبلیغاتی فکر می‌کنید سمت‌وسوی شعارهای انتخاباتی این دوره مانند ادوار گذشته باشد یا احیانا شاهد آن خواهیم بود که کاندیداها با شعارهایی تازه وارد میدان شوند؟
به نظرم شعار دادن در این دوره برای کاندیداها چندان آسان نیست. به این دلیل که مردم دیگر به راحتی شعارها را نمی‌پذیرند. در گذشته بسیاری از کاندیداها، هم در میتینگ‌های انتخاباتی و هم در فضای مجازی شعارهایی را مطرح می‌کردند ولی این دوره متفاوت است؛ چراکه سطح مطالبات و آگاهی شهروندان بالا رفته است. امروز آگاهی شهروندان نسبت به نقاط قوت و ضعف اجرایی کاندیداهای ریاست‌جمهوری یا شورای شهر افزایش چشمگیری داشته است؛ چراکه بالاخره مردم در امر انتخابات به سطحی از آگهی رسیده‌اند که هر وعده و شعاری را نمی‌پذیرند. شهروندان امروز وعده‌ها را با مواد قانونی و امکانات و شرایط اجرایی کردن آن شعار و وعده می‌سنجند و بررسی می‌کنند که مثلا فلان وعده قابل اجراست یا نه. به همین دلیل صرف طرح شعار دیگر کارکردی ندارد. شعار باید آگهی‌بخش باشد تا به جلب آرا بینجامد وگرنه با طرح شعار صرف نمی‌شود شهروندان را جلب کرد.
*همواره در انتخابات حمله به دولت مستقر از تاکتیک‌های کاندیداها بوده است؛ فکر می‌کنید از این جهت با چه انتخاباتی مواجه خواهیم بود؟
فکر می‌کنم تا حدودی تخریب دولت فعلی از سوی کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری تکرار شود و البته تا حدودی نیز کارساز باشد. ولی اگر افراطی در این روش صورت گیرد و کاندیداها بخواهند به تخریب دولت بپردازند در واقع به تخریب مراکز دیگر هم منجر می‌شود. به نظرم این کار را در حد متعارف انجام خواهندداد. ولی بیشتر از یک حدی پاسخ نمی‌دهد. ولی تخریب دولت حتما یکی از شگردهایی بوده که پیش از این نیز انجام می‌شده و این دوره هم انجام می‌شود.
*فکر می‌کنید کاندیداها با چه شیوه تبلیغاتی موفق‌تر خواهند بود؟ به بیان دیگر به نظرتان کاندیداها درصورت پیگیری چه نوع شعار و روش تبلیغاتی بیشتر قادر به جلب نظر عموم جامعه خواهند بود؟
تصورم بر این است که یکی از کارآمدترین شیوه‌های تبلیغاتی در این دوره، شیوه همراهی، همدلی و تبدیل شدن به تریبون مردم است. یعنی هر کس می‌خواهد رای مردم را جلب کند، باید ببیند که گله و مشکلاتی که مردم از درک آن عاجز بودند یا آن را درک کردند ولی توان انتقال به سطوح عالی کشور نداشتند، کدام موارد هستند و در آن بخش‌ها از شهروندان نمایندگی کنند. اگر بتوانند این اتفاق را رقم بزنند، به نظرم بسیار کارآمد خواهند بود. به علاوه اگر کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری این قدرت و ظرفیت را داشته باشند که حل مساله ایران و امریکا را در دستور بگذارند، به نظرم بزرگ‌ترین گام را در مسیر پیروزی در انتخابات پیش‌رو برداشته‌اند. البته به شرطی که بیان‌شان در این مساله باورپذیر باشد. در دوره فعلی تا حدی که وعده داده شده بود، عملی شد و مردم هم استقبال کردند. ولی از جایی به بعد که مسیر پیشرفت در این حوزه متوقف شد، مردم ناامید شدند. هم‌اکنون نیز به نظرم مساله ما مانند گذشته یک بحران جهانی نیست و فقط مساله امریکاست. اگر کسی بتواند با شگردی مشکلات ایران و امریکا را حل کند، برگه برنده انتخابات ریاست‌جمهوری را رو کرده است.
دیدگاه تان را بنویسید