نصرت‌الله تاجیک، دیپلمات پیشین و کارشناس مسائل بین‌الملل، در گفت‌وگو با «اعتمادآنلاین»:
انتفاضه موشک کلید خورده است/ شرایط منطقه و جهان، آرام و قرار را از نتانیاهو سلب کرده است
نصرت‌الله تاجیک گفت: اسرائیلی‌ها در حالی اصرار به ستیز دارند که اگر بخواهند وارد غزه شوند، حتماً با تبعات بین‌المللی شدیدی مواجه خواهند شد. چه بسا درگیری‌های فعلی به یک جنگ تمام‌عیار بدل شود. شرایط منطقه و جهان، آرام و قرار را از نتانیاهو سلب کرده است.
اعتمادآنلاین| درگیری بین رژیم صهیونیستی و مردم فلسطین در شرایطی خسارت‌های زیادی به باور آورده است که پیش از این رویداد، خاورمیانه به طور ملموس به سمت آرامش و سازش حرکت می‌کرد. به همین دلیل بنیامین نتانیاهو که هم در داخل اسرائیل موقعیت مستحکمی ندارد و هم بعد از آمدن بایدن به جای ترامپ اوضاع بین‌المللی را به نفع خود و کشورش نمی‌بیند، نزاع با فلسطینی‌ها را در دستور کار قرار داده است تا بلکه از شر مشکلات داخلی رهایی پیدا کند.
نصرت‌الله تاجیک، دیپلمات پیشین و کارشناس مسائل بین‌الملل، در گفت‌وگو با اعتمادآنلاین می‌گوید اسرائیلی‌ها در حالی اصرار به ستیز دارند که اگر بخواهند وارد غزه شوند، حتماً با تبعات بین‌المللی شدیدی مواجه خواهند شد. چه بسا درگیری‌های فعلی به یک جنگ تمام‌عیار بدل شود.
مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
***
*دلیل اصرار اسرائیل به درگیری با فلسطینی‌ها چیست؟
برای فهم و چرایی درگیری‌های اخیر باید یک دستگاه تحلیل سه‌بعدی بسازیم. در واقع معادلات خاورمیانه معدلاتی بسیار پیچیده است. مخصوصاً در هسته اصلی معادلات این منطقه که درگیری بین فلسطین و اسرائیل است و سابقه‌ای حدوداً 80ساله دارد. در این موضوع هم ضوابط زیادی به چشم می خورد و هم متغیرهای عدیده‌ای مشاهده می‌شود که متغیرهایی متفاوت هستند؛ یعنی رابطه خطی X به علاوه Y مساوی است با Z نداریم. بنابراین برای فهم این معادله پیچیده ناچاریم یک تحلیل سه‌بعدی با سه محور داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی بسازیم. در بعد داخلی باید به مقتضیات سرزمین‌های اشغالی توجه کنیم که آن هم باز عبارت است از 2 بعد: رژیم صهیونیستی و نیازهایی که جناح راست افراطی با میدان‌داری بنیامین نتانیاهو دارد. به عنوان مثال امکان‌ناپذیر بودن تشکیل دولت از سوی نتانیاهو نشان می‌دهد در حقیقت او برای انسجام داخلی نیاز شدیدی به امنیتی کردن فضا دارد تا از این طریق مردم را پشت سر خود قرار دهد.
نکته دوم اوضاع داخلی فلسطینی‌هاست؛ عدم اجازه نتانیاهو به دولت خودگردان برای برگزاری انتخابات مجلس فلسطین و گذاشتن صندوق رأی در قدس شرقی، یک سرخوردگی در میان مردم فلسطین به وجود آورد و باعث شد این انتخابات به تعویق بیفتد. این اتفاق هشداری بود که در کنار اقدامات رئیس دادگاه عالی اسرائیل برای منطقه شیخ جراح شرایطی به وجود آورد که در حقیقت جرقه این دوره از اعتراض‌ها که همراه با سنگ و موشک‌پرانی است را بزند. صهیونیست‌ها دنبال آن هستند که فلسطینی‌های حاضر در منطقه شیخ جراح را از خانه‌هایشان بیرون کنند و به جای دیگر کوچ‌شان بدهند. به این ترتیب به نوعی انتفاضه موشک کلید خورده است و اگر دو طرف نتوانند موقعیت را به طور صحیح اداره کنند، حتی ممکن است به جنگی تمام‌عیار تبدیل شود.
*مناسبات منطقه‌ای در فضای تنش‌آلود فعلی چقدر نقش دارد؟
آرام‌سازی جو حاکم بر خاورمیانه و بالا رفتن سطح سازش‌خواهی در این منطقه استراتژیک که با رفتن ترامپ و آمدن بایدن تحقق یافت، در سطح بین‌المللی وضعیتی به وجود آورده است که رژیم صهیونیستی این ظرفیت را به ضرر خودش می‌داند. چون نتانیاهو این ذهنیت را دارد که می‌تواند با درگیری و شلوغ شدن منطقه و سرگرم شدن دشمنان و مخالفانش نیازهای امنیتی‌اش را برطرف کند. همچنین باید گفت، ترامپ و تیمش به بنیامین نتانیاهو چک سفیدامضا داده بودند، اما تصمیم‌گیران فعلی کاخ سفید حاضر نیستند همه تبعات اقدامات نتانیاهو و اساساً رژیم صهیونیستی را بپذیرند و به همین دلیل فشارهایی را برای کنار گذاشتن سیاست‌های دوران ترامپ به نتانیاهو وارد می‌کنند. به هر حال آرام شدن منطقه و اثرگذاری در جهت سازش بین‌المللی و تاثیراتی که چنین موقعیتی بر فضای خاورمیانه می‌گذارد، مطلوب اسرائیل نیست. همچنین تلاش کشورهای منطقه برای نزدیکی به هم، تمام برنامه‌های دوقطبی‌سازی دوران دونالد ترامپ را نقش بر آب کرد و اکنون به جو بایدن برای تغییر فضای منطقه کمک می کند.
*ایران و مذاکرات وین هم سهمی در حوادث اخیر دارند؟
بله. به هر حال اخبار پنهانی که از اراده آمریکا برای نگه داشتن سازه برجام به گوش اسرائیلی‌ها می‌رسد آنها را بر آن می‌دارد تا به نوعی زمینه تفاهم ایران با آمریکا را بر هم بزنند. ضدیت اسرائیل با ایران و به طور مشخص مخالفت شدیدی که با فعالیت‌های هسته‌ای ایران دارد باعث می‌شود برای دور کردن ایران از آمریکا به هر شیوه‌ای متوسل شوند. همچنین می‌توان به گفت‌وگوهایی که بین جمهوری اسلامی و دولت سعودی انجام شده است، اشاره کرد. به هر حال ایران از مدت‌ها قبل خواهان کاهش تنش بود که تصمیم‌گیران عربستان با تغییر رویه در قبال ایران، بر شدت نگرانی‌های اسرائیل افزوده‌اند و به همین دلیل آنها تلاش دارند صحنه را بر هم بزنند.
*اوضاع بین‌المللی و مخصوصاً تغییری که در کاخ سفید به وجود آمده، تا چه اندازه در وضعیت کنونی منطقه تاثیرگذار است؟
تیم بایدن می‌خواهد آنچه را که ترامپ شخم زده، هموار کند و به هسته اصلی توازن بین‌المللی که چندجانبه‌گرایی است برگردد. مجموعه این مسائل باعث شده است وضعیتی به وجود آید که درگیری اسرائیل و فلسطین بروز و ظهور پیدا کند. همچنین باید توجه داشت اقدامات، رویکردها، رفتارها و سیاست‌گذاری‌های رژیم صهیونیستی در قبال فلسطینیان به نوعی است که نه تنها کرامت انسانی و حقوق اساسی‌شان را رعایت نمی‌کنند، بلکه در حقیقت تحقیر ملی فلسطینی‌ها را می‌خواهد. آن هم در شرایطی که فلسطینی‌ها و مخصوصاً مسلمانان از عمق تاریخی قابل توجهی برخوردار هستند؛ چراکه کشور فلسطین جایگاه ادیان الهی است و در آنجا حضور و ریشه تاریخی دارند.
*البته نمی‌توان نقش مسجدالاقصی را هم که قبله اول مسلمانان است، نادیده گرفت!
دقیقاً همین‌طور است. مسجدالاقصی قبله اول مسلمانان است و به همین دلیل کارهایی که اسرائیلی‌ها در این چند هفته در این مکان مقدس انجام دادند، احساسات همه را جریحه‌دار کرد و جوانان فلسطینی به خیابان‌ها آمدند و اعتراض شدید خود را به نمایش گذاشتند. اسرائیلی‌ها در حالی اصرار به ستیز دارند که اگر بخواهند وارد غزه شوند، حتماً با تبعات بین‌المللی شدیدی مواجه خواهند شد. چه بسا درگیری‌های فعلی به یک جنگ تمام‌عیار بدل شود.
*در پایان، ناگفته‌ای مانده است؟
شرایط منطقه و جهان، آرام و قرار را از نتانیاهو سلب کرده است.
دیدگاه تان را بنویسید