گرفتاری‌های سئول در ائتلاف با واشنگتن/افتراق‌های عمیق استراتژیک میان دو کشور همکاری را سخت خواهد کرد

اعتمادآنلاین| کره‌ جنوبی بیم دارد در رویارویی احتمالی سیاسی و نظامی میان چین و امریکا در باتلاقی سیاسی گرفتار شود. سفر مون‌ جائه، رییس‌جمهوری کره جنوبی به امریکا از همان ابتدا جنجالی شد. در جریان دیدار کامالا هریس، معاون رییس‌جمهوری امریکا و مون ‌جائه بعد از اینکه دو طرف با هم دست دادند، هریس کف دستش را روی لبه کتش کشید و پاک کرد. بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی از این اقدام هریس با عنوان توهین یاد کرده و خواستار عذرخواهی او شدند. شاید بتوان گفت که این واکنش کاربران شبکه‌های اجتماعی به این اتفاق که ممکن است یک عادت ساده و عاری از هر گونه توهینی باشد، نمودی از روابط شکننده و حاوی سوءتفاهم سئول و واشنگتن باشد.

به گزارش روزنامه اعتماد، قرار است سفر مون جائه به امریکا ائتلاف امریکا و کره‌ جنوبی را در منطقه آسیا پاسیفیک تقویت کند. رییس‌جمهور امریکا بامداد در دیدار روز شنبه خود با مون جائه گفت دو کشور رویکرد مشترکی در قبال کره‌ شمالی داشته و او مشتاق است همزمان با حرکت به سمت خلع سلاح اتمی شبه جزیره کره گام‌هایی عمل‌گرایانه در راستای کاهش تنش بردارد. رییس‌جمهور امریکا با اشاره به اینکه هر آنچه کره شمالی بخواهد به دست نخواهد آورد، گفت در صورتی قبول می‌کند با کیم جونگ اون، رهبر این کشور پای میز مذاکره بنشیند که او پیش‌تر با خلع سلاح شبه ‌جزیره کره موافقت کند.

تا بدین جای کار این کره‌ جنوبی بوده که برای تقویت این ائتلاف گام‌های زیادی برداشته است. سئول سعی کرده با در اولویت قرار دادن اهداف مشترکش با امریکا، روابط خوبی را با ژاپن داشته باشد. کره جنوبی همچنین اعلام کرده، حاضر است در برخی از حوزه‌های کشورهای گروه 4 شامل هند، ژاپن، استرالیا و امریکا همکاری کند در حالی که می‌داند این اقدامش ممکن است به کیفیت روابطش با چین ضربه وارد کند. سئول همچنین در میانه همه‌گیری ویروس کرونا در خصوص زنجیره تامین سِمی‌کنداکتور‌ها بسیار با امریکا همکاری کرد. در آن سو امریکا نیز سیاست‌های باج‌گیرانه دوران دونالد ترامپ را کنار گذاشته و اعلام کرد نیروهایش را از کره‌ جنوبی خارج نخواهد کرد. واشنگتن همچنین در سیاست‌ خارجی‌اش در قبال کر‌ه ‌شمالی که البته جزییات زیادی از آن منتشر نشده است، سعی کرد برخی ملاحظات سئول را نیز در نظر بگیرد. دو کشور 5 سال پر تنش در روابط را پشت سر گذاشته‌اند و به نظر می‌رسد که هر دو طرف سعی دارند به سمت روابطی مبتنی بر همکاری پیش بروند. اما افتراق‌های عمیق استراتژیک میان دو کشور و برخی مشکلات داخلی در هر دو طرف موجب می‌شود این همکاری آنچنان که به نظر می‌رسد، آسان نباشد.

روابط کره‌ جنوبی و امریکا در دوران ریاست‌جمهوری مون از همان ابتدا قید و بندهای زیادی داشت. مون اوایل سال 2017 قدرت را به دست گرفت؛ یعنی درست زمانی که امریکا و کره ‌شمالی در میانه یکی از پرتنش‌ترین رویارویی‌های خود بودند. طبیعتا در آن زمان اولویت اصلی مون جلوگیری از در گرفتن جنگ میان امریکا و کره‌ شمالی بود چون در صورت در گرفتن چنین جنگی این کره ‌جنوبی بود که باید قربانی می‌شد. دولت مون جائه به روش‌های مختلفی این سیاست را دنبال کرد. نخست به صورت علنی عنوان کرد که سئول در هر گونه تهاجم نظامی امریکا علیه کره شمالی مشارکت نخواهد کرد. در نهایت وقتی فاز پرتنش رویارویی فروکش کرد و پس از ابراز تمایل کیم جونگ اون برای گفت‌وگو، سئول تلاش کرد دولت دونالد ترامپ را متقاعد کند که ممکن است امکان جوش دادن یک معامله‌ای بزرگ میان امریکا و کره شمالی وجود داشته باشد.

مون جائه این سیاست را به دلایلی چند در پیش گرفت. نخست به این خاطر که خطر جنگ را فرو بنشاند و بنیان‌های جدیدی برای برقراری نوعی ارتباط با کره ‌شمالی ایجاد کند. دوم اینکه مبحث آشتی میان دو کره یکی از مسائل اسراتژیک برای هر دو کشور محسوب می‌شود. سوم اینکه مون جائه قدرت را از یک دولت فاسد محافظه‌کار به ارث برده بود بنابراین سرمایه سیاسی بسیار زیادی برای پیشبرد طرح آشتی را کره‌ شمالی در اختیار داشت. طرحی که از سوی دولت قبلی کاملا کنار گذاشته شده بود. در نتیجه این رویکرد سئول، دولت دونالد ترامپ نیز به این نتیجه رسید که منافع سیاسی و استراتژیک امریکا حکم می‌کند، اجازه دهد سئول ابتکار خود را پیش ببرد. از نظر دولت وقت امریکا نه فشار حداکثری و نه صبر استراتژیک دولت اوباما نتوانسته بود، سیاست امریکا در قبال کره ‌شمالی را به جایی برساند بنابراین امتحان کردن ابتکار کره‌ جنوبی ضرری نداشت.

اما پیگیری عملی چنین ابتکاری نیازمند این بود که امریکا و کره ‌جنوبی گام‌هایی عملی بردارند و در آن سو نیز کره ‌شمالی به واسطه جنگ قدرت در داخل ملاحظات خود را در برداشتن گام‌های عملی آشتی‌جویانه داشت بنابراین ابتکار کره‌ جنوبی در عرصه عمل راه به جایی نبرد. علاوه بر این روابط سئول و واشنگتن در دوره ترامپ به وسطه رجزخوانی‌های ترامپ تنش‌آلود نیز بود. کره ‌شمالی هم ناهماهنگی میان سئول و واشنگتن را مشاهده کرد، تمام سعی خود را به کار گرفت از این شکاف به نفع خود استفاده کند. ماجرا در نهایت این‌گونه پیش رفت که پیونگ ‌یانگ تعهدی مبهم در خصوص توقف آزمایش‌های موشکی را مطرح کرد و ترامپ هم تا همین حد موضوع را خاتمه یافته تلقی کرد و ابتکار جامع کره‌ جنوبی بیش از این جلو نرفت.

علاوه بر کره ‌شمالی، ائتلاف سئول و واشنگتن موانع دیگری نیز دارد و آن شکل و ساختار بالانس قدرت در منطقه آسیا پاسیفیک و جایگاه کره ‌جنوبی در این ساختار است. از یک سو کره‌ جنوبی برای مهار همسایه شمالی خود به حمایت امریکا نیاز دارد. امریکا هم در مقابل برای برقراری بالانس قدرت علیه چین به همکاری کره‌ جنوبی نیاز دارد. اما سئول به هیچ عنوان تمایل ندارد به واسطه همکاری‌هایش با امریکا، تنش با چین را تجربه کند. چه اینکه در نهایت سئول است که باید با پکن قدرتمند همزیستی کند نه امریکایی که هزاران مایل از منطقه دور است. یکی از درخواست‌های امریکا از کره‌ جنوبی این است که سئول اجازه استقرار سامانه‌های موشکی امریکا را در خاک خود بدهد و مسلما موافقت سئول با این درخواست خشم چین را در پی خواهد داشت.

مخلص کلام اینکه کره‌ جنوبی از یک سو به حمایت امریکا نیاز دارد و از سوی دیگر از گرفتار شدن در مخصمه رویارویی واشنگتن با پکن هراسان است. البته هر ائتلافی در نتیجه ترس یک یا چند کشور از یک یا چند دشمن مشترک شکل می‌گیرد اما اینکه کشوری در چارچوب یک ائتلاف هم از کشور یا کشورهای خارج از ائتلاف بترسد و هم از نگرانی تنها ماندن توسط کشورهای داخل اتئلاف در هراس باشد، موضوعی نادر است! در چنین شرایطی چنین کشوری به ‌طور اتوماتیک‌وار سعی خواهد کرد قبل از اینکه شراکت اینچینی در این ائتلاف باتلاقی سیاسی پیش پایش قرار دهد، راهی برای در امان ماندن از تبعات آن پیدا کند.

مخلص کلام اینکه کره ‌جنوبی از یک سو به حمایت امریکا نیاز دارد و از سوی دیگر از گرفتار شدن در مخصمه رویارویی واشنگتن با پکن هراسان است. البته هر ائتلافی در نتیجه ترس یک یا چند کشور از یک یا چند دشمن مشترک شکل می‌گیرد اما اینکه کشوری در چارچوب یک ائتلاف هم از کشور یا کشورهای خارج از ائتلاف بترسد و هم از نگرانی تنها ماندن توسط کشورهای داخل اتئلاف در هراس باشد، موضوعی نادر است!