در حمایت از یک عضو خانواده؛ انتقاد آیت‌الله آملی لاریجانی از شورای نگهبان

اعتمادآنلاین| اگرچه حالا چند روزی از اعلام فهرست کاندیداهای تایید صلاحیت‌شده شورای نگهبان برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 گذشته اما حواشی پیرامون نامزدهای شناخته شده این دور از انتخابات همچنان به قوت خود باقی است.

به گزارش روزنامه اعتماد، اگر نگوییم جنجال رد صلاحیت بیشتر از داوطلبان تایید صلاحیت‌شده موردتوجه قرار می‌گیرند، کمتر از آنها موردتوجه نبوده و بیراه نیست اگر بگوییم این دو اتفاق هرکدام درصدی از تیتر نخست مطبوعات را به خود اختصاص داده و دوشادوش یکدیگر صدر اخبار ایستاده‌اند. اخباری که بخشی به نامه فاطمه هاشمی به آملی لاریجانی و تذکر کدخدایی به او مربوط است و بخشی به واکنش جهانگیری و لاریجانی، دو کاندیدای شاخصی که صلاحیت‌شان احراز نشد و درحالی که اولی از جشنی گفته که شب ردصلاحیتش در منزلشان برپا بود، از شورای نگهبان متشکر است که کارش را آسان کرده و دومی با رد اظهارات قائم‌مقام دبیر شورای نگهبان درخصوص اعلام دلایل ردصلاحیت به کاندیداها، تاکید کرده که «به من هیچ نگفتند.» آن‌جا که علی لاریجانی در نشست خداحافظی با انتخابات 1400 ضمن ابراز خوشحالی از این اتفاق و تاکید بر ادامه کار خود در راستای «اعتلای ایران»، گفت: «واقعا متاسفم. مشکل‌شان چیز دیگری است؛ جور کردن دلایل ردصلاحیت، عجیب است.» او بر لزوم قرارگیری «نهادهای حاکمیتی در پوشش حکمرانی عقلانی» تاکید کرده و گفته است: «نباید خود را به رهبری متصل کنند، بلکه باید از عقلانیت برخوردار باشند و خودشان بتوانند از تصمیمات و اقدامات‌شان دفاع کنند.»

علی لاریجانی که ردصلاحیتش، از دلایل اصلی بُهت و شگفتی افکار عمومی و جریان‌های سیاسی نسبت‌به عملکرد شورای نگهبان بود، ظاهراً به‌بهانه وضعیت تابعیت دخترش با حکم شورای نگهبان از رقابت بیرون رفت تا اندک امید طیفی از جامعه ناامید شده و انتقاد نسبت‌به نوع نظارت استصوابی شورای نگهبان حتی به خود اعضای این شورا نیز تسری یابد. همان نکته‌ای که فاطمه هاشمی از آن با عنوان «آش شوری» یاد می‌کند که نه‌تنها واکنش سیدابراهیم رییسی، کاندیدای اصلی انتخابات 1400 را هم برانگیخت، بلکه حتی صدای اعتراض صادق آملی‌لاریجانی، رییس پیشین دستگاه قضایی، رییس فعلی مجمع تشخیص مصلحت نظام و عضو فقهای شورای نگهبان را بلند کرد تا یکی دیگر از خودی‌ها درحالی به نوع بررسی صلاحیت داوطلبان انتقاد کند که یکی از شاخص‌ترین ردصلاحیت‌شدگان، برادرش بود. آن‌جا که آملی لاریجانی در رشته‌توییتی، تصمیم شورای نگهبان را ناشی از «گزارش‌های خلاف» و «دخالت‌های دستگاه‌های امنیتی» عنوان و تاکید کرد که هرگز تا این حد تصمیمات شورای نگهبان را «غیرقابل‌دفاع» نیافته است. ماجرا آن‌طور که حسین جعفرزاده از نزدیکان صادق آملی لاریجانی روایت کرده، از این قرار است که در جلسه بررسی صلاحیت‌ داوطلبان، صادقی‌مقدم یکی از حقوقدانان شورای نگهبان -که معاون اجرایی دبیر شورا نیز هست-گزارش‌هایی را درمورد تابعیت دختر علی لاریجانی در انگلیس مطرح می‌کند؛ ادعایی که علی لاریجانی و دخترش موکدا آن را تکذیب کرده‌اند. آملی لاریجانی درواکنش به این گزارش‌ها، درخواست می‌کند که از معاونت ضدجاسوسی وزارت اطلاعات به عنوان مرجع قانونی در این امور استعلام شود؛ درخواستی که صادقی‌مقدم در واکنش به آن «دو مرتبه و صراحتا اذعان می‌کند که معاونت مذکور مساله تابعیت را تایید و به‌صورت شفاهی به او اعلام کرده است»، با وجود این، آملی لاریجانی پس از اتمام جلسه، با آن معاونت تماس می‌گیرد و جالب آنکه با استعلام از این معاونت و معاونت‌های دیگر وزارت اطلاعات، نه‌تنها ادعای عضو حقوقدان شورای نگهبان تکذیب می‌شود، بلکه این مرجع تصریح می‌کند که عدم‌صحت چنین گزارشی به صادقی‌مقدم اعلام شده است. این چهره نزدیک به رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام همچنین گفته که پس از جلسه شورای نگهبان، تحقیق و تفحصی انجام و مشخص شده که داماد و دختر علی لاریجانی سال 83 برای تحصیل به انگلیس رفته و سال 95 به کشور بازگشته و درنتیجه هم‌اکنون ساکن ایران هستند.

با وجود این استعلام و تحقیق‌ها اما علی لاریجانی از گردونه رقابت کنار گذاشته می‌شود. ماجرا اما به کنار گذاشتن علی لاریجانی ختم نمی‌شود و به نظر می‌رسد انتقاد آملی‌لاریجانی هم به مذاق شورای نگهبانی‌ها خوش نیامده؛ چنانچه عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان از گفت‌وگوی خود با آملی‌لاریجانی خبر داده و گفته که نکاتی را به او متذکر شده است! بین‌سطور گفته‌های بعدی کدخدایی را می‌توان مُهر تاییدی دانست بر برخورد سلیقه‌ای با کاندیداها و وضعیت آنها چرا که او تاکید کرده همواره برای تایید صلاحیت نامزدها گزارش‌هایی از مراجع امنیتی دریافت می‌شود اما نظرات اعضا متفاوت است و تحلیل‌های بسیاری روی این مساله وجود دارد.

اگرچه رفتار شورای نگهبان و استاندارد دوگانه در برخورد با داوطلبان انتخابات 1400 بسیار مورد توجه و انتقاد قرار گرفت اما نوع انتقاد صادق آملی لاریجانی در برخورد با بررسی صلاحیت داوطلبان که ظاهراً محدود به عدم احراز صلاحیت برادرش بوده هم از دید برخی ناظران، نوعی استاندارد دوگانه در برخورد با چنین رفتارهایی است. چنانچه فاطمه هاشمی هم در نامه سرگشاده خود آورده، «هرچند اعلام این موضع، البته دیرهنگام و اذعان به بی‌عدالتی در شورای نگهبان، در این حد را نیز، باید به فال نیک گرفت، ولی سوال اساسی و ابهام بزرگ اینکه، جناب آقای صادق لاریجانی، آیا فکر نمی‌کنید برای اعتراض و گلایه از عملکرد دوستان خود در شورای نگهبان، کمی دیر و غیرقابل باور شده باشد؟! با شنیدن سخنان جناب صادق لاریجانی و بیانیه جناب آقای دکتر علی لاریجانی، پس از عدم احراز صلاحیت خود، ناخودآگاه به یاد مظلومیت افراد زیادی که در گذشته به ناحق ردصلاحیت شدند و صدای اعتراض و مظلومیتشان نیز به جایی نرسید، به‌ویژه مورد بسیار عجیب و غیرقابل‌باور درمورد آیت‌ا... هاشمی‌رفسنجانی افتادم.» همانطور که دختر بزرگ آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی هم گفته، «اگر در دوره‌های متعدد گذشته و اوج آن، دوره انتخابات یازدهم ریاست‌جمهوری که شخصیتی مانند آیت‌ا... هاشمی‌رفسنجانی را با ادعاهای واهی رد صلاحیت کردند، دیگران به‌ویژه آقای صادق لاریجانی، سکوت نکرده و صدای اعتراض و شکواییه خود را در خود شورا و برای افکار عمومی ابراز می‌کردند، شاید شاهد وقایع امروز و ادامه روند تصمیمات این شورا-که حتی گلایه یکی از کاندیداهای اصلی هم‌طیف خود را نیز موجب شده- نبودیم و این وضع و شرایط ناامیدکننده رابرای دلسوزان واقعی نظام و کاهش مشارکت مردم در انتخابات، به وجود نمی‌آورد» به‌گفته او، جمهوریت نظام اینگونه در انظار داخلی و مجامع سیاسی بین‌المللی صدمه نمی‌دید.

با وجود این اما برخی کاندیداها، معتقدند در چنین شرایطی، سکوت و تبعیت از تصمیم شورای نگهبان صحیح‌تر است. اسحاق جهانگیری یکی دیگر از کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 که صلاحیت او هم مانند لاریجانی ازسوی شورای نگهبان احراز نشد، با روایت خاطره‌ای از رد صلاحیت آیت‌الله هاشمی به‌نحوی بر این تاکید کرد که نگاه و مشی و مرام آیت‌الله را سرلوحه و الگو قرار داده است. معاون اول رییس‌جمهوری که در انتخابات 92 مسوولیت ریاست ستاد آیت‌الله هاشمی را برعهده داشت، گفته است: «همان شبی که خبر ردصلاحیت آقای هاشمی آمد، به من اطلاع داده شد که کار را تعطیل کردیم و فردای آن روز خدمت آقای هاشمی رسیدیم ... آقای هاشمی به من گفت که من همان هاشمی قبل از رد صلاحیت هستم و تصور نکنید که با ردصلاحیت، تغییری در ارتباط من با جمهوری اسلامی ایجاد می‌شود. ایشان سپس از ما خواستند که از روسای ستادها تشکر کنیم.» جهانگیری در ادامه با بیان اینکه «همان روز عصر جلسه‌ای با حضور آقای هاشمی و روسای ستادها برگزار شد و همان جلسه پایان کار ستادها بود»، در جمع روسای ستادهای انتخاباتی خود در انتخابات 1400، خاتمه فعالیت‌های این ستاد را اعلام کرد.