«کروناگیت»علیه چین

اعتمادآنلاین| با پایان دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق ایالات‌ متحده، انتظار می‌رفت تأکید آمریکا بر آزمایشگاهی‌بودن شیوع ویروس کووید19 پایان یابد و واشنگتن حداقل در این موضوع به سمت تنش‌زدایی با حکومت چین گام بردارد اما با گذشت بیش از چهار ماه از روی‌کارآمدن دولت جو بایدن دموکرات، نه‌تنها موضع‌گیری واشنگتن در قبال منشأ شیوع ویروس کرونا تغییر نکرده بلکه با انتشار گزارش‌های محرمانه، بایدن اصرار دارد که نهادهای اطلاعاتی ایالات متحده تحقیقی قابل استناد در مورد منشأ آزمایشگاهی شیوع این ویروس ارائه دهند.

به گزارش روزنامه شرق، تمرکز دولت بایدن بر منشأ ویروس کرونا پس از آن بیشتر شد که در روزهای اخیر، «وال‌استریت ژورنال» به نقل از گزارش‌های محرمانه نهادهای اطلاعاتی ایالات متحده گزارش داد که سه محقق مؤسسه ویروس‌شناسی ووهان در چین، از ماه نوامبر 2019 و یک ماه قبل از اعلام «بیمار صفر» مبتلا به ویروس کرونا از سوی حکومت چین، به دلیل ابتلا به این ویروس و یک بیماری فصلی دیگر در بیمارستان بستری شده بودند. این یافته‌ها با محتوای گزارشی که وزارت امور خارجه ایالات متحده در آخرین روزهای دولت ترامپ منتشر کرد، تطابق دارد.

گزارش وال‌استریت ژورنال ساعاتی پیش از آغاز نشست سازمان جهانی بهداشت به‌منظور تکمیل مرحله تازه‌ای از تحقیق درباره منشأ ویروس کرونا منتشر شد. هفتادوچهارمین نشست سازمان جهانی بهداشت با حضور 194 کشور عضو این سازمان از دوشنبه گذشته به مدت یک هفته تازه‌ترین سیاست‌های این سازمان و چگونگی برخورد با همه‌گیری‌های جدید در جهان را مورد بررسی قرار می‌دهد. قبل از گزارش وال‌استریت ژورنال، محققان آمریکایی به اسنادی دست یافته‌اند که وزارت خارجه آمریکا هم به آن دسترسی پیدا کرده و حاکی از آن است که چین از سال 2015 خود را برای جنگ بیولوژیکی با استفاده از سلاح‌هایی مانند ویروس‌هایی مشابه ویروس کرونا آماده می‌کرده است. نگرانی‌ دیگری هم درباره تحقیقات در مؤسسه ویروس‌شناسی ووهان وجود دارد؛ درست در نزدیکی جایی که اولین شیوع کرونا اعلام شد. براساس گزارش این محققان، گفته می‌شود ویروس‌شناسان در‌حال خلق ویروس‌های جدیدی هستند که مسری‌تر و کشنده‌تر از ویروس کرونا باشند. «تام توگندهت» رئیس کمیته امور خارجی پارلمان بریتانیا می‌گوید:‌ «این سند نگرانی‌های عمده‌ای را درباره جاه‌طلبی برخی از کسانی که به رهبران حزب کمونیست چین توصیه ارائه می‌دهند، ایجاد کرده و حتی تحت شدیدترین کنترل‌ها هم این سلاح‌ها بسیار خطرناک هستند. چین همه تلاش‌ها برای افزایش کنترل و نظارت بر آزمایشگاه‌های خود در مواردی که چنین آزمایش‌های خطرناکی در آنها انجام می‌شود را خنثی کرده است».

تردید درباره ادعای اولیه چین

با اینکه هنوز گزارش وال‌استریت‌ژورنال به تأیید شورای امنیت ملی آمریکا نرسیده اما سخنگوی این شورا اعلام کرده که «دولت بایدن به طرح پرسش‌های جدی خود درباره منشأ شیوع ویروس کرونا در چین و آنچه در نخستین روزهای پیدایش این ویروس رخ داده است، ادامه می‌دهد. بدون هیچ‌گونه مداخله و سیاست‌زدگی، با سازمان جهانی بهداشت و دیگر نهادهای عضو آن،‌ برای حمایت از ارزیابی محققان درباره منشأ این همه‌گیری همکاری می‌کند».

حکومت چین از زمان شیوع ویروس کرونا در پایان سال 2019 همواره از انتشار اطلاعات دقیق درباره منشأ شیوع همه‌گیری کرونا و همکاری با محققان بین‌المللی خودداری کرده و تلاش‌های کارشناسان بهداشتی برای شناخت منشأ شیوع ویروس کرونا را با دشواری روبه‌رو کرده است. در ماه مارس ایالات متحده آمریکا، نروژ، کانادا، بریتانیا و تعدادی دیگر از کشورهای غربی خواستار انجام تحقیقات کامل و دسترسی کامل به تمامی اطلاعات مربوط به پیدایش ویروس کرونا شدند. پیش از این و در ماه‌های ابتدایی همه‌گیری ویروس کرونا، استرالیا هم خواستار تحقیق بین‌المللی درباره منشأ شیوع ویروس کرونا و بررسی احتمال آزمایشگاهی‌بودن آن شد که با تهدید به تحریم از سوی حکومت پکن روبه‌رو شد. مقام‌های چینی با تکذیب گزارش وال‌استریت ژورنال، ادعا کرده‌اند که «احتمال دارد ویروس کرونا به وسیله محصولات یخ‌زده وارداتی یا حیوانات وحشی از کشورهای دیگری به چین وارد شده باشد».

هم‌زمان با بالاگرفتن بحث‌ها در مورد منشأ آزمایشگاهی ویروس کرونا و بررسی احتمال عمدی یا تصادفی بودن انتشار آن، جو بایدن با ناکافی‌دانستن گزارش اولیه، خواستار انجام تحقیقات دقیق‌تر در مورد منشأ این ویروس شد. رئیس‌جمهور ایالات متحده به نهادهای اطلاعاتی این کشور مهلتی 90روزه داد تا داده‌ها و اطلاعات مربوط به منشأ شیوع ویروس کرونا جمع‌آوری و نتیجه بررسی‌های خود را در گزارشی به کنگره ارائه کنند. او همچنین از نهادهای اطلاعاتی آمریکا خواست تلاش‌های خود برای گردآوری این داده‌ها را بیش‌از‌پیش افزایش دهند. جو بایدن از عدم شفافیت چین در مورد منشأ شیوع ویروس نیز ابراز تأسف کرده و در بیانیه خود تأکید کرده که چین تاکنون زمینه دسترسی کامل به اطلاعات در مورد منشأ شیوع این ویروس را فراهم نکرده است.

‌بایدن پیش‌از‌این نیز از نهادهای اطلاعاتی آمریکا خواسته بود گزارشی تهیه کنند تا مشخص شود که آیا ویروس کرونا از حیوان به انسان منتقل شده است یا به دلیل احتمال انتشار تصادفی یا عمدی از آزمایشگاه ووهان. بر اساس بیانیه کاخ سفید، هنوز نهادهای اطلاعاتی آمریکا در مورد این فرضیه‌ها به نتیجه قطعی نرسیده‌اند و تحقیقات در این زمینه ادامه دارد.

تغییر موضع دانشمندان

نکته جالب اینکه کارشناسان سازمان جهانی بهداشت در ماه مارس نتایج تحقیقات خود را منتشر و احتمال آغاز شیوع ویروس کرونا از آزمایشگاه ووهان را رد کردند. با این وجود، آنها تأکید کردند که باید تحقیقات بیشتری در این زمینه صورت گیرد. آمریکا و دیگر کشورهای غربی که سازمان جهانی بهداشت را به همکاری با چین متهم می‌کنند، گزارش اخیر این سازمان را مورد انتقاد قرار داده و بر ادامه تحقیقات دقیق در زمینه منشأ ویروس کرونا تأکید کردند. سازمان بهداشت جهانی متهم شده که با پنهان‌کاری حکومت چین در شیوع این ویروس همکاری کرده و فرصت جلوگیری از همه‌گیری جهانی آن را از بین برده است.

تردید‌های جدید نسبت به ادعای چین درباره منشأ ویروس کرونا در‌حالی مطرح می‌شود که تا چندی‌پیش اغلب رسانه‌ها، کوچک‌ترین اشاره‌ای به احتمال وقوع همه‌گیری ویروس کرونا بر اثر نشتی از آزمایشگاه را با برچسب «تئوری توطئه» مورد حمله قرار می‌دادند. این نظریه که جایگزین فرضیه طبیعی‌بودن منشأ انتشار این ویروس است، پس از آنکه 18 نفر از دانشمندان برجسته جهان از جمله یکی از اعضای تیم مشاوره علمی دانشگاه اونتاریوی کانادا در همه‌گیری کرونا در نامه‌ای منتشرشده در نشریه ساینس گفتند نظریه حادثه آزمایشگاه نباید نادیده گرفته شود و تحقیقات درباره منشأ این ویروس باید ادامه یابد، بیش‌از‌پیش مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت.

همچنین در هفته‌های گذشته بسیاری از ادعاهای گذشته در رد نظریه آزمایشگاهی‌بودن منشأ ویروس کرونا پس گرفته شدند. از جمله «آنتونی فائوچی» رئیس مؤسسه ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی ایالات متحده که گفته است از طبیعی‌بودن منشأ ویروس دیگر «چندان مطمئن» نیست. فائوچی در می‌ 2020 در مصاحبه‌ای با «نشنال جئوگرافیک» تئوری نشت آزمایشگاهی را مردود خوانده و گفته بود شواهدی محکم بر طبیعی‌بودن منشأ این ویروس دلالت دارند. «رابرت ردفیلد» ویروس‌شناس و رئیس پیشین مراکز مدیریت و پیشگیری بیماری ایالات متحده هم گفته است که به عقیده او، ویروس کرونا از آزمایشگاهی در چین شیوع پیدا کرده و ادعاها مبنی بر انتقال آن از حیوان به انسان صحت ندارد.

سخنگوی وزارت خارجه چین هم در واکنش به اقدامات جدید دولت آمریکا برای پیگیری منشأ ویروس کرونا مدعی شد که جو بایدن با این اقدام نشان داد که به واقعیات و حقیقت اهمیت نمی‌دهد و همچنین علاقه‌ای به ردیابی جدی منشأ علمی این بیماری ندارد. «ژائو لی جیان» گفته که آمریکا باید اجازه دهد تا تحقیقات در مراکز آزمایش‌های بیولوژیکی این کشور از جمله مرکز تحقیقات پزشکی دریایی ایالت مریلند انجام شود.