نگرانی برای شیرها / مجسمه‌های تاریخی شهر در حال تخریب

اعتمادآنلاین| ‌ داستان از این قرار است که 10 روز پیش مرمتگران سازمان زیباسازی یکی از شیر‌های میدان حر را که دچار آسیب شده بوده، تخریب می‌کنند تا به جایش مجسمه‌ای عین خودش را بازسازی کرده جایگزین کنند.

به گزارش روزنامه اعتماد، ناظران طرفدار میراث به این کار اعتراض می‌کنند و دلیل می‌آورند که شفاف‌سازی نشده و هیچ‌کس خبر نداشته است و این کار خوب نبوده، زیرا شیرها کار مجسمه‌ساز معروف استاد غلامرضا رحیم‌زاده ارژنگ بوده که از دیرباز کارهایش در دستان و زیر چشم ده‌ها نسل فرزندان این سرزمین در مدارس (کتاب ارژنگ) و در بناهای مهم تاریخی مانند عمارت شهربانی و نقش برجسته‌های کاخ دادگستری، می‌درخشیده است و همه با آن خاطره داشته و دارند! خوشبختانه به محض طرح اعتراضات، یکی از مسوولان سازمان زیباسازی (که ایشان هم روی گروه مجازی ما هستند)، پاسخ دادند که مجسمه‌ها نیاز به تعمیر داشته‌اند و در مورخ 11/3/1398 از سوی منطقه 11 شهرداری تهران درخواست مرمت و مجسمه‌های شیر میدان حر که موجب نما و منظر نامناسب شهری شده‌اند به سازمان واصل و در مورخ 31/3/1399 مجدد موضوع مرمت مجسمه‌های شیر از سوی شهرداری منطقه 11 پیگیری شده است.

بعد هم توضیح دادند که کار از دی ماه گذشته مراحل بررسی و مسابقه و دعوت از هنرمندان و بالاخره استعلام برای اجرا را طی کرده و برنده استعلام معرفی شده و پس از طی مراحل اداری دستور کار به مجری ابلاغ شده است. یک‌سری هم عکس از شیر آسیب‌دیده گذاشتند و گفته شد که مواد و مصالح مجسمه‌ها از جنس فایبرگلاس و بتن بوده، با پوشش پاتینه، یعنی نقاشی دستی با رنگ روی مجسمه که به نسبت مجسمه‌های معمول در جهان از جنس برُنز و سنگ و ماندگارند، به هر حال مصالح درجه دو و سه محسوب می‌شود!

سپس معترضین، مطالب منصفانه‌ای را در ادامه این پاسخ‌ها اضافه کردند که: به هر حال، حق شهروندان بر شهر ایجاب می‌کند که مردم در جریان اتفاقاتی که بر سر میراث شهری‌شان می‌افتد قرار گیرند. متاسفانه در این دوران حساس اجتماعی - که اعصاب همه دوستان نیز تحت فشار است- هر چیز کوچکی مورد بحث و غوغا و بهانه‌ای برای کشمکش بر سر تعیین سرنوشت شهر قرار می‌گیرد.

اکنون دوستان برای شیرهای بانک ملی هم نگران شده‌اند. برای شیرهای جاهای دیگر هم نگران شده‌ایم. برای آن مجسمه‌های دیگر بهمن محصص جلوی تئاتر شهر قدیم و مجسمه دانته الیگیری که از پارک شهر و مجسمه زیبای پارک لاله و جاهای دیگر محو شده هم نگران شده‌ایم! همان‌طور که برای آینده شهرمان و ساخت و سازهایی که آن را زشت کرده و همچنان تهدید می‌کند، نگرانیم. اصلا باورم نمی‌شد که موضوع مرمت یا تجدید مجسمه‌های شیر میدان حر این همه نظر برخی شهروندان تهرانی را به خود جلب کند و عده‌ای از خبرنگاران و متخصصان شهری روی شبکه مجازی به تکاپو بیفتند که چرا و چگونه؟!

البته تهِ دلم خوشحال هم بودم که عده‌ای به دید‌بانی مشغولند و برخی مسائل که پیش‌تر اصلا مورد اعتراض قرار نمی‌گرفت، اکنون موضوع پرسش و کشمکش بین ناظران و شهرداری تهران قرار می‌گیرد. پیشنهاد من این است که شهرداری کمی از برنامه‌هایش با مردم در رسانه بگوید. بعضی‌ها می‌گویند مردم بی‌تفاوتند، زیرا شهر را مال خودشان نمی‌دانند.

بله، مردم حق دارند بی‌تفاوت باشند. اولا میدان‌های ما فلکه‌اند و محوطه وسط‌شان جای قدم زدن نیست و پای کسی بهش نمی‌رسد که بخواهد از نزدیک مجسمه‌ها را نگاه کند و از آنها لذت ببرد.

خود من که میدان حر محل رفت و آمدم است، به خاطر رانندگی و خطرناک بودن چرخیدن دور فلکه‌ها، به شیرها هیچ‌وقت توجه نکرده بودم. ثانیا مجسمه‌های ما خوب‌هایش را که شهرداری جمع کرده، بقیه هم که خیلی شاهکارهای هنری نیستند.

مردم بیچاره اصلا دیگر دیده تیزبین و هنرشناسی برای‌شان نمانده که بخواهند جز رصد کردن حرکات عملیاتی، به چیز دیگری از جنس کیفیات و هنر توجه کنند. نکته مهم‌تر اینکه هیچ کس به فکر میادین شهر و موضوعات اصلی زندگی شهروندی، مثل «زندگی پیاده در شهر نیست! تا وقتی که ماشین‌ها و موتورها اولویت داشته باشند، چطور شهرداری می‌گوید: شهری برای همه!؟ ما همه پیاده‌ایم و در فشار! به علاوه پروژه‌های دهن پرکنی مثل TOD دارند تمامیت میادین نشانه‌ای شهر تهران را زیر سوال می‌برند! حال باید گفت که خوب است شهرداری اعلام کند در میادین تاریخی چه می‌کند. نمی‌توان پیش‌فرض بگذاریم که مردم درک زیبایی‌شناسی، هنری، میراث فرهنگی یا تاریخی ندارند پس هر کاری خواستیم می‌کنیم. این کمترین حق شهر و شهروندان آن است که خاطرات جمعی‌شان از منظر شهری محو نشوند!