تشدید رقابت هسته‌ای پاکستان و هند در شبه قاره

اعتمادآنلاین| رسانه‌های پاکستانی روز چهارشنبه با استناد به تازه‌ترین گزارش موسسه سیپری مستقر در سوئد که مربوط به سال 2021 است اعلام کردند: جهان با افزایش قابل توجه ظرفیت‌های هسته‌ای کشورها در مقایسه با سال‌های گذشته روبرو بوده و در این بین چین، پاکستان و هند به عنوان سه کشور اتمی در جنوب آسیا درصدد گسترش زرادخانه‌های هسته‌ای خود هستند.

به گزارش ایرنا در این مطلب آمده است: چین در میانه مدرنیزاسیون و گسترش قابل توجهی از ظرفیت‌های موجود سلاح‌های هسته‌ای خود قرار دارد و همزمان پاکستان و هند نیز به نظر می‌رسد که زرادخانه‌های هسته‌ای خود را گسترش می‌دهند.

«هانس کریستنسن» عضو ارشد برنامه خلع سلاح هسته‌ای و کنترل تسلیحات در موسسه صلح استکهلم در گزارش امسال این مرکز بین المللی گفت: به نظر می‌رسد تعداد کل کلاهک‌های موجود در انبارهای نظامی در سطح جهانی در حال افزایش است، این یک نشانه نگران کننده است زیرا روند کاهشی که زرادخانه‌های هسته‌ای جهان از زمان پایان جنگ سرد آن را دنبال کرده بودند، اکنون متوقف شده است.

در گزارش سال 2021 این موسسه سوئدی آمده است: هند در آغاز سال 2021 دارای 156 کلاهک هسته‌ای در مقایسه با 150 مورد آن در ابتدای سال گذشته میلادی بود، در حالی که تعداد کلاهک‌های اتمی پاکستان در سال جاری میلادی 165 است اما در سال 2020 تعداد آن 160 ثبت شده بود. در ادامه زرادخانه هسته‌ای چین شامل 350 کلاهک در سال جاری در مقایسه با 320 کلاهک هسته‌ای در آغاز سال 2020 میلادی است.

موسسه سیپری افزود: 8 کشور هسته‌ای جهان شامل ایالات متحده، روسیه، انگلیس، فرانسه، چین، پاکستان، هند، کره شمالی و در کنار آن رژیم صهیونیستی در ابتدای سال 2021 حدود 13 هزار و 80 سلاح هسته‌ای در اختیار داشتند. روسیه و ایالات متحده با هم بیش از 90 درصد از سلاح‌های هسته‌ای را در اختیار دارند که از طریق برنامه‌های مدرن گسترده و با بودجه کلان درحال گسترش آن می‌باشند.

در همین حال موسسه بین المللی مطالعات راهبردی (IISS) مستقر در لندن طی گزارشی با عنوان بازدارندگی هسته‌ای و ثبات در جنوب آسیا، نوشت: پاکستان و هند به دنبال دستیابی به فناوری‌ها و توانایی‌های جدیدی هستند که توانایی دفاع یکدیگر را در وضعیت خطرناک هسته‌ای قرار می‌دهند.

در این گزارش آمده است: هر چند ممکن است دو کشور رقیب شبه قاره از بحران‌های گذشته درس آموخته باشند، اما تلاش‌های کنونی آنان برای گسترش توانایی‌های هسته‌ای و پیامدهای غیرقابل پیش بینی برای هر دو کشور در بحران‌های آینده ادامه خواهد داشت.

این موسسه بین المللی افزود: رهبران اسلام‌آباد و دهلی نو می‌توانند با اقدامات اعتمادسازی و پیشبرد کانال ارتباط قوی به ثبات بازدارندگی راهبردی و هسته‌ای بیشتری در منطقه دست پیدا کنند.

اواسط فروردین ماه امسال نیز موسسه سیپری درخصوص چالش‌های اتمی در جنوب آسیا، از افزایش نگرانی‌ها نسبت به رویارویی هسته‌ای خبر داد و اعلام کرد: منطقه شبه قاره ممکن است به دو اردوگاه چین و پاکستان از یک طرف و هند و آمریکا از طرف دیگر تبدیل شود.

در این گزارش به افزایش زرادخانه‌های پاکستان در مقایسه با هند اشاره شده و آمده است: کلاهک‌های هسته‌ای یک "عامل بالقوه برای رویارویی یا تشدید بیشتر" است به ویژه هنگامی که در سطح تاکتیکی استفاده شود.

پیشینه هسته‌ای پاکستان و هند

پاکستان و هند از جمله معدود کشورهایی هستند که دارای زرادخانه اتمی می‌باشند. هند مدتها قبل از پاکستان در سال 1974، به جمع قدرت‌های هسته‌ای پیوست و اسلام‌آباد را بر آن داشت تا از این الگو پیروی کند.

بر اساس این گزارش، در مورد تعامل هسته‌ای بین دو رقیب دیرینه شبه قاره؛ متخصصان پاکستانی و هندی معتقدند که چگونگی مشارکت طرف دیگر در کاهش آستانه هسته‌ای و علاقه متقابل در مورد چگونگی رقابت چین و آمریکا در فن آوری‌های نوظهور، چشم‌انداز بازدارندگی در آسیای جنوبی را شکل می‌دهد.

این کارشناسان ابراز نگرانی کردند که چگونه فن آوری‌هایی مانند سلاح‌های مافوق صوت و هوش مصنوعی می‌توانند فضای بازدارندگی را تغییر دهند به ویژه از نظر نظارت، فرماندهی و کنترل و حتی زمان واکنش‌های کوتاه تر.

اسلام‌آباد در دهه 80 میلادی زمانی که در اولین جنگ افغانستان متحد آمریکا علیه شوروی بود، با سکوت تمام به توانایی هسته‌ای دست یافت.

پاکستان در همان اوایل دست به آزمایشات اتمی نزد تا زمانی که هند در سال 1999 یک سری آزمایشات خود را انجام داد. تنها سه هفته بعد از آن پاکستان شش آزمایش موفقیت آمیز را در منطقه "چاغی" واقع در ایالت بلوچستان انجام داد، اقدامی که خطر رویارویی هسته‌ای بین رقبای دیرینه شبه قاره را ایجاد کرد.

موسسه سپیری اواخر اسفند 1399 نیز در تازه‌ترین یافته‌های خود اعلام کرد: پاکستان طی 4 سال اخیر درمیان بزرگترین واردکنندگان سلاح‌های بزرگ در آسیا و اقیانوسیه بوده است.

تنش‌های قدیمی میان پاکستان و هند باعث شده است تا به نوعی، یک رقابت تسلیحاتی شامل رقابت در تولید سلاح‌های هسته‌ای میان دو کشور در جنوب آسیا ایجاد شود. پاکستان در سال 1998 نخستین آزمایش هسته‌ای خود را با موفقیت انجام داد و به عنوان هفتمین قدرت هسته‌ای جهان شناخته شد.