نژادپرستی نهادی و ساختاری چیست؟

اعتمادآنلاین| مژده اصغرزاده- نژادپرستی ساختاری و نهادی از جمله مشکلاتی‌ هستند که مردم جهان با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. استوکلی کارمایکل (Stokely Carmichael) و چارلز همیلتون (Charles Hamilton) مفهوم نژادپرستی نهادی را اولین بار در سال 1967 تعریف کردند و در سال 1999 با درخواست مک‌فرسن برای تحقیق درباره قتل نژادپرستانه نوجوانی سیاه‌پوست به نام استفان لارنس این مفهوم بیشتر نمایان شد.

به گزارش اعتمادآنلاین ، به نقل از «The Conversation»، نژادپرستی نهادی این گونه تعریف می‌شود: «فرایندها، نگرش‌ها و رفتارهایی که از طریق تعصب ناآگاهانه، نادانی، بی‌فکری و کلیشه‌های نژادپرستانه‌ای که به اقلیت‌ها آسیب می‌رساند، باعث ایجاد تبعیض می‌گردد.»

نژادپرستی نهادی و ساختاری در تعامل با هم عمل می‌کنند. نژادپرستی نهادی به مسائلی چون نهادهای آموزشی، عدالت کیفری و حوزه بهداشت مربوط است. نمونه‌های این نوع نژادپرستی را می‌توان کنش یا بی‌کنشی در سازمان‌‌ها یا مدارس دانست که علیه گروه‌های خاصی اعمال می‌شود.

نژادپرستی ساختاری به کاستی‌های گسترده در سطح سیاسی و اجتماعی جامعه اطلاق می‌شود؛ مثلاً فقر سیاه‌پوستان یا آمار بالای ابتلا به کووید در بین رنگین‌پوستان. ساده‌تر بگوییم، نژادپرستی ساختاری بر زندگی، سطح رفاه و فرصت زندگی رنگین‌پوستان تأثیر می‌گذارد. این اقدامات تاریخی، فرهنگی و نهادی بیشتر در جهت رفاه سفیدپوستان و به ضرر رنگین‌پوستان صورت می‌گیرد. این نژادپرستی که در طول سال‌ها از طریق برده‌داری و استعمار به وجود آمده، سفیدپوستان را در صدر و سیاه‌پوستان را در ذیل قرار می‌دهد.

نژادپرستی ساختاری از راه سیستم‌های نهادی اجرا می‌گردد؛ مثل سیاست‌های به ظاهر بی‌طرفانه که منجر به حذف رنگین‌پوستان از سازمان‌ها و مقام‌های مهم می‌شود. این نوع نژادپرستی به دلیل برتری سفیدپوستان به وجود آمده است. الگوهای اعتقادی، فرضیات و رفتارهایی که به نفع سفیدپوستان است و در تصمیم‌گیری‌های مختلف برای حفظ سلطه آنها مؤثر است. برتری سفیدپوستان ریشه در نحوه کار جامعه دارد. نژادپرستی مهم‌ترین دلیل نابرابری‌هایی مثل تفاوت حقوق قومیت‌ها در سازمان‌های مختلف و همچنین کم بودن تعداد قضات و وزیران رنگین‌پوست در کشورهای توسعه‌یافته است.

نژادپرستی ساختاری چگونه عمل می‌کند؟

نژادپرستی ساختاری در سیستم‌های اجتماعی، اقتصادی، آموزشی و سیاسی در جوامع مشاهده می‌شود. شیوع ویروس کرونا در جهان باعث شد این نژادپرستی افزایش یابد، به طوری که میزان مرگ ناشی از کووید-19 در رنگین‌پوستان بیش از سفیدپوستان بوده است. چالش‌های موجود در جهان به دلیل نابرابری‌های ناشی از نژادپرستی ساختاری بیشتر شده. سیاه‌پوستان و پاکستانی‌های ساکن انگلیس در این شرایط احتمالاً باید به کارهای دون‌پایه بپردازند؛ به همین دلیل افراد بسیاری مجبور شدند تا به خاطر شیوع کرونا کارگری کنند و در معرض خطر ابتلا به ویروس یا مرگ ناشی از آن قرار گیرند.

نژادپرستی ساختاری و نهادی در نتیجه کم‌کاری در زمینه‌های مختلف به وجود می‌آید. این اقدامات باعث می‌شود تا 4.9 درصد شکاف حقوق برای قومیت‌ها در مشاغل درمانی در انگلیس بین سفیدپوستان و رنگین‌پوستان حاصل شود، تعداد معلمان رنگین‌پوست کم شود، تنها یک درصد از استادان دانشگاه در بریتانیا سیاه‌پوست باشند و مطالعات کمی درباره رنگین‌پوستان انجام گیرد.

این مساله که دلیل ابتلای زیاد رنگین‌پوستان به کرونا را به گردن خود آنها بیندازیم کار ساده‌ای است؛ اما این عمل باعث می‌شود که نژادپرستی ساختاری نادیده گرفته شود؛ مثلاً سیاه‌پوستان قادرند که در شرایط سخت کار کنند، اما هنوز هم با موانعی روبه‌رو هستند که مستقیماً به نژادپرستی ساختاری مرتبط است. همچنین ممکن است برخی گمان کنند که موفقیت بعضی از رنگین‌پوستان در عرصه‌های مختلف نشان‌دهنده آن است که فرصت برابری برای همه فراهم است؛ اما این موفقیت‌ها تنها شواهدی از وجود شایسته‌سالاری (نگرشی که در آن مردم می‌توانند تنها با کار کردن به موفقیت یا قدرت برسند) خبر می‌دهد. این مساله باعث می‌شود موانعی که به نسبت سفیدپوستان بر سر راه رنگین‌پوستان قرار دارد نادیده گرفته شود.

نظریه انتقادی نژاد (Critical Race Theory) که کارشناسان حقوقی آمریکا آن را ابداع کردند این طور تعریف می‌شود که نژادپرستی آن‌قدر در جامعه بومی‌سازی شده که کسانی که هدف این گونه نژادپرستی‌ها نیستند احساس می‌کنند چنین چیزی وجود ندارد. این نظریه نگرشی را که ما در سیستمی شایسته‌سالارانه زندگی می‌کنیم رد می‌کند و شایسته‌سالاری را ساختاری لیبرال می‌داند که برای رفع چالش‌هایی طراحی شده که مانع موفقیت رنگین‌پوستان می‌شود.

اگر نژادپرستی ساختاری و نهادی باعث شود که مردم جامعه گمان کنند افراد رنگین‌پوست به قدر کافی کار نمی‌کنند یا نسبت به مسئله تبعیض نژادی بدبین هستند، آن وقت باید به دنبال راه‌حل‌های جایگزین باشیم. یکی از این راه‌حل‌ها این است که هم بپذیریم نژادپرستی وجود دارد و هم بدانیم که این موضوع بسیار وسیع‌تر از آن چیزی است که سفیدپوستان فکر می‌کنند. بدون شجاعت، تعهد و تلاش صاحبان قدرت هرگز نمی‌توانیم مساله نژادپرستی را ریشه‌کن کنیم.