آیا طالبان خوب و طالبان بد وجود دارد؟

اعتمادآنلاین| سید عماد حسینی- بعد از تسلط دوباره‌ی گروه طالبان بر افغانستان عده‌ای از این اتفاق به دلیل تقابل و به چالش کشیدن (حداقل علنی) آمریکا استقبال کردند، برخی آن را به عنوان عمل انجام‌شده پذیرفتند و تعداد بسیار کمتری از افراد به مخالفت و مقابله با آن برخاستند.

حال این پرسش پیش می‌آید که آیا واقعاً چنان‌که ادعا می‌شود، طالب‌های افغانستان دچار دگردیسی در بخش حکمرانی و تعامل با دیگر مذاهب شده‌اند؟

آیا واقعاً ما با طالبانی به‌روزشده و قرن بیست و یکمی سروکار داریم؟

آیا واقعاً قرار است طالبان به شکل تازه‌ای در افغانستان کشورداری کند؟

به طور حتم با مرور زمان پاسخ تمام این پرسش‌ها را روشن خواهد شد، اما به تدریج درمی‌یابیم که آنچه در نشست‌های رسانه‌ای رهبران طالبان بیان می‌شود با آنچه در واقعیت رخ می‌دهد، متفاوت است.

در این شکی نیست که ظرف 20 سال گذشته گروه طالبان دست‌کم در بعد رهبری و رأس هرم قدرت دستخوش تغییرات بسیار زیادی شده و رهبران کلاسیک خود همچون ملاعمر را از دست داده تا رهبران جدیدی جای او را بگیرند.

به گفته یک کارشناس عرب، با نگاهی به چهره ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی طالبان که بعد از سقوط کابل بر ما آشکار شد، می‌توان به این نتیجه رسید که او دست‌کم چهره‌ای متفاوت با چهره آفتاب‌سوخته جنگجویان طالبان دارد و بیشتر به ساکنان کشورهای اسکاندیناوی شبیه است تا فردی که در کوه‌های تورا بورا پنهان شده و با نظامیان آمریکایی در سرما و گرما به جنگ و گریز پرداخته باشد.

به هر روی، اگرچه بسیاری از کارشناسان می‌کوشند واقعیت حضور طالبان در رأس قدرت در افغانستان را به عنوان یک عمل انجام‌شده بپذیرند، اما همچنان نمی‌توانند سخنان رهبران این گروه را در مورد این تحول ساختاری در رویکردهای کشورداری باور کنند؛ به ویژه که چند روز پیش، با اینکه هنوز سخنان رهبران طالبان درباره همزیستی اقوام و تضمین آزادی‌های فردی به گوش می‌رسید، در فاصله‌ای نه‌چندان دور از کابل، در محل برگزاری نشست‌های رسانه‌ای طالبان، شاهد قتل عام معترضان در جلال‌آباد بودیم.

اگر این اقدام به دستور و در چارچوب برنامه‌های طالبان صورت گرفته باشد، نشانه به بار آمدن یک فاجعه بزرگ در افغانستان خواهد بود. اما اگر این اقدام خودسرانه و از جانب بدنه گروه طالبان به انجام رسیده باشد، خبر از فاجعه‌ای به مراتب بزرگ‌تر و بدتر می‌دهد و بیانگر کنترل کامل جنگجویان این گروه است.

این در حالی است که باید نشست و دید رهبران دینی گروه طالبان چه نظری راجع به نوع جدید رهبری طالب‌ها بر این کشور خواهند داشت، تا بعد از آن مشخص شود این کشورِ اصولاً همواره بحران‌زده به سمت کدام آشوب قدم برخواهد داشت.