لوح‌های لعاب‌دار 2700 ساله ایرانی به کشور بازگشتند

اعتمادآنلاین| فرشته فرمانی، پژوهشگر و نقاش- تعداد قابل توجهی الواح تزیین شده ایرانی مربوط به 2700 سال پیش که از کشور دزدیده شده و به سوییس برده شده بود به کشور بازگشتند. این آثار کهن و ارزشمند به تهران فرستاده شده و به زودی در معرض عموم قرار خواهند گرفت.

51 لوح لعاب دار هر کدام در ابعاد حدود 30 در 30 سانتی متر در طرح های گوناگون چون شیر و گاو بالدار با سر انسان، فیگورهای اسطوره ای، پرنده های شکاری، گوزن و طرح های گلدار و نیز هندسی منقش هستند. این اشیاء ارزشمند از منطقه ای در غرب ایران به نام قلایچی که از مهم ترین تپه های باستان شناسی ایران به شمار می رود یافت شده است. این منطقه در شمال شهر بوکان نزدیک مرز ایران و عراق قرار دارد. قلایچی پایتخت فرمانروایی مانایی بوده است.

در دهه 1970 میلادی کشاورزی در حال شخم زدن زمین یکی از این لوح ها را پیدا می کند. این اکتشاف منجر به حفر تخریب کننده و غیرقانونی محل می شود تا جایی که بخش هایی از زمین توسط بولدوزر حفر می شود. در نهایت در سال 1985 حفر این منطقه به صورت رسمی و قانونی آغاز می شود اما با شروع جنگ ایران و عراق متوقف شده و حفاری در منطقه ممنوع می گردد. گرچه پس از آن حفاری ها به طور غیرقانونی ادامه پیدا می کند تا سال 1999 که اکتشاف رسمی و قانونی دیگری آغاز می شود. اما در این زمان تنها تعداد بسیار کمی از لوح های شکسته شده یافت می شود.

در سال 1991 یک فروشنده ایرانی عتیقه جات با جان کرتیس رییس وقت بخش هنر خاورمیانه موزه بریتانیا تماس می گیرد. جان کرتیس در آن زمان در سوییس به سر می برده. دلال قصد فروش این آجرهای لعابدار را به او داشته است. کرتیس برای بازدید از این آثار به انباری در چیاسو در نزدیکی مرز سوییس و ایتالیا سفر می کند. او به فروشنده عتیقه متذکر می شود که این الواح به احتمال زیاد به طور غیرقانونی از کشور ایران خارج شده اند و باید به کشور بازگردانده شوند!

در نهایت الواح رنگین در چیاسو باقی می مانند اما در سال 2008 صاحب انبار به علت عدم پرداخت اجاره وارد عمل شده و لوح ها را پیدا می کند سپس دولت سوییس را در جریان قرار می دهد. آن ها برای بازگرداندن این آثار به ایران با تهران تماس می گیرند.

این لوح های زیبا و منقش به تمدن مانایی اشاره می کند آن چه که از دید متخصصان تا پیش از کشف این الواح ارزش زیادی نداشت اما حضور این آجرهای لعابدار زیبا به تمدن مانایی ارزش زیاد و قابل توجهی می بخشد. چرا که نقش های حک شده بر آن نشان از توانایی بالای هنرمندان این تمدن در 700 سال پیش از میلاد مسیح دارد. این نقوش همچنین تاثیر جدی آشوریان بر هنر آن ها را نشان می دهد؛ نقش ها و نمادهایی چون گاو بالدار با سر انسانی.

این مجموعه به زودی در موزه «حقیقی» در شهر بوکان به نمایش در خواهد آمد و سپس موزه ملی تهران میزبان آن خواهد بود.