نقش پاکستان در وقایع افغانستان چیست؟

اعتمادآنلاین| منیژه موذن- شب گذشته طالبان حملات گسترده‌ای را علیه نیروهای مقاومت در دره پنجشیر ترتیب داد. در این حملات فهیم دشتی روزنامه‌نگار و سخنگوی مقاومت کشته شد. در حالی که جهان در مقابل کشتار نیروهای مقاومت در افغانستان سکوت کرده، به گفته فعالان افغانستانی، پاکستان در این عملیات به طالبان کمک کرده است. نقش پاکستان در قدرت گرفتن نیروهای بنیادگرا در منطقه و حمایت از به حکومت رسیدن دوباره طالبان انتقاد آمریکا، غرب و بسیاری از فعالان مدنی افغانستان را برانگیخته است.

پاکستان روابط بی‌نظیری با افغانستان دارد. آنها دارای مرز مشترک 2570 کیلومتری (1600 مایل) هستند، شرکای تجاری مهمی محسوب می‌شوند و ارتباطات فرهنگی، قومی و مذهبی متعددی بین 2 کشور برقرار است. حامد کرزی، رهبر سابق افغانستان، زمانی 2 کشور را «برادران جدانشدنی» توصیف کرده بود.

اما در مورد رابطه افغانستان و پاکستان احساسات متناقضی وجود دارد. از نظر بسیاری پاکستان به چشم متحدی محکم در نبرد با تروریسم جهادی دیده نمی‌شود. مدت‌هاست که پاکستان در ایالات متحده و جاهای دیگر به حمایت از طالبان متهم شده است، که البته خودش این اتهام را رد می‌کند.

رابطه پاکستان با افغانستان و طالبان چگونه است؟

به گزارش اعتمادآنلاین ، به نقل از بی‌بی‌سی، پس از حملات 11 سپتامبر که در افغانستان برنامه‌ریزی شده بود، پاکستان خود را متحد ایالات متحده در «جنگ علیه تروریسم» معرفی کرد، اما در عین حال بخش‌هایی از نهاد نظامی و اطلاعاتی این کشور با گروه‌های اسلام‌گرا در افغانستان از جمله طالبان ارتباط داشتند. این پیوندها گاهی به پشتیبانی مهم مادی و لجستیکی تبدیل شدند.

اعتقاد استراتژیست‌ها این بود که پاکستان خواهان سهمی در افغانستان است تا اطمینان حاصل کند که تغییرات سیاسی افغانستان به تشکیل دولتی طرفدار هند ختم نمی‌شود. میزان و مدت حمایت پاکستان از طالبان اما محل اختلاف است.

20 سال پیش، آخرین بار که طالبان در قدرت بودند، پاکستان یکی از معدود کشورهایی بود که به طور رسمی دولت آنها را به رسمیت شناخت. وقتی طالبان ماه گذشته کابل را تصرف کرد، عمران خان نخست‌وزیر پاکستان اعلام کرد که این گروه «زنجیرهای بردگی را شکسته است».

پاکستان نگران چیست؟

با این حال، حمایت تاریخی پاکستان از طالبان بدین معنا نیست که این کشور نسبت به تسلط این گروه در کابل کاملاً آرام است. پاکستانی‌ها در طول این سال‌ها از گروه‌های تروریستی اسلام‌گرا که از مرزهای افغانستان حمله می‌کنند آسیب‌های شدیدی دیده‌اند.

پاکستان ادعا می‌کند که علاقه زیادی به تضمین سرکوب گروه‌هایی مانند القاعده و شاخه محلی داعش- داعش کی- توسط دولت جدید کابل دارد. این بدان معناست که پاکستان علاقه‌مند است طالبان قاطعانه عمل کند و به افغانستان اجازه ندهد که به کشوری بدون دولت مرکزی باثبات تبدیل شود.

نگرانی بزرگ دیگر پاکستان بحران پناهندگان است. این کشور در حال حاضر حدود سه میلیون مهاجر افغان از جنگ‌های قبلی دارد و با اقتصاد ویران‌شده خود، دیگر نمی‌تواند از عهده حمایت از مهاجران تازه برآید.

معظم احمد خان، کمیسر عالی پاکستان، به برنامه «بی‌بی‌سی امروز» گفت: «ما واقعاً ظرفیت پذیرش پناهجویان بیشتر را نداریم و به همین دلیل است که پیشنهاد و درخواست می‌کنیم که با هم بنشینیم و در ارتباط با مساله پناهجویان صحبت کنیم.»

سفر رئیس سازمان اطلاعات نظامی پاکستان به کابل

در حالی که چند هفته از تصرف کابل به دست طالبان می‌گذرد این گروه هنوز دولتی تشکیل نداده است.

به گزارش دویچه وله، جنرال فیض محمد رئیس سازمان اطلاعات نظامی پاکستان در یک سفر غیرمنتظره وارد کابل شده است. طالبان تاکنون هیچ اعلامیه رسمی‌ای درباره سفر این مقام استخبارات پاکستان به افغانستان منتشر نکرده است.

حل اختلافات میان رهبران گروه طالبان بر سر تشکیل حکومت، نشان دادن پیروزی پاکستان به هند و کمک به طالبان در جنگ با جبهه مقاومت در پنجشیر از دلایل سفر جنرال فیض محمد به افغانستان عنوان شده است.

با وجود تکذیب پاکستان و با توجه به شواهد موجود، این کشور در حال حاضر یکی از بزرگ‌ترین حامیان طالبان در کنترل افغانستان و تشکیل دولت مرکزی به شمار می‌رود. کمک به طالبان در سرکوب نیروهای مقاومت تنها بخشی از حمایت‌های پاکستان است. با قدرت یافتن طالبان افغانستان تبدیل به کشوری دوست و همراه برای پاکستان خواهد شد؛ کارتی مهم در معادلات بین‌المللی که در میز مذاکرات به این کشور دست بالا را خواهد داد.