نباید گزینه مذاکرات را رد کرد

اعتمادآنلاین| یوسف مولایی، استاد حقوق بین‌الملل نوشت: طرح سناریوهای موجود و پیش‌بینی بازی‌های سیاسی در موقعیت‌های خاص بر عهده کارشناسان علوم سیاسی است. در وضعیت فعلی سناریویی غیر از مذاکره وجود ندارد. در حقوق بین‌الملل برای حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات بین کشورها باید به فصل ششم منشور سازمان ملل رجوع شود. فصلی که به کشورهای عضو توصیه می‌کند در هر اختلافی که ممکن است صلح و امنیت بین‌المللی را به خطر اندازد از طریق مذاکره و میانجیگری، داوری یا مراجعه به دیوان بین‌المللی دادگستری وارد عمل شوند. این ناظر است بر ماده 33 به بعد منشور حقوق بین‌الملل سازمان ملل. از نظر حقوق بین‌الملل فقط می‌توان این سناریو را متصور شد که کشور ایران به عنوان یک عضو صلح طلب سازمان ملل که همیشه به دنبال صلح و ثبات بین‌المللی است برای حل اختلافات خود با امریکا یا هر کشور دیگری در چارچوب توصیه منشور سازمان ملل متحد پذیرای مذاکره باشد و از طریق مسالمت‌آمیز اختلافات را حل کند.

بدون شک اگر کشوری در قبال پذیرش شیوه مسالمت آمیز یعنی مذاکره مقاومت کند در افکار عمومی و از نظر کشورهای دیگر به این متهم می‌شود که به دنبال راه‌های غیرمسالمت‌آمیز است. منظور از راه‌های غیرمسالمت‌آمیز حل اختلافات نیز فقط جنگ است. به لحاظ حقوق بین‌الملل گزینه‌های مختلف در برابر پیشنهاد ترامپ نداریم. ایران می‌تواند همان طور که بارها نیز اعلام کرده است از امریکا به عنوان کشور پیشنهاد دهند. بخواهد که به آداب و آیین‌های بین‌المللی در انجام مذاکره متعهد باشد. اولین شرط نیز احترام به حاکمیت ملی ایران است. زیرا بر اساس حقوق بین‌الملل دولت‌ها دارای حاکمیت و به لحاظ حقوقی با یکدیگر برابر هستند. در واقع هیچ کشوری نباید طوری عمل کند که حاکمیت کشور دیگر نقض شده یا کوچک شمرده‌شود. شرط دوم نیز این است که در اثنای مذاکره، طرفین باید با حسن نیت مذاکره کنند و به دنبال فریب یا بهره‌برداری و سوءاستفاده از فضای مذاکره نباشند.

وقتی کشوری حسن نیت دارد یعنی باید همه حقوق کشور دیگر را به رسمیت بشناسد و به آن احترام گذارد. به اضافه اینکه باید به تعهدات ناشی از توافق صورت گرفته پایبند باشد. به این ترتیب بحث درست از جانب ایران این است که از امریکا به عنوان کشور پیشنهاد‌دهنده مذاکره بخواهد که به نتایج آن ملتزم باشد. ایران می‌تواند نظرات خود را بیان کند و نامش نیز پیش‌شرط گذاشتن نیست. این امور بدیهیات حقوق بین‌الملل این است.

پیش‌بینی اینکه دولت یا مجموعه حاکمیت در ایران این یعنی مذاکره را مورد استفاده قرار می‌دهد یا خیر، در تخصص کارشناسان علوم سیاسی است اما بهتر است که ایران برای اثبات مقید بودن خود به رعایت حقوق بین‌الملل، گزینه مذاکره را رد نکند و در مسیر دفاع از منافع ملی با نقشه راهی که برای مذاکره دارد وارد عمل شود. دیپلمات‌های ایرانی می‌توانند در این چارچوب اختلافات را حل کرده و منافع ملی را تامین کنند .

منبع: روزنامه اعتماد