گزارش «اعتمادآنلاین» از تغییر کتب درسی:
سرنوشت خط بطلان آموزشوپرورش روی نام «میم و آن دیگران»/ ذوعلم، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی: نظام ایدئولوژیک، کتب درسی‌اش هم ایدئولوژیک است/ از صداوسیما بپرسید چرا درباره فروغ فرخزاد فیلم می‌سازد؟/ آقاجانی، شاعر و منتقد: برای حذف امثال نیما قبلاً هم
«در این سرای بی‌کسی»، «به کجا چنین شتابان»، «باغ بی‌برگی» و «داروگ» از یک طرف و نام‌هایی چون محمود دولت‌آبادی، مشفق کاظمی و ایرج میرزا از سوی دیگر. اینها تنها اسامی چند اثر و مؤلف از ستون‌های ادبیات این کشور است که آموزشوپرورش روی نام آنها خط بطلان کشیده است.
اعتمادآنلاین| حذف نام برخی از شعرا و نویسندگان ایرانی در کتب درسی که چند سال پیش اتفاق افتاد حالا یک هفته‌ای است که رسانه‌ای و حساسیت‌ها هم به دنبالش آغاز شده است.
نیما یوشیج و چند شعر معروفش، داستان‌هایی از غلامحسین ساعدی، بزرگ علوی و اشعاری از مهدی اخوان‌ثالث، هوشنگ ابتهاج، رهی معیری و شفیعی کدکنی تعدادی از قربانیان حذف آموزشوپرورش هستند.
دیگر اثری از فروغ فرخزاد در کتاب‌ها دیده نمی‌شود و آثار ایرج میرزا به کل از صفحات پاک شده است. در این مدت مسئولان هم پاسخ‌هایی داده‌اند، اما هنوز روشنگری‌ای برای اذهان پرسشگر صورت نگرفته است.
اتفاقاً برخی اظهارنظرات متناقض میزان شک و تردیدها را افزایش هم داده است. برای مثال حسین قاسم‌پور، مدیر گروه تالیف کتب درسی ادبیات فارسی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، در یکی از مصاحبه‌هایش گفته که برخی تغییرات با نظرخواهی از دانش‌آموزان انجام شده است. از سوی دیگر اما می‌گوید آثار برخی در دایره ارزشی ما نیست.
کتب درسی که وحی منزل نیستند
اعتمادآنلاین برای پیگیری بیشتر این موضوع سراغ حجت‌الاسلام علی ذوعلم، رئیس سازمان پژوهش وبرنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزشوپرورش، رفت. ذوعلم درباره این موضوع گفت: «این اتفاق در زمان حضور بنده رخ نداده و مربوط به چهار سال پیش است. علتش هم این بود که دوره پیش‌دانشگاهی حذف و کل کتاب‌هایش هم حذف شد. در همین راستا هم کتب مجدداً تنظیم شدند.»
او با اشاره به اینکه تغییر در کتب درسی تحت نظر شورای برنامه‌ریزی است عنوان کرد: «کتب درسی که وحی منزل نیستند. قبل از اینکه این اسامی در کتب درسی وارد شوند مگر کسی برای نبودن‌شان ایراد گرفته بود؟ نه. حالا هم نام‌های دیگری اضافه شده‌اند. برنامه‌ریزی کرده بودند و شورای برنامه‌ریزی تشخیص داد که این ترکیب برای حضور در کتب درسی از ادبا و نویسندگان ترکیب خوبی است.»
رئیس سازمان پژوهش وبرنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزشوپرورش معتقد است کتب درسی نظام اسلامی باید ایدئولوژیک باشد: «قطعاً نظام ایران ایدئولوژیک است. در سند تحول آموزشوپرورش چارچوب مهمی داریم به نام نظام معیار اسلامی؛ یعنی اگر نویسنده‌ای این نظام معیار را لحاظ نکرده باشد، نمی‌توانیم از آثارش استفاده کنیم و این موضوع روشنی است. مثلاً نویسنده‌ای مثل صادق هدایت که نوشته‌هایش بر اساس نظر تمام منتقدان کتاب، ضدنظام اسلامی است معلوم است که آثارش جایی در کتب درسی نخواهد داشت.»
ذوعلم درباره حذف فروغ فرخزاد از کتب ادبیات، در حالی که صداوسیما از این شاعر زن ایرانی فیلم مستند نشان داده است، گفت: «این را دیگر باید از صداوسیما بپرسید. نحوه پرداخت در این سازمان فرق دارد. صداوسیما یک بستر صوتی و تصویری است که می‌تواند ابعاد مثبت و منفی شخصیت افراد را نشان دهد، اما دانش‌آموزی که فقط یک شعر را می‌خواند نمی‌تواند ابعاد فرد شاعر را بشناسد.»
شهید جای خود، ادبیات جای خود
شمس آقاجانی، شاعر، نویسنده و منتقد ادبی، به اعتمادآنلاین از حذف نام شیما یوشیج گفت: «متاسفانه بعضی از اتفاقات و رفتارها به قدری دور از انتظار است که هرگز به مخیله کسی خطور نمی‌کند که ممکن است این حد توسعه یافته باشند. نیما یوشیج، به عنوان پدر شعر نو، 40 سال از عمر خود را با خون دل صرف هدایت جریان تطور و تحول شعر فارسی کرد تا نتیجه و چکیده آن را در چند شعر شاخص به ادبیات فارسی تقدیم کند. آن وقت متصدیان عاقل و باتدبیر ما می‌آیند و درست نیما و همان شعر را حذف می‌کنند تا به زعم خود از یک ارزش دیگر، یعنی مقام شهید و شهدا، دفاع کرده باشند! شما اسم این همه نادانی و کارناشناسی را چه می‌گذارید؟!»
آقاجانی ادامه داد: «شهید جای خود را دارد. ادبیات جای خود را دارد. و حتی ترکیب شهید و ادبیات هم جای خود را دارد؛ و البته سازوکارهای خود را. متاسفانه در این مختصر وقت آن نیست که به تک‌تک موارد و شاهکارهای آقایان پرداخته شود! که این را به عنوان نمونه عرض کردم.»
این شاعر معتقد است تفاوتی ندارد که این تغییرات چه زمانی رخ داده باشد: «چه فرقی می‌کند که این تغییرات چه زمانی رخ داده باشد؟ حالا بعد از چند سال، به هر دلیلی، بقیه مردم متوجه این اتفاقات شده‌اند، و فرض کنید توطئه‌ای در کار بوده است. در اصل قضیه که تغییری ایجاد نشده است. آن دستکاری‌ها که سر جای خود هستند.»
آقاجانی در نهایت گفت که این کارها باعث حذف نام این مفاخر ادبی نمی‌شود: «ده‌ها سال ادبیات جدید ما را، و نیما و فروغ و اخوان و شاملو و... را، از دانشگاه‌های ما حذف کرده بودند و در طول آن همه سال، فضلای ریز و درشت همین دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، حتی نیم ساعت وقت در اختیار نیما و... قرار نداده بودند تا با نسل جوان از راه‌های آینده و ادبیات حال و آینده‌شان سخن بگویند. اما مگر توانستند نویسندگان و ادبیات جدی را از ذهن و زبان جامعه ما حذف کنند؟ هیچ کس نمی‌تواند آنچه را که حذف‌ناشدنی است حذف کند، مگر آنکه پیشاپیش خودش را بی‌اثر و حذف کرده باشد. چون نسل‌های بعدی آنها را به علاوه افزوده‌هایی که دیگر در اختیار هیچ قدرتی نیست جایگزین خواهند کرد. کارها را به دست متخصصان امر واگذار کنیم تا با ندانم‌کاری‌ها، ارزش‌ها را در مقابل هم قرار ندهیم.»
دیدگاه تان را بنویسید