تکنوکراسی چیست؟

اعتمادآنلاین| مینا جزایری- تکنوکراسی یا فن‌سالاری (Technocracy) به حکومت اهل فن اطلاق می‌شود.

تکنوکراسی مبتنی بر این اصل است که با توجه به روند فزاینده علم، گردانندگان امور کشور باید از میان دانشمندان و اهل فن برگزیده شوند.

اصطلاح فن‌سالاری یا تکنوکراسی، در 1919 میلادی، از سوی ویلیام هنری اسمیت، نویسنده آمریکایی، پیشنهاد شد.

در دهه 1930 میلادی بود که از پس بحران شدید اقتصادی در دنیا (1929-1933) جنبشی به دست متخصصان شکل گرفت و به دنبال آن در سال 1932 میلادی، کمیته تکنوکراسی در دانشگاه کلمبیای آمریکا تشکیل شد.

این جنبش و نیز کمیته مزبور، اساس کار خود را بر نظرات هنری گانت، هووارد اسکات و تورستین وبلن بنیان نهادند.

پیش‌بینی این نظریه‌پردازان آن بود که سپردن ریاست شرکت‌ها به مهندسان بیشتر منافع جامعه را تامین خواهد کرد.

بعدها با گسترش و پذیرش اقتصاد برنامه‌ای، افکار تکنوکراسی در بسیاری از کشورهای اروپایی رواج یافت.

اصطلاح تکنوکراسی در دهه 1960 در فرانسه رواج گسترده یافت و فرانسویان آن را دنباله نظریه‌های سن سیمون فرانسوی، فیلسوف اجتماعی (1760- 1825) قلمداد کردند.

سن‌سیمون برای آینده، جامعه‌ای را پیش‌بینی کرده بود که در آن حکومت در دست دانشمندان و مهندسان خواهد بود.

او عقیده داشت که تشکیلات و مدیریت جامعه مدرن باید به دانشمندان و اهل صنعت سپرده شود زیرا وکلا، قضات و جماعت کارمند ذاتاً غیرمولد و طفیلی‌مآب هستند.

نویسندگانی مانند ژان مونو بر آن بودند که قدرت حقیقی از دست نمایندگان برگزیده مردم به دست کارشناسان فنی افتاده و اکنون نوع تازه‌ای از حکومت آغاز شده که نه دموکراسی است نه بوروکراسی، بلکه تکنوکراسی است.

در این دیدگاه، واژه «تکنو» نه تنها به مهندسان به مثابه متخصص، بلکه به همه متخصصان تحصیل‌کرده در همه رشته‌های گوناگون اطلاق شد.

امروزه، اکثر قریب به اتفاق مقامات مهم دولتی و اداری کشورهای اروپایی، متخصصان تحصیل‌کرده هستند.

قدرت فن‌سالاران در حوزه تصمیم‌گیری‌هایشان در زمینه برنامه‌ریزی اقتصاد، طرح‌ریزی‌های استراتژیک سیاسی و نظامی و گسترش علم و پژوهش است.