از نشست مسکو چه انتظارهایی داشته باشیم؟

 خاورمیانه در دو ماه گذشته شاهد تغییراتی چشمگیر به خصوص در زمینه معماری امنیتی منطقه بوده است. این تغییر که به خصوص بعد از زمین‌لرزه‌های ویرانگر فوریه، با سرازیر شدن سیل حمایت‌های دیپلماتیک و بشردوستانه دنیا از سوریه جنگ‌زده، خود را به وضوح نشان می‌دهد؛ این امیدواری را به وجود آورده که شاید جنگ کثیف 12 ساله آمریکا و غرب علیه سوریه در نهایت به پایان خود نزدیک شده باشد.

به گزارش  شفقنا از اسپوتنیک؛ معاونان وزرای خارجه روسیه، سوریه، ایران و ترکیه دارند خودشان را برای گفتگوهای چهارجانبه در مسکو آماده می‌کنند. این مذاکرات که انتظار می‌رود دو روز طول بکشد، اولین گفتگوی مستقیم بین مقامات سوریه و ترکیه از ماه دسامبر به این سو خواهد بود- که به میزبانی مسکو از وزرای دفاع و اطلاعات دو کشور برگزار شده بود و به نوعی برای اولین بار در بیش از یک دهه گذشته، تلاش داشت مسایل و موانع موجود در مسیر عادی‌سازی احتمالی روابط ترکیه و سوریه را به بررسی بنشیند.

روز یکشنبه رسانه‌های سوریه گزارش دادند که دکتر ایمن سوسن دستیار وزیر امور خارجه سوریه رهبری هیئت مذاکره‌کننده این کشور را بر عهده خواهد داشت. سوسن به خبرنگاران گفت که یک روز بعد از رایزنی‌های دوجانبه او با همکاران روسی و ایرانی‌اش (که در اولین روز گفتگوها برگزار خواهد شد) شاهد برگزاری نشست چهارجانبه‌ای با کشور ترکیه نیز خواهیم بود. به گفته ایمن سوسن؛ تمرکز دمشق در این جلسات روی خروج نیروهای ترکیه از قلمروی سوریه، تلاش مشترک برای مبارزه با تروریسم و عدم مداخله در امور داخلی سوریه خواهد بود.

هفته گذشته مقامات آنکارا تایید کرده بودند که ترکیه نیز در این مذاکرات شرکت خواهد کرد و یکی از مقامات ارشد این کشور نیز به طور ناشناس گفته بود که این گفتگوها «ادامه جلساتی است که با هدف پیش بردن روند عادی‌سازی روابط دو کشور، در سطح وزیران برگزار می‌شود».

با این حال به گفته این مقام مسئول؛ «با توجه به این‌که در این مذاکرات مشارکت در سطح وزیران وجود نخواهد داشت، بنابراین انتظار نمی‌رود تصمیم مهمی در این نشست اتخاذ شود».

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران هفته گذشته در یک کنفرانس مطبوعاتی در کنار سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه، ضمن تائید حضور ایران در این مذاکرات گفت که «تمرکز این مذاکرات روی نزدیک‌ کردن دیدگاه‌های ترکیه و سوریه خواهد بود».

به گفته وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران؛ «تهران و مسکو نیز تلاش خود را برای نزدیک‌تر کردن این دیدگاه‌ها انجام خواهند داد». امیرعبداللهیان هم‌چنین گفته که «اگر در این مذاکرات چارچوب مشخصی قابل حصول بود، می‌توان نشست بعدی را در سطح وزرای خارجه برگزار کرد».

ایران که در ماه ژانویه به روند عادی‌سازی دیپلماتیک به رهبری روسیه پیوسته؛ به گفته سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه باید در چنین تلاش‌هایی حضور داشته باشد، چرا که مسکو، تهران و آنکارا هر سه اعضای روند آستانه در مورد صلح سوریه هستند.

بازتنظیم منطقه‌ای

روسیه که هم با سوریه و هم با ترکیه روابطی دوستانه دارد، برای ماه‌های متمادی به دنبال نزدیک‌تر کردن دمشق و آنکارا به همدیگر و عادی‌سازی روابط این دو کشور- بعد از حدود ده سال خصومت متقابل- بوده است.

میخائیل بوگدانوف معاون وزیر امور خارجه روسیه چندی پیش در این زمینه به اسپوتنیک گفته بود: «ما معتقدیم که دمشق و آنکارا می‌توانند بر اختلافات فیمابین غلبه کنند- و بنابراین طرفین را در یافتن راه‌حل‌های قابل قبول دوجانبه در راستای عادی‌سازی روابط و احیای حسن هم‌جواری و همسایگی دیرینه سوریه و ترکیه یاریخواهیم کرد».

این دیپلمات ابراز اطمینان کرد که مشکل حضور نیروهای ترکیه در سوریه- که دلیل اصلی ایجاد اختلاف بین دمشق و آنکاراست- قابل حل و رفع است؛ زیرا ترکیه بارها در بالاترین سطوح ممکن بر تعهد خود در قبال اعمال حاکمیت ملی، وحدت و تمامیت ارضی جمهوری عربی سوریه تاکید کرده است». به گفته بوگدانوف؛ این مواضع در شماری از اسناد روسیه و ترکیه و بیانیه‌های مشترک ترویکای آستانه ثبت شده است».

تعهد روسیه نسبت به احیای روابط سوریه و ترکیه در یکی از اسناد جدید سیاست خارجی این کشور مورد اشاره قرار گرفته است. طبق این سند که روز جمعه توسط پرزیدنت پوتین تبدیل به قانون شد؛ تعهد مسکو به حل و رفع اختلافات بین سوریه و همسایگانش و غلبه بر پیامدهای درگیری‌های مسلحانه در خاورمیانه رسماً مورد تاکید قرار گرفته است.

در این سند هم‌چنین آمده که روسیه در ادامه نیز بر مسیر توسعه همکاری‌های همه‌جانبه با جمهوری اسلامی ایران، ارائه حمایت همه‌جانبه از جمهوری عربی سوریه و تعمیق مشارکت‌های چندجانبه سودمند متقابل با ترکیه، عربستان سعودی، مصر و سایر اعضای سازمان همکاری اسلامی تمرکز خواهد کرد. احیای روابط سوریه و ترکیه کلید این معادله می‌تواند باشد.