اگر قرار باشد خواسته‌های ترامپ از برجام عملی شود این توافق از حیز انتفاع ساقط می‌شود

اعتمادآنلاین| رحمان قهرمانپور کارشناس مسائل آمریکا در گفت‌وگو با اعتمادآنلاین درباره تصمیم اخیر ترامپ درباره برجام اظهار کرد: بر اساس آنچه که در این مدت از دولت ترامپ مشاهده شده می‌توان گفت که ممکن است این تصمیم ترامپ برای برجام تداوم پیدا کند و ممکن هم هست که تداوم پیدا نکند. باید گفت که ترامپ رفتار قابل پیش‌بینی نداشته است و خود ترامپ هم غیرقابل پیش بینی بودنش را یک امتیاز برای خود می داند و سخت در این موضع هست. این شبه اولتیماتومی که آمریکا به اروپا داده است ممکن است که چهار ماه بعد عملی شود و این احتمال نیز وجود دارد که عملی نشود در نتیجه می‌توان گفت الان در شرایطی نیستیم که بگوییم تصمیم بعدی او چیست. در هر حال برای ما به عنوان ایران پیش بینی گزینه ها مهم است.

قهرمانپور ادامه داد: سیاست ترامپ در حالت کلی ایجاد تعلیق در تصمیم گیری در بین رقبا است. او همین سیاست را نیز درباره برجام اتخاذ کرده است. در چند روز گذشته دولت ترامپ و اطرافیانش از عدم تمدید پایبندی به برجام سخن می گفتند اما روز جمعه دیدیم که موضع متفاوتی را اعلام کردند. ممکن است این رفتار چهار ماه بعد ادامه داشته باشد و احتمال عکس آن نیز وجود دارد.

این کارشناس مسائل آمریکا تأکید کرد: در هر حال مشخص است که دولت ترامپ میانه خوبی با برجام ندارد و در اولین فرصت که هزینه خروج از این توافق از نگاه آمریکا به حد قابل قبولی برسد از این توافق خارج خواهد شد.

قهرمانپور درباره نقش اروپا برای ترغیب آمریکا به حفظ برجام تصریح کرد: به نظر می رسد که در پشت پرده اروپایی‌ها توانسته‌اند ترامپ را راضی کنند که از برجام خارج نشود ولی این روند تا چند ماه می تواند ادامه داشته باشد محل پرسش جدی است. به نظر می رسد که اروپایی ها حداکثر تا هفت ماه یا هشت ماه بتوانند که آمریکا را در راستای خواسته خود سوق دهند. ولی اینکه اروپا بتواند تا سال آینده در این موضع مقاومت کند فعلا محتمل به نظر نمی رسد. ممکن است اروپایی ها در پشت پرده قول داده باشند که با ایران مذاکره کنند و ایران از موضع خودش کوتاه بیاید. ما از این اتفاقات خبر نداریم. ولی آن اولتیماتومی که آمریکا به اروپا داده است باعث شده که قدرت مانور زیادی نداشته باشد. بخصوص اینکه اروپا هم با بحران های مختلفی از جمله برگزیت و مشکلات اقتصادی رو به رو است. من نسبت به مقاوت طولانی مدت اروپایی ها در مقابل ترامپ خیلی خوش بین نیستم.

قهرمانپور گفت: معادله برجام بازیگران مختلفی دارد، یک طرف آمریکا، یک طرف اروپا، بعد ایران و تاحدی هم روسیه این چهار بازیگر را باید هم زمان در نظر بگیریم. معادله برجام بین امریکا و ایران و یا اروپا و آمریکا نیست بلکه این بازیگران همزمان در تعامل هستند. در این میان اینکه ایران چه واکنشی به تصمیم ترامپ نشان می دهد حتما مهم است اما تنها عامل نیست. به عبارت دیگر تنها مسئله این نیست که ایران از مواضع خود کوتاه بیاید یا نه بلکه اگر ایران از مواضع خود کوتاه بیاید ولی آمریکا از مواضع خود کوتاه نیاید باز هم مسئله حل نمی شود. اگر ایران از مواضع خود کوتاه بیاید ولی اتحادیه اروپا از آن حمایت نکند باز هم مسئله حل نمی شود. باید همزمان با هم به آن ها نگاه کنیم چون این یک معادله چند وجهی است.

او اضافه کرد: یک طرف مهم این معادله ایران است. ایران هم خواسته هایی دارد. وقتی پیمانی بسته می شود، معقول این است که از آن طرف ها، آورده ای از پیمان داشته باشند اگر قرار باشد که یک طرف به تمام خواسته هایش برسد و طرف دیگر هیچ به دست نیاورد، این چنین پیمانی با ثبات نخواهد بود. آن چه که ترامپ در چهار ماده خواسته است تلویحا به این معناست که هیچی به ایران ندهند.

قهرمانپور گفت: در توافق که برزیل و آژانس درباره فعالیت هسته ای خود داشت، یک برنامه زمانبندی در نظر گرفته شده بود که در یک مدت زمانی چهل درصد غنی سازی را در داخل کشور انجام می دادند و به تدریج این درصد افزایش می یافت. اگر قرار باشد که ایران محدودیت دائمی در فعالیت غنی سازی خود بپذیرد، اساسا پذیرش این محدودیت با روح برجام در تناقض است و چیزی برای ایران باقی نمی ماند که بخواهد برجام را حفظ کند. اگر قرار باشد که خواسته های ترامپ از برجام عملی شود این توافق برجام از حیز انتفاع ساقط می شود و چیزی وجود ندارد که ایران به خاطر آن برجام را حفظ کند و یا اروپا بخواهد به خاطر آن چانه‌زنی کند.