خروج واشنگتن از برجام زمینه‌ساز نزدیکی بروکسل و مسکو

اعتمادآنلاین| نزدیک یک سال پس از حضور ولادیمیر پوتین در ورسای، امانوئل مکرون به سنت پترزبورگ رفت. مکرون که قرار است روز جمعه در اجلاس اقتصاد جهانی سخنرانی کند، پنجشنبه ملاقاتی خصوصی با همتای روس خود داشت. رؤسای جمهور روسیه و فرانسه درباره بحران اوکراین، جنگ سوریه، و احتمالاً نجات توافق هسته‌ای ایران گفت‌وگو کردند.

به گزارش گروه بین‌الملل اعتمادآنلاین ، پایگاه خبری آتلانتیک در یادداشتی به قلم یاسمن سرحان نوشت: تنش‌های میان دو کشور فرانسه و روسیه که حدود دو ماه پیش به دنبال ترور جاسوس سابق روسیه در انگلستان رخ داد، برگزاری چنین ملاقاتی را ناممکن می‌کرد. اما اکنون، به دنبال تصمیم دونالد ترامپ برای خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام، اروپا در موقعیت دشواری قرارگرفته است. از یک‌سو، اروپا شاهد فروپاشی موفقیت دیپلماتیک خود بود و از سوی دیگر، می‌توانست به بهای مواجهه با تحریم‌های آمریکا، توافق هسته‌ای را نجات دهد. رهبران اروپایی تاکنون راه دوم و تعهد به توافق را انتخاب کرده‌اند.

ژان کلود یونکر، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا هفته گذشته گفت: «مادامی‌که ایرانی‌ها به تعهدات خود پایبند باشند، اتحادیه اروپا به توافقنامه وفادار خواهد ماند.» وی در ادامه افزود: «ما تمام تلاش خودمان را برای محافظت از کسب‌وکار اروپا» در مقابل تحریم‌های آمریکا انجام خواهیم داد.

اتحادیه اروپا با اعلام احیای مقررات انسداد اعلام کرد که در مقابل تحریم‌های آمریکا ایستادگی می‌کند. به‌موجب این مقررات هر شرکتی که تحریم‌های آمریکا را نقض نکند، از طرف اتحادیه اروپا جریمه خواهد شد، و درصورتی‌که تحریم‌های ایالات‌متحده را رعایت نکند، اروپا جریمه‌ ناشی از نقض تحریم‌های آمریکا را پرداخت خواهد کرد.

تهران در هفته‌ای که گذشت درباره خروج شرکت‌های اروپایی از ایران هشدار داد. به دنبال این هشدار بود که ملاقات مکرون و پوتین بسیار ضروری شد. روسیه، نیز در کنار چین، فرانسه، آلمان و انگلستان یکی از کشورهای حامی توافق هسته‌ای با ایران است. ماریا زاخاروف، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، چهارشنبه گذشته گفت: «ما هیچ‌گاه از سیاست تحریم‌های یک‌طرفه حمایت نکرده‌ایم و هیچ‌گاه این کار را نخواهیم کرد زیرا معتقدیم که این اقدام غیرقانونی است.» وی در ادامه افزود: «ما مصمم به گسترش همکاری‌های عمده خود با ایران هستیم.»

پیش از خروج آمریکا از برجام، ترامپ تصمیم به خروج از توافقنامه زیست‌محیطی پاریس گرفت و تهدید کرد تعرفه‌های بیشتری بر آلومینیوم و فولاد اتحادیه اروپا وضع خواهد کرد. این فشارهای دیپلماتیک سبب شد تداوم روابط فرا-آتلانتیکی دچار چالش‌هایی شود. اما دست‌کم، در مورد ایران، این احتمال وجود دارد که اروپا از ایالات‌متحده فاصله گرفته و بیشتر به روسیه نزدیک شود.

اروپا و روسیه اکنون درباره برجام به نقاط مشترکی رسیده‌اند و ازاین‌جهت در مقابل ایالات‌متحده قرار دارند، بااین‌حال نزدیکی روابط آن‌ها بسیار بعید است. متیو بولگ، پژوهشگر حوزه روسیه و اوراسیا در مؤسسه انگلیسی چاتم‌هاوس در گفت‌وگو با آتلانتیک با اشاره به همکاری اتحادیه اروپا و روسیه بیان کرد: «این [رابطه] کوتاه‌مدت و مبتنی بر منافع مقطعی است.» اروپا در بحران سوریه، در جبهه ایالات‌متحده قرار گرفت و نه روسیه، اروپا همچنین از زمان الحاق کریمه به روسیه در 2014 تحریم‌های سنگین خود را علیه مسکو نگاه داشت.

مکرون درباره اختلافات کشورش با مسکو تأکید کرد. او در نخستین ملاقاتش با پوتین در ورسای که سال گذشته برگزار شد، رسانه‌های دولتی نظیر «راشا تودی» و «اسپوتنیک» را به‌عنوان «عاملان نفوذ و پروپاگاندا» موردانتقاد قرار داد.

بااین‌حال، بولگ معتقد است که این اختلافات نمی‌تواند همکاری میان روسیه-اروپا را در خصوص ایران خدشه‌دار کند. او افزود: «این هسته دیپلماسی است. دلیل نمی‌شود که اگر درباره یک مسئله دوست نیستید، روی مسئله‌ای دیگر دوست نباشید.»

مکرون و پوتین، پنجشنبه در کنفرانس مطبوعاتی مشترک بر منافع مشترک میان روسیه و فرانسه، همچنین پیوندهای فرهنگی و تاریخی این دو کشور تأکید کردند. مکرون گفت: «تلاش می‌کنیم تا اعتماد مشترک بین [دو کشور] را تقویت کنیم.»

به‌رغم اختلافات میان اتحادیه اروپا و روسیه، یک نقطه مشترک دیگر نیز وجود دارد: هر دو طرف می‌خواهند در مقابل ایالات‌متحده قرار بگیرند. بولگ درباره این مسئله گفت: «روسیه تا جای ممکن از این روایت استفاده خواهد کرد که ایالات‌متحده به تعاملات جهانی احترام نمی‌گذارد.»

وی در ادامه افزود: «این مسئله به‌مثابه نوعی پیروزی عرضه‌ شده و باعث می‌شود که روسیه در تمام مذاکرات مربوط به ایران دست بالا را داشته باشد. این مسئله ارتباط مستقیمی با سوریه دارد، به این دلیل که ایران نقشی کلیدی در فرایند صلح سوریه دارد. [...] روسیه به‌طورقطع از این مسئله استفاده می‌کند.»