سه‌راهی ترمیم

اعتمادآنلاین| خبرنگارانی که برای پوشش نشست علنی دیروز مجلس در بهارستان حضور داشتند، هر لحظه منتظر بودند یکی از اعضای هیات رییسه، از رییس جلسه اجازه بخواهد و استیضاح حداقل یکی از وزرای دولت، احتمالا مسعود کرباسیان، وزیر امور اقتصادی و دارایی را اعلام وصول کند. نشست علنی دیروز به پایان رسید اما انتظار خبرنگاران به سر نرسید.

2 نامه مجلس به دولت: تیم اقتصادی ترمیم شود

نزدیک به یک ماه قبل بود که انتشار نامه 187 نفر از نمایندگان مجلس خطاب به رییس‌جمهوری درخصوص لزوم ترمیم تیم اقتصادی دولت ترجیحا ازسوی شخص رییس‌جمهور، عملا منجر به فروکش کردن نسبی شدت و حدت موج سنگین استیضاح چند وزیر اقتصادی دولت شد. ساعتی پس از قرائت آن نامه در نشست علنی روز 6 تیرماه مجلس، محمدرضا پورابراهیمی، رییس اصولگرای کمیسیون اقتصادی مجلس نیز در میان خبرنگاران پارلمانی حاضر شد و از ارسال نامه مشترک خود و غلامرضا تاجگردون، رییس اصلاح‌طلب کمیسیون برنامه و بودجه مجلس به حسن روحانی خبر داد. نامه‌ای که بنابر توضیحات پورابراهیمی محتوایی مشابه نامه 187 نماینده به رییس‌جمهور داشت و همانطور که همچون آن نامه 187 امضایی بر لزوم ترمیم تیم اقتصادی دولت و تغییر برخی از وزرا و روسای سازمان‌های اقتصادی دولت ازسوی رییس‌جمهور تاکید داشت، شبیه به آن نامه، تاثیری مشابه نسبت به چگونگی روند پیگیری استیضاح‌ها از سوی نمایندگان داشت و دور نیست اگر بگوییم رسانه‌ای شدن این 2 نامه مهم به‌فاصله یکی، دو ساعت تاثیری قابل‌توجه در فروکش کردن تب تند نمایندگان متقاضی استیضاح وزرای اقتصادی داشت؛ تبی که حالا پس از نزدیک به یک ماه، دیگربار رو به وخامت گذاشته و حالا کار به جایی رسیده که اوضاع این اقتصاد بیمار که این مدت به‌جای مداوای اساسی، صرفا با مسکن‌درمانی دفع وقت کرده، اورژانسی است.

سه‌راهی ترمیم کابینه

حالا نه ترکیب دولت ازسوی رییس‌جمهور دستخوش تغییر شده و نه نمایندگان به قول خودشان با استفاده از ابزارهای نظارتی مجلس تغییری در این ترکیب اعمال کرده‌اند. حالا علاوه بر این دو راه به مقصد نرسیده، مسیر سومی هم که می‌توانست در اعمال تغییرات ضروری در ترکیب دولت راهگشا باشد، به بن‌بست خورده است. راه و روشی که می‌خواست به‌جای تغییر افراد، ساختارها را اصلاح کند و مشکل تیم اقتصادی دولت را نه لزوما در ناکارآمدی سردمداران وزارتخانه‌های اقتصادی، بلکه در سردرگمی و پیچیدگی بروکراتیک ساختار اداری حاکم بر این وزارتخانه‌ها می‌دید.

حالا یک ماه و حتی بیش از آن گذشته اما روحانی هنوز به ترکیب تیم اقتصادی دولتش دست نزده، نمایندگان مجلس نیز هیچ‌کدام از وزرای روحانی را استیضاح نکرده‌اند و لایحه موسوم به اصلاح ساختار دولت هم که پیش‌تر، با رای مخالف نمایندگان از دستورکار خارج شد. در این میان اما نه‌تنها هر 3 گزینه ترمیم تیم اقتصادی دولت همچنان روی میز است، بلکه گذر زمان یک‌ماهه و متعاقبا تشدید مشکلات اقتصادی و افزایش دوچندان قیمت‌ها در این مدت، بر شدت انگیزه طرفداران هر 3 روش افزوده است.

اصرار روحانی بر اصلاح ساختار دولت

حسن روحانی که صبح کاری دوشنبه این هفته خود را در جلسه‌ای با جمعی از اعضای فراکسیون امید مجلس آغاز کرد، پیش از بحث به لزوم طرح دوباره بحث اصلاح ساختار دولت تاکید کرده و به‌گفته علیرضا رحیمی، عضو هیات رییسه فراکسیون امید و مجلس، گویا تاحدودی نیز نسبت به رد لایحه قبلی دلخور بوده است.

رییس‌جمهور درحالی در این نشست تقریبا هیچ اشاره مشخصی به بحث ترمیم تیم اقتصادی ازطریق عزل و نصب وزرا اشاره‌ای نکرده که نمایندگان اصلاح‌طلب حاضر در این نشست، درواقع همان گروهی‌اند که از میان این 3 روش، ترمیم تیم اقتصادی توسط شخص رییس‌جمهور را ترجیح می‌دهند. این‌را محمدرضا تابش، نایب‌رییس نخست فراکسیون امید مجلس به «اعتماد» گفته و درعین حال تاکید کرد که هنوز برای ترمیم کابینه دیر نشده و همچنان لازم است با تداوم همراهی و حمایت از دولت و رییس‌جمهور، زمینه انتخاب بهترین گزینه‌ها در مناصب کلیدی و وزارتخانه‌های اقتصادی مختلف را فراهم کنیم.

تومار استیضاح‌های یک نماینده اصولگرا

از دیگرسو حسین مقصودی، نماینده اصولگرای سبزوار که از همان ابتدا طرفدار گزینه استیضاح بوده، حالا یک ماه پس از نامه 187 نماینده به روحانی، بیش از گذشته بر لزوم استیضاح وزرا تاکید دارد و جالب آنکه این‌طور که به «اعتماد» توضیح داده، تب تندش برای پایین کشیدن وزرای دولت حسن روحانی، با یکی دو استیضاح فرونمی‌نشیند. این عضو فراکسیون نمایندگان ولایی که از فهرستی بلندبالا به عنوان وزرای در معرض استیضاح خبر داده، می‌گوید: استیضاح کرباسیان که حتما یکشنبه آینده اعلام‌وصول می‌شود. استیضاح وزیر علوم در کمیسیون آموزش است. زنگنه، وزیر نفت هم در آستانه استیضاح قرار دارد. علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، محمود حجتی، وزیر جهاد کشاورزی، عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور و یکی دو نفر دیگر از وزرا نیز به‌زودی استیضاح می‌شوند. فهرست مقصودی البته صرفا به وزرای دولت محدود نیست. این نماینده نزدیک به جبهه پایداری مجلس همچنین تاکید دارد که روحانی باید هرچه سریع‌تر ولی‌الله سیف رییس‌کل بانک مرکزی و محمدباقر نوبخت، رییس سازمان برنامه و بودجه را نیز برکنار کند.

اظهارات مقصودی البته آنچنان بیراه نیست و واقعیت آن است که زمزمه‌هایی از اغلب تمامی مواردی که مورد اشاره قرار داده، به گوش می‌رسد اما در شرایطی که حتی استیضاح کرباسیان که تعداد امضاهایش، به‌گفته یک عضو هیات رییسه مجلس از مرز 120 امضا نیز گذشته است، هنوز اعلام وصول نشده، نمی‌توان چندان امیدوار بود که این فهرست بلندبالا محقق شود. ناگفته نماند که درشرایطی که هدف اکثریت قریب به اتفاق نمایندگان متقاضی استیضاح وزرا، کمک به رییس‌جمهور و ترمیم تیم اقتصادی دولت است، به نظر می‌رسد به نتیجه رسیدن تومار بلند استیضاح‌های مدنظر مقصودی، احتمالا دولت با بحرانی اساسی، شاید چندین‌بار جدی‌تر از آنچه اکنون با آن روبه‌رو است، مواجه خواهد شد.

لابی‌های پشت‌پرده، گره چهارم در سه‌راهی ترمیم

اکنون آنچه تغییرات در دولت، چه از طریق استیضاح، چه ترمیم توسط رییس‌جمهور و چه اصلاح ساختاری را با مشکل روبه‌رو کرده، صرفا مشکلات اداری، تعطیلات تابستانی مجلس یا عدم تصمیم‌گیری نهایی از بین این سه روش نیست. بهروز نعمتی، سخنگوی هیات رییسه مجلس که ازجمله فعال‌ترین نمایندگان در فضای مجازی نیز است، دیروز در آخرین پست اینستاگرامی‌اش با انتشار تصاویری از روحانی در کنار محمد نهاوندیان و محمدباقر نوبخت، از «لابی‌های قوی پشت‌پرده انتخاب برخی اعضای تیم اقتصادی دولت» سخن گفت و در ادامه نوشت: «باتوجه به اینکه تمام تلاش خود را کرده‌ایم که با تغییرات در بدنه اقتصادی دولت، شاهد اتفاقات مثبت باشیم اما با وجود لابی‌های قوی پشت انتخاب برخی از اعضای تیم اقتصادی، کار کمی سخت‌تر شده است اما دولت ناچار است، تیم اقتصادی خود را ترمیم کند. اگر دولت تیم اقتصادی خود را ترمیم نکند، هیچ اتفاقی در حوزه تحول اقتصادی رخ نخواهد داد.»

مجلس ساختار دولت را اصلاح می‌کند

علیرضا رحیمی، عضو اصلاح‌طلب هیات رییسه مجلس که به عنوان یکی از اعضای هیات رییسه فراکسیون امید در نشست دوشنبه با رییس‌جمهور نیز حضور داشت، همچنان معتقد است که احتمالا عدم تصویب لایحه اصلاح ساختار دولت منجر به این وقفه در ترمیم کابینه شده است. او به «اعتماد» گفته است: رییس‌جمهور تاکید ویژه‌ای به بحث اصلاح ساختار دولت داشت و به نظر می‌رسد همچنان نیز تلاش دارد ترمیم دولت را از مسیر 2 لایحه جدید درمورد تفکیک وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین تعاون، کار و رفاه اجتماعی پیش ببرد. این نماینده عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در عین حال معتقد است که مجلسی‌ها هم نظر مثبتی درمورد این لوایح جدید دارند و احتمالا این‌بار روحانی می‌تواند ساختار دولتش را در مجلس اصلاح کند.

منبع: روزنامه اعتماد