مشکل صنعت خودرو حتی با پول هم حل نمی‌شود/ جای استراتژی در صنعت خودرو خالی است/  بازار خودرو دچار رکود تورمی شده است/ افسار قیمت خودرو در دست دلالان است؟

اعتمادآنلاین| ‌ فرشته‌ بهروزی‌نیک- «زیان» و «انحصار» 2 واژه‌ای است که سال‌ها با نام صنعت خودروسازی در ایران گره خورده، با وجود این، طی سال‌های گذشته تاکنون تدبیری برای حل بحران‌های بی‌شمار این صنعت اندیشیده نشده یا دست‌کم راهکارها به سرانجام نرسیده است. حالا پس از سال‌ها آزمون و خطا، در حالی زیان انباشته خودروسازان به 18 هزار میلیارد تومان رسیده که بسیاری دیگر از بخش‌های صنعتی در کشور به دلیل کمبود نقدینگی از گردونه اقتصاد خارج شده‌‌اند و رکود گریبان بخش تولید را گرفته است. کارشناسان می‌گویند کمبود نقدینگی، بحران در تامین قطعه، کیفیت پایین در کنار قیمت‌های نجومی و نیز انحصار، مهم‌ترین مسائل و مشکلاتی است که طی سال‌های گذشته تاکنون حواشی بسیاری در این صنعت ایجاد کرده که در نهایت هم مصرف‌کننده متضرر شده است.

آیا خودروسازها ورشکسته شده‌اند؟

بحران صنعت خودروسازی کشور تا آنجا جدی شده است که به باور بسیاری از تحلیلگران این صنعت، مشکل دیگر با پول هم حل نمی‌شود. مساله‌ای که بسیاری از آگاهان اقتصادی بر سر آن اتفاق نظر دارند این است که صنعت خودروسازی از نبود استراتژی رنج می‌برد.

برای نمونه، سایپا رقمی در حدود چهار هزار میلیارد تومان سرمایه دارد، اما زیان انباشته این خودروساز 20 هزار میلیارد تومان، معادل 500 درصد سرمایه‌‌اش، است. طبق قانون تجارت، اگر شرکتی 50 برابر سرمایه‌اش زیان داد، باید مجمع برگزار و اعلام ورشکستگی کند، در حالی که این خودروساز همچنان به تولید ادامه می‌دهد.

همچنین آخرین استعلام از بانک مرکزی نشان می‌دهد از حدود 30 هزار میلیارد تومان بدهی کل خودروسازها، 24 هزار میلیارد تومان آن مربوط به ایران‌خودرو و سایپاست و میزان خودروهای پیش‌فروش‌شده‌ای که تحویل نداده‌اند هم تقریباً به همین میزان است. آن‌طور که بهرام پارسایی، سخنگوی کمیسیون اصل 90، در این‌باره گفته، عدم اعلام ورشکستگی یکی از تخلفاتی است که این 2 خودروساز مرتکب شده‌اند.

دخالت دولت دلیل زیان‌دهی خودروسازان است؟

حال باید پاسخی برای این پرسش مهم پیدا کرد که دلیل رشد منفی شاخص خودرو در صنعت ایران و زیان‌ده شدن خودروسازها چیست؟ احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان، در گفت‌و‌گو با اعتمادآنلاین ، می‌گوید دخالت دولت در امور این صنعت و قیمت‌گذاری دستوری، یکی از مهم‌ترین دلایل تشدید مشکلات صنعت خودرو در کشور است. به عقیده نعمت‌بخش، فشار تحریم‌ها را نیز نباید نادیده گرفت که موجب کاهش تولید خودرو در کشور طی سال‌های گذشته شده است.

بررسی آمارهای وزرات صنعت، معدن و تجارت نشان می‌دهد در سه‌ماهه ابتدایی سال جاری، 197 هزار و 777 دستگاه خودرو در کشور تولید شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته کاهش 40.8 درصدی را تجربه کرده است.

نعمت‌بخش بر ضرر خودروسازان از قیمت‌گذاری دستوری دولت روی خودروها تاکید کرد و گفت: در حالی که هزینه تولید خودرو برای خودروسازان بالا رفته، دولت قصد دارد به شیوه‌ دستوری و با هدف حمایت از مصرف‌کننده، از افزایش قیمت خودرو در کشور جلوگیری کند.

اما دبیر انجمن خودروسازان در شرایطی از ثابت ماندن قیمت خودرو به دستور دولت گلایه دارد که بازار، واقعیت دیگری را حکایت می‌کند. افزایش لجام‌گسیخته قیمت‌ خودرو در بازار، موضوعی است که طی ماه‌های گذشته تاکنون بارها صدر اخبار رسانه‌‌ها قرار گرفته است؛ بسیاری از مردم نقدینگی کافی برای خرید خودرو ندارند و از سوی دیگر خودروسازان هم با امید گران‌تر فروختن، برای فروش محصولات‌شان دست نگه داشته‌اند. این روزها بازار خودرو در کشور به سرنوشتی مشابه بازار مسکن یعنی رکود تورمی دچار شده است.

جولان دلالان در بازار خودرو

ماجرای صنعت خودرو و حواشی آن به همین‌جا ختم نمی‌شود؛ گویا سال‌هاست افسار این بازار از دست مدیران و سیاست‌گذاران خارج شده، تا جایی که در حال حاضر بازار خودرو به دست دلالان اداره می‌شود. تماس با نمایندگی‌ها برای اطلاع از قیمت روز خودروهای داخلی بی‌فایده است، چراکه پاسخ می‌دهند: «قیمتی که ما داریم مصوب اسفند 97 بوده و قیمت‌های جدید به ما اعلام نشده است. از نمایشگاه‌دارها بپرسید.»

با وجود اینکه برخی نمایندگی‌های ایران‌خودرو بارها این پاسخ را به مشتریان داده‌اند، طی ماه‌های گذشته تاکنون، دلالان هرچه توانسته‌اند در بازار خودرو تاخت‌وتاز کرده و قیمت‌های سرسام‌آور را نصیب مشتریان کرده‌اند. در این بلبشو کیفیت پایین بسیاری از خودروهای داخلی نیز قوز بالای قوز این صنعت شده است. همین چند روز پیش بود که رضا رحمانی، وزیر صمت، در گفت‌و‌گو با اعتمادآنلاین ، از پایان عمر برخی خودروهای داخلی از جمله پراید و احتمال توقف تولید این خودرو خبر داد.

مشکلات صنعت خودرو به حدی تشدید شده که به باور بسیاری از دست‌اندرکاران این صنعت رو به ورشکستگی گذاشته است. از سوی دیگر برخی آگاهان اقتصادی می‌گویند با بودجه‌ای که خرج صنعتی مانند خودرو می‌شود، می‌توانستیم صنایع کوچک و پربازدهی از جمله پوشاک را رونق دهیم که حالا به دلیل بی‌توجهی دولت به حاشیه رانده شده‌اند.