عربستان و امارات، ایران را تهدید می دانند

فیصل بن فرحان آل سعود، وزیر امور خارجه‌ی عربستان سعودی، گزارش‌ها در مورد افزایش تنش‌ها بین این پادشاهی و امارات متحده‌ی عربی را مردود دانست. با این حال، این دیپلمات ارشد اذعان کرد که "دو طرف در مورد برخی مسائل به توافق نرسیده‌اند."

به گزارش امواج.میدیا این درحالی است که ابوظبی و ریاض همچنان بر سر سرمایه‌گذاری خارجی برای تحقق برنامه‌های توسعه‌ای خود رقابت دارند و در مورد مسائل کلیدی منطقه‌ای هم‌نظر نیستند.

 روزنامه‌ی عکاظ، مستقر در جده، روز ۱۷ اسفند/ ۸ مارس نوشت که فرحان گزارش‌ها در خصوص تنش با امارات را "اغراق‌آمیز" خوانده است.

 فرحان در همایشی که روز قبل برگزار شده بود، تأکید کرد که اعضای اوپک‌پلاس -گروهی از کشورهای تولیدکننده‌ی نفت که عربستان عملاً رهبری آن را برعهده دارد- با هم متفق هستند. این اظهارات از سوی برخی ناظران این‌گونه تفسیر شده است که وی هرگونه اختلاف بین ابوظبی و ریاض در مورد سطح تولیدات نفت را رد کرده است.

رسانه‌ امارات۷۱، مستقر در ابوظبی، در تاریخ ۱۷ اسفند/ ۸ مارس اظهارات این دیپلمات ارشد سعودی در مورد استحکام روابط امارات و عربستان را بازنشر کرد و افزود که برنامه‌هایی مبنی بر خروج از اوپک که به امارات نسبت داده می‌شود، اخیراً از سوی مقامات ارشد اماراتی تکذیب شده است.

در عین حال، شبکه‌ الجزیره‌ قطر گزارش داد که وزیر امور خارجه‌ی عربستان تمایل خود را برای آغاز " گفتگو با ایران و سوریه " ابراز کرده است. با این حال، فرحان خاطرنشان کرد که "برای صحبت [ از گفتگو با دمشق ] خیلی زود است." شایان ذکر است که ایران و عربستان در تاریخ ۱۹ اسفند/ ۱۰ مارس در مورد نقشه‌ی راه عادی‌سازی روابط به توافق رسیدند.

پیش از تأکید فرحان بر همکاری امارات و عربستان، برخی از مفسران عرب خلیج فارس گزارش‌های مربوط به رقابت فزاینده را رد کردند.

عبدالخالق عبدالله، استاد دانشگاه سرشناس اماراتی، مدعی شد که گزارش‌های حاکی از تیرگی روابط امارات و عربستان "بسیار اغراق‌آمیز" است و افزود "۸۰ درصد این روایات صحت ندارد."

میرا الحسین، استاد دانشگاه اماراتی، در واکنش به اظهارات عبدالله نوشت "چرا آن‌ها [مقامات اماراتی و عربستانی] همیشه از اظهار نظر خودداری می‌کنند و جا برای گمانه‌زنی باقی می‌گذارند؟ آیا دفتر جدید رسانه‌ای [اماراتی] نباید این موضوع را اصلاح کند؟"

منذر آل الشیخ مبارک، اینفلوئنسر سعودی، تصاویری از شیخ محمد بن زاید آل نهیان، رئیس امارات و مقرن بن عبدالعزیز آل سعود، ولیعهد سابق عربستان را منتشر کرد و نوشت: "اگر می‌خواهید حقیقت را بدانید که چه کسی به دنبال آسیب‌رساندن به روابط است...به گذشته‌ی او [شاهزاده مقرن] و مواضع او در جریان بهار عربی و انقلاب‌های [عربی] رجوع کنید."

گزارش‌های حاکی از اختلاف در روابط امارات و عربستان، منافع متضادی را برجسته می‌کند که مشارکت‌های سنتی باثبات آن‌ها را پیچیده کرده است.

همان‌طور که امواج.میدیا پیش‌تر گزارش داده است، برنامه‌ی توسعه‌ای چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان و ابتکار ۵۰ پروژه‌ی امارات، رقابت اقتصادی بین دو کشور را تشدید کرده است.

در حالی که دبی میزبان مراکز منطقه‌ای شرکت‌های چند ملیتی کلیدی است، عربستان مزایای سودآوری را برای شرکت‌هایی که تصمیم به نقل مکان به این پادشاهی می‌گیرند، ارائه کرده است.

بر اساس گزارش‌ها، ابهام در مورد توافق‌های مالیاتی بین عربستان و سایر کشورهای عربی خلیج‌فارس باعث تردید برخی از رهبران شرکت‌ها شده است، چراکه بیم آن را دارند که در صورت انتقال مقر منطقه‌ای خود به عربستان، با مالیات‌های مضاعف روبه‌رو شوند.

برنامه‌های سیاست خارجی امارات و عربستان نیز تا حدی متفاوت است؛ به ویژه در مورد اسرائیل، سوریه و یمن.

امارات روابط خود را با اسرائیل در شهریور ۱۳۹۹/ سپتامبر ۲۰۲۰ از طریق توافق آبراهام عادی کرد. هرچند عربستان با اسرائیل روابط غیررسمی دارد، بعید می‌نماید در حالی که ملک سلمان بن عبدالعزیز آل سعود بر تخت سلطنت است، ریاض با آغوش باز تل‌آویو را به طور علنی بپذیرد.

امارات با هدف کاهش نفوذ ایران در سوریه، در راستای عادی‌سازی روابط اعراب با دمشق تلاش کرده است. در حالی که ریاض پذیرای گفتگو با دمشق هست، دیپلمات ارشد عربستان به وجود موانعی برای چنین تعاملی در آینده‌ی نزدیک اشاره کرده است.

بنا بر گزارش‌ها، عربستان برای تضعیف جناح های مورد حمایت امارات در یمن، به ویژه شورای انتقالی جنوب اقدام کرده است. ظاهراً مقصود این اقدامات گسترش اختیارات شورای رهبری ریاستی بوده که با ریاض همسو است و ریاست آن را رشاد العلیمی بر عهده دارد.

با این حال،علی‌رغم برنامه‌های سیاسی متفاوت، ابوظبی و ریاض شراکت نزدیکی دارند که مشخصه‌ی آن ذهنیت مشترک نسبت به ایران و متحدان منطقه‌ای آن به ‌عنوان یک تهدید است.

عربستان و امارات  احتمالاً علی‌رغم رقابت اقتصادی و برنامه‌های سیاست خارجی متفاوت،برای حفظ شراکت نزدیک خود به همکاری ادامه خواهند داد. امارات اخیراً مناسبت جدید "روز تأسیس" عربستان را تعطیل اعلام کرد که نشانه‌ای از حسن نیت آشکار برای ابراز همبستگی بود. علی‌رغم گزارش‌ها مبنی بر نارضایتی محمد بن زاید از مواضع عربستان در اوپک‌پلاس، امارات دست کم در آینده‌ی نزدیک از این کارتل تولید نفت خارج نخواهد شد.

با توجه به این‌که عربستان و امارات در ازای مشارکت‌های امنیتی، به ترکیه مشوق‌های مالی ارائه می‌دهند، گمان می‌رود که روابط با آنکارا به طور بالقوه به منبع دیگری برای رقابت برای این دو کشور عرب خلیج فارس تبدیل شود.