آیا قواعد بازی بین غزه و اسرائیل تغییر خواهد کرد؟

سید عماد حسینی- با نگاهی به نقشه عملیاتی طوفان‌الاقصی، وجه تشابه‌های زیادی بین برنامه عملیاتی حماس و عملیات حزب‌الله در سال ۲۰۰۶ به چشم می‌خورد.

با نگاهی کلی به چارچوب و اهداف هر دو عملیات پی می‌بریم که حماس با الگو گرفتن از عملیات حزب‌الله در سال ۲۰۰۶ که منجر به اسارت دو جسد نظامی اسرائیلی در جنوب لبنان شد، در صدد بود تا با اسارت گرفتن چند نظامی اسرائیلی یا اجساد آنها توازنی در معادلات خود با رژیم صهیونیستی برقرار کند، گرچه شرایط نوار غزه به طور کامل با لبنان و به تبع آن شرایط حزب‌الله با حماس تفاوت زیادی دارد و حتماً این مساله نیز مد نظر طراحان عملیات حماس قرار گرفته بود.

از سوی دیگر در سایه سرعت گرفتن حرکت قطار سازش و توجه ویژه‌ ریاض به تقویت تشکیلات خودگردان به عنوان یکی از بنود قرارداد سازش خود با اسرائیل، همچنین افزایش شدید و نگران‌کننده تجاوزات صهیونیست‌ها به مسجدالاقصی و در بعد سوم تمرکز فشارهای اسرائیل بر اسرای فلسطینی، حماس خود را مجبور به واکنش می‌دید، به‌خصوص که طی چند سال اخیر تقریباً در هیچ یک از جنگ‌ها به طور بالفعل شرکت نکرده و حضوری صرفاً سمبولیک داشت.

به گفته کارشناسان، حماس از طریق عملیات طوفان‌الاقصی به دنبال تحقق سه هدف کلی بود: اول پیروزی نظامی که اکثر قریب به اتفاق کارشناسان حتی تحلیلگران اسرائیلی هم اذعان می‌کنند به آن دست پیدا کرده و شاید چیزی فراتر از آنچه انتظار داشت را هم محقق ساخته است.

دومین دستاورد روحی و روانی است که در این امر هم فارغ از واکنش جنایتکارانه صهیونیست‌ها علیه مردم بی‌دفاع غزه، کشته و زخمی شدن حدود چهار هزار صهیونیست از طریق عملیاتی که گفته می‌شود با خط‌شکنی فقط ۱۲۰۰ رزمنده حماس انجام گرفت، قوت قلب بزرگی نه تنها برای حماس و فلسطینیان بلکه برای تمامی ساختار تشکیل‌دهنده محور مقاومت و جهان عرب و اسلام بود و نشان داد اسرائیل آنچنان که ادعا می‌کند قدرتمند نبوده یا به تعبیر تحلیلگران صهیونیست، در بهترین شرایط خود به سر نمی‌برد.

سومین هدف حماس تحقق پیروزی سیاسی بود که در مقدمه هم به آن اشاره کردیم. حماس به هر شکل فتح را چیزی فراتر از یک رقیب برای خود در صحنه سیاسی فلسطینی می‌یابد و هر جا فتح یا به تعبیر بهتری تشکیلات خودگردان ضعف یا سستی از خود نشان داده حماس به‌سرعت آن عرصه را به تسخیر خود در آورده است؛ حال آنکه این روزها خبرهای زیادی در مورد برنامه و طرح‌های مثلث اسرائیلی-سعودی-آمریکایی برای تقویت تشکیلات خودگردان به عنوان یکی از شروط سازش ریاض تل‌آویو منتشر می‌شود.

رهبران حماس در این هدف خود هم تا حدود زیادی پیش رفته‌اند و در صورتی که بتوانند توافق مبادله اسرا را هم به انجام برسانند و حتی در وهله اول اسرای زن فلسطینی را از بند صهیونیست‌ها آزاد کنند، جایگاه خود را به عنوان نماینده ملت فلسطین تثبیت خواهند کرد، زیرا به هر روی برای انجام مذاکره بر سر آزادی اسرا، باید در این سوی میز بنشینند و از این طریق رژیم اسرائیل را مجبور به پذیرش این واقعیت کنند که خود تغییرات چشمگیری در بازی محسوب می‌شود.